Ζιγκ ζαγκ στις νεραντζιές

by Ersi Sotiropoulos, Έρση Σωτηροπούλου

"Ένα μυθιστόρημα που έχει συνοδεύσει τα τελευταία δέκα χρόνια της ζωής μου με καλές και κακές στιγμές: το Κρατικό βραβείο μυθιστορήματος και το βραβείο του περιοδικού "Διαβάζω", τις συκοφαντίες και τη δίωξη με την κατηγορία της πορνογραφίας, τις μεταφράσεις και την επιτυχία στο εξωτερικό. Αυτό που με ξαφνιάζει περισσότερο είναι η ζωτική και αναπάντεχη ενέργεια που έχει αναπτύξει από μόνο του στο πέρασμα του χρόνου".

Έρση Σωτηροπούλου

Στην πνιγηρή ατμόσφαιρα του αθηναϊκού καύσωνα γνωρίζουμε ένα ένα τα πρόσωπα. Ο άεργος Ισίδωρος (άλλως Σιντ, παραπέμποντας στον Vicious των Sex Pistols) αρέσκεται να φτύνει πάνω στην τηλεόραση. Η αδελφή του, η Λία, έχει προσβληθεί από τον θανατηφόρο ιό Hcnvmb και νοσηλεύεται. Ο νοσοκόμος της, Σωτήρης, ζει μόνος αλλά επισκέπτεται συχνά τους γονείς του στο χωριό. Ο Σιντ και ο Σωτήρης γνωρίζονται μέσα από μια φάρσα, μοιράζονται ένα κορίτσι, την Τζούλια, και ανεπιτυχώς επιχειρούν να αφανίσουν τη δωδεκάχρονη Νίνα. Όλα αυτά με υπόκρουση τη στριγκιά φωνή της μάινας που επαναλαμβάνει "γεια σου, Μαρία".

Μέσα από τη λυσσασμένη αναζήτηση της αγάπης, τη διάψευση, την αποδοχή και την προδοσία, τα κομματάκια του παζλ παίρνουν τη θέση τους. Τα όρια σβήνουν, οι ιστορίες γίνονται μία ιστορία συγκλονιστική, ανεπανάληπτη μέσα στην καθημερινότητά της. ΄Ενας κόσμος αστείος και οδυνηρός, βίαιος και τρυφερός, περπατάει "ζιγκ-ζαγκ στις νεραντζιές" και χαιρετάει τον 20ό αιώνα.

Στο τέλος του βιβλίου περιλαμβάνεται επίμετρο με τις διθυραμβικές κριτικές που έλαβε όταν πρωτοκυκλοφόρησε το 1999 από τις εκδόσεις Κέδρος.

Genres: Greece, Fiction

272 pages, Paperback

First published January 1, 1999

About the author

Greek: Έρση Σωτηροπούλου

Reviews

[Natasa · Rating 4 out of 5]

Κι έρχεται η Έρση και σου πετάει τα κομμάτια στο πάτωμα και σου λέει «φτιάξτο τώρα». Χωρίς εικόνα, χωρίς οδηγίες, χωρίς τίποτα. Μόνο δυο λέξεις σου λέει: ζιγκ, ζαγκ. Σαν αυτά που κάνει η ζωή, σαν αυτά που κάνουν οι άνθρωποι για να γλιτώσουν όταν τους κυνηγάνε, σαν αυτά που κάνεις όταν ζαλίζεσαι απ’ το ποτό, αλλά κι όταν δεν ζαλίζεσαι αλλά δε θες να δεις την πραγματικότητα.
Δεν πρέπει να πω και πολλά για τους ήρωες και την πλοκή, γιατί είναι τέτοια η δομή που αν δεν την ανακαλύψεις σιγά σιγά χάνεται η ομορφιά, το ζιγκ ζαγκ. Θα σας πω μόνο ότι είναι ένα ζεστό καλοκαίρι στην Πάτρα, με θέα την Παλιοβούνα, με στέκι το Banana moon και με άρωμα νερατζιάς και χλωροφορμίου νοσοκομειακών διαδρόμων. Τα πάντα στο σύμπαν της Σωτηροπούλου είναι διπολικά, ΜΠΕΚΕΤικά και λειτουργούν ως φάρσα. Τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται. Η Λία έχει προσβληθεί από τον Hcnvmb, έναν όχι-ιό, που εξαπατά τον οργανισμό και τον βάζει στη διαδικασία να συμπεριφέρεται ως άρρωστος. Ο Σιντ αγαπάει πολύ την αδελφή του τη Λία και για να της το αποδείξει αλλάζει όνομα και τη στήνει στον βίαιο νοσοκόμο της. Ο Σωτήρης ντρέπεται για το ανώμαλο πάθος του, όταν αγχώνεται κλείνεται στο κοτέτσι και θα προσπαθήσει να βγάλει από τη μέση τη δωδεκάχρονη Νίνα, που κανείς δεν ξέρει ότι αυτό το καλοκαίρι, «ένα καλοκαίρι ουρανοκατέβατο, που οι λέξεις είχαν χάσει το νόημά τους και όλα πήγαινα στραβά» ψιθυρίζει παντού «σ’ αγαπώ» για έναν κάποιο Στέφανο. Η Τζούλια, βρίσκει πολύ «κουλάτη» την όλη φάση και θα λειτουργήσει ως συνδετικός κρίκος.

Ο τρόπος που η Σωτηροπούλου διαπλέκει τα γεγονότα και χτίζει τους ήρωές της για μένα ήταν μοναδικός. Σκηνές ζωής, καθημερινές, που υπάρχουν, συμβαίνουν δίπλα μας, δοσμένες μέσα στον παραλογισμό τους ως κάτι απολύτως φυσικό. Δυο γέροι με πιτζάμες, ένας χωρίς τη μασέλα του κι ένας με καθετήρα σχολιάζουν την απόδοση των μετοχών του ΤΙΤΑΝΑ ανάμεσα στις νερατζιές του νοσοκομείου, ένας κινέζος παίρνει κάθε βράδυ τηλέφωνο τον Σιντ και θέλει να του πουλήσει συνδρομή, ο πατέρας του Σωτήρη επαναλαμβάνει γραφικά την επωδό του «αφήστε τα πρόβατα στους τσοπάνους». Ελληνική πραγματικότητα, ανθρώπινα πάθη, χιούμορ, λυρισμός, πόνος, όλα ξεπετάγονται μέσα από κάθε καινούριο ζιγκ ζαγκ της ιστορίας και σε κεντρίζουν «σαν ένα νύχι μπηγμένο στον εγκέφαλο». Και δεν είναι τυχαίο που το μόνο πλάσμα που δεν αλλάζει χαρακτήρα, διάθεση και στάση στο βιβλίο είναι η μάινα: «Γεια σου,Μαρία», επαναλαμβάνει. Μια φράση κοινή, ένα όνομα κοινό, που γίνεται το μοτίβο που θυμίζει πως οτιδήποτε κοινό και απαράλλαχτο δεν είναι για τον άνθρωπο. Για τον άνθρωπο είναι η ζωή. Και η ζωή είναι μια φάρσα.

[Panos · Rating 3 out of 5]

Πρώτη επαφή με τη Σωτηροπούλου. Θετικό το πρόσημο, αξιοπρεπές ανάγνωσμα, διαβάζεται εύκολα, χωρίς όμως να υπάρχει κάτι που με ενθουσίασε. Δεν εντόπισα κάποιο στοιχείο –είτε τεχνοτροπικό, είτε στον χειρισμό της πλοκής- που να παρουσιάζει αξιοσημείωτο ενδιαφέρον· με μια εξαίρεση: την αναφορά στην υποταγή του ήρωα στις ανάγκες της πλοκής. Στα δύο σχετικά χωρία, είναι σαν να γίνεται ένα σχόλιο ποιητικής, μια μεταμυθοπλαστική νύξη.

Από τους χαρακτήρες, ξεχώρισα περισσότερο τη Νίνα, που διαρκώς διερωτάται και προσπαθεί να εκφραστεί μέσω των γραπτών της και που επιζητά μια ισορροπία, άλλοτε αυτοκαταστροφική και άλλοτε απλώς ανέφικτη, σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, λυτρωτική.

Πήδηξε έξω από το καΐκι και γύρισε προς τα πίσω. Περπάτησε στο διάζωμα του μώλου άκρη άκρη στις μύτες των ποδιών της. Τώρα περπατάω στην άκρη ενός τρομαχτικού γκρεμού. Οποιαδήποτε στιγμή κινδυνεύω να γλιστρήσω και να πέσω. Μαύρα γεράκια κάνουν απειλητικούς γύρους πάνω από το κεφάλι μου κράζοντας. Ανοιγοκλείνουν το ράμφος τους και τσιρίζουν εφιαλτικά. Περιμένουν να με ξεσκίσουν. Κανείς δεν μπορεί να με σώσει. Είμαι μόνη μου. Κανείς δεν θ’ ακούσει τις κραυγές μου. Αλλά περπατάω άκρη άκρη. Κρατάω μια υπέροχη ισορροπία και περπατάω. Συνεχίζω να περπατάω. Μια υπέροχη ισορροπία. Όλοι οι άλλοι είναι βλάκες και φυτά γιατί δεν μπορούν να το δουν.

[Cxr · Rating 3 out of 5]

Gioventù (s)perduta

Nonostante La collana in cui l’editore italiano ha scelto di pubblicare il libro e la copertina che richiama la letteratura romantica per donne sole, qusto è un romanzo che di romantico non ha nulla. La storia, narrata rigorosamente al presente racconta l’estate di quattro ragazzi: Lia, ricoverata nella corsia di un ospedale, Sid il fratello di Lia, Sotiris, uno degli infermieri di Lia, e Nina un’adolescente in vacanza al mare.
Il racconto procede per fermi immagine narrativi, divisi tra l’ospedale, l’appartamento del fratello Sid e una località sulla costa dove trascorre le vacanze Nina e i weekend Sotiris e poi anche Sid. Ogni fermo immagine corrisponde al punto di vista di un personaggio dove gli altri entrano ed escono in base alla storia. Una costruzione molto cinematografica ma spiazzante, perchè tritura la narrazione in singhiozzi emotivi che alla fine risultano irritanti piuttosto che coinvolgenti.

Peccato perché questa gioventù greca sperduta è interessante, come lo è la costruzione corale delle voci narranti. A quanto pare non sembro avere molta affinità con la letteratura greca contemporanea, almeno per quel poco che l'ho frequentata. Escludendo naturalmente i gialli di Markaris.

[Luisa... Per aspera ad astra ❤️ · Rating 1 out of 5]

MAH

Insulso, piatto, inutile. Ma stavolta non mi dilungo!

"Una voce nuova, originale, melodiosa e penetrante, intrigante e inquietante, con cui ci si deve confrontare."

"Bello, evocativo, profondamente commovente."

"Un gioco di equilibri e forze centrifughe. Vite sconclusionate. Continua ricerca d'amore. Sesso. Erotismo. Un'opera innovativa, quasi rivoluzionaria."

"Ersi Sotiropoulos dimostra di avere le capacità di una grande scrittrice."

Ma perchè queste affermazioni (scandalose peraltro) non concordano con l'unica stellina che sono riuscita a dare a questo libro?! Mistero.
Bello il titolo e bella la copertina. Nient'altro.
La Grecia è famosa per la Filosofia e ben altro, non certo per questo orrore.

[Manuela · Rating 1 out of 5]

Probabilmente l'unico libro che abbia mai letto che non è riuscito a darmi proprio niente. Non ho trovato alcun senso né nelle vicende, né nei personaggi. Trovo che l'unica cosa positiva sia la bella ambientazione greca.

[Kostas Kanellopoulos · Rating 1 out of 5]

Αδιανόητη αρλουμπα, έπεσα θύμα της διαφήμισης του Κωνσταντίνου Πλεύρη που ήθελε να το λογοκρίνει

[Lila_Sta · Rating 5 out of 5]

Είναι από αυτή τη σπανια κατηγορία βιβλίων που δεν καταλαβαίνεις ακριβώς γιατί σ' αρέσει τόσο πολύ γιατί είναι τόσα πολλά. Μπορεί γιατί οι χαρακτήρες κι οι μορφές έχουν κάτι το uncanny και που σαν ταινία θα σκηνοθετούσε ο David Lynch κάπου στην Αθήνα και στο Μεσολόγγι. Είναι που έχει και κάτι από Camus που σου λέει αν θέλεις να λες ότι διαβάζεις λογοτεχνία, θα κουραστείς το ίδιο με αυτόν που γράφει, οπότε πάρε τα κομμάτια και βγάλε την άκρη σου. Είναι που είναι και λίγο φευγάτο θριλερακι σαν τις ιστορίες της Τοκαρτσουκ. Είναι μάλλον για όλα αυτά μαζί.

[MimbleWimble___ Elli Maria Moutsopoulou]

Καταλαβαίνω γιατί έκανε χαμό τη δεκαετία που βγήκε.
Παρ’ όλ’ αυτά το άφησα στη μέση, γιατί δεν είχε κάτι να μου δώσει.

[Leonidas Moumouris · Rating 4 out of 5]

Η Λία στο παράθυρο του νοσοκομείου να νοσταλγεί και να παρακαλά για λίγη ακόμα ζωή. Εστω αυτή τη μίζερη και γκρίζα μιας γκαρσονιέρας χωρίς παράθυρο... Την κουβαλούσα μέρες αυτή την εικόνα.
Τα σώματα μας φθίνουν και η ζωή δεν έχει κορυφώσεις. Θραύσματα είναι. Κι εμείς από αυτά κοιτάμε να βγάλουμε νόημα.
Όπως στο Ζιγκ Ζαγκ Στις Νεραντζιες.

Και επιτέλους. Ο πατέρας λέει μια τεράστια κουβέντα που στα πενήντα μου θα την τοποθετήσω στο πάνω ράφι με τις ατάκες που ξεχειλίζουν γνώση κι εμπειρία.
"Αφήστε τα πρόβατα στους τσοπανους".

[Marc · Rating 5 out of 5]

The author, Ersi Sotiropoulos (Έρση Σωτηροπούλου), is generally regarded as modern Greek poet. Her care in the use of words is apparent in this novel and, using words, she has constructed a puzzle. We generally dump a puzzle out of its box onto a table. The pieces are all jumbled up with some face down, and little, if anything seeming to fit with other pieces. As you zigzag through the pieces you spot some plausible, and then likely parts that fit together. Often you complete the outside edge first and work your way towards the center. The completed puzzle is pleasing, both because you worked at it and assembled the pieces, and the picture is pretty. In this story people, and sometimes their actions, are the puzzle pieces.

The story is told from the perspective of four people; Nina, Lia, Sid, and Sotiris plus some third person narrative. Nina is the youngest and is either a pre-teen or very young teenager. She hangs out a lot with her older sister Zoe. They are living with relatives in an unnamed seaside village that is within sight of Mt. Paliovouna (lat=38.366288&lon=21.684523) and is about three hours by bus from Athens. Lia is either an older teenager or young adult. She is bedridden in an Athens hospital. Exactly why she’s in the hospital is one of the puzzles. Sid is Lia’s older brother and is a young adult living in Athens. Lia and Sid have relatives in the same village where Nina and her sister live. Sotiris is a nurse that covers ward 11 the hospital where Lia lives. He seems to be a young adult and is living in Athens.

Thus all of the perspectives offered to the reader are from a young teenager up to young adult. The story is set in Athens with excursions to villages and is in contemporary times.

In the beginning the story is confusing as the author dumps us into the lives of four people without preamble. I did a second read which helped me see how some of the previously mysterious puzzle pieces fit together. As a result, I found the second reading to be as enjoyable as the first. Something I found quite handy is that the translator, or possibly the author, included occasional footnotes to explain words or names that may not be familiar to an English reader.

[Sue van der Veer · Rating 1 out of 5]

I did not enjoy this confusing book. Some parts of it were just weird and others disturbing.

[Maria · Rating 1 out of 5]

Troppi personaggi e non si capisce bene la storia.

[Kostas Terzanidis · Rating 3 out of 5]

Στην αρχή σκέφτηκα να το παρατήσω. Αρκετές φορές... Με ενόχλησε ο μικροπερίοδος λόγος, οι μη ρεαλιστικοί διάλογοι, οι "φευγάτοι" χαρακτήρες. Θα έβαζα μόνο 1 αστεράκι, θα έγραφα αρνητική κριτική τύπου "Φταίω εγώ που είμαι προκατειλημμένος με τις γυναίκες συγγραφείς;"...
Έλα όμως που δε μου έκανε καρδιά να το αφήσω! Από τα μισά και μετά, τα πρόσωπα σχετίστηκαν μετάξύ τους με αριστοτεχνικό τρόπο που θύμιζε κάποιες φορές θρίλερ.
Τελικά η Έρση Σωτηροπούλου είναι μια ιδιάζουσα περίπτωση... Αξιοπρόσεχτη αν μη τι άλλο...
(Υ.Γ. Αυτό με τις διθυραμβικές κριτικές παγκοσμίως τί φάση;;;)

[Amanda · Rating 3 out of 5]

This was a fast read for me. This book is surreal without being dreamy. The reader is swept up in the characters frustrations and desires, all with a kind of grimy grimness. I did see a lot of Athens in this book, but I also feel it left me with a bad taste in my mouth. A good example of modern greek literature but not one that leaves you with a desire to go to Greece

[Rosaria Zenari · Rating 1 out of 5]

Romanzo confuso. Io non riesco a capire alcuni critici che hanno scritto che è un romanzo meraviglioso. Sulla base di cosa? Personaggi antipatici, tutti. Storie confusionarie. Che messaggio voleva trasmettere l'autrice? Io non l' ho colto e per questo non lo consiglio. Non ho capito neanche la trama di fondo..non si capisce. Come faccio ad apprezzare un libro se non capisco neanche di cosa parla?

[Christos T. (book__yourself) · Rating 3 out of 5]

Κάτι πήγε να πει. Στα δικά μου αφτιά έφτασε ψιθυριστά.
Είχε 2-3 πολύ δυνατές σκηνές σίγουρα.
Τελικά έμεινα στο γκρουπ αυτό της μέσης. Ούτε κρύο, ούτε ζέστη. Ωστόσο κυλάει γρήγορα η ιστορία, δεν κουράζει, αλλά απαιτεί προσοχή η ανάγνωση.

[Debora · Rating 1 out of 5]

I've bought it because of superlative reviews in magazines. Unfortunately I didn't appreciate characters' strangeness and the stories a little bit crazy..

[Ilaria Tomasini · Rating 1 out of 5]

Inutile, sconclusionato e con personaggi sgradevoli. Senza senso.

[Giada · Rating 2 out of 5]

1,5 stelline

[Nitta's Book · Rating 1 out of 5]

Non ci ho capito nulla...

[Varvara Nikolaidou · Rating 1 out of 5]

Δεν κατάλαβα τίποτα, δεν μου προσέφερε τίποτα, δεν ξέρω ποιος είναι ο λόγος ύπαρξης του.

[Νίκος Vitoliotis) · Rating 3 out of 5]

2,5/5. Ομολογώ ότι το διάβασα εξαιτίας του ντόρου που δημιουργήθηκε σχετικά με την "υποψηφιότητα" της συγγραφέως για το Νόμπελ λογοτεχνίας. Συμπαθητικό ανάγνωσμα, αλλά έως εκεί. Μου έδωσε την εντύπωση ότι πρόκειται για επιτηδευμένα μεταμοντέρνα γραφή, με στοιχεία -κυρίως προς το τέλος- σουρεαλ. Το μεγαλύτερο μειονέκτημά του είναι ότι δεν καταλήγει κάπου. Η γραφή ίσως πριν από 25 χρόνια, όταν πρωτοεκδόθηκε, να μου έκανε κάποιο κλικ, σήμερα όμως δεν με εντυπωσιάζει, χωρίς να μου είναι δυσάρεστη. Με λίγα λόγια, τίποτα το ιδιαίτερο, χωρίς να είναι κακό. Παράξενο, αλλά όχι τόσο, που να γίνεται ξεχωριστό, φευγάτο, χωρίς όμως να έχει σπιρτάδα, περισσότερο θολό, από ό,τι ρευστό, προσπαθεί να κάνει χιούμορ, αλλά με το ζόρι σου βγάζει ένα μειδίαμα.
Και φυσικά, είναι να απορείς για τα διθυραμβικά σχόλια που συμπεριλαμβάνονται στην επανέκδοση από τον ξένο τύπο, αλλά επίσης είναι να απορείς για το κρατικό βραβείο.
ΥΓ: ίσως ηλικίες έως τα 20-25 το βρουν περισσότερα της αρεσκείας τους. Και αν το είχε γράψει κάποιος αντίστοιχης ηλικίας, ίσως να του έδινα καλύτερη βαθμολογία.

[Sofia Silverchild · Rating 4 out of 5]

Η Λία που ζει σε νοσοκομείο επειδή πάσχει από μια σπάνια ασθένεια, ο αδερφός της Σιντ (Βίσιους) με τη μάινά του που ξέρει να λέει μόνο «Γεια σου Μαρία», ο Σωτήρης, γιατρός στο νοσοκομείο της Λίας, η Τζούλια που βγαίνει με τον Σιντ, η δωδεκάχρονη Νίνα κι η αδερφή της, που παραθερίζουν στο χωριό.
Ένα διαφορετικό βιβλίο στο οποίο οι χαρακτήρες δεν παρουσιάζονται με λεπτομέρεια, αλλά κάπως αποσπασματικά για όσο διαρκεί η δράση. Αυτό, όμως, δεν τους κάνει λιγότερο προσιτούς.

[Χριστόφορος Νικολάου · Rating 3 out of 5]

Νομίζω η κριτική (εδώ μέσα) το έχει αδικήσει, ενώ η κριτική (εκεί έξω) το έχει ελαφρώς υπερτιμήσει.

Δεν είμαι ιδιαίτερα φαν του στυλ της Σωτηροπούλου (μικρές περίοδοι, εκφράσεις σαν σλόγκαν κλπ) αλλά το μυθιστόρημα έχει πολλές αρετές που δυστυχώς επισκιάστηκαν από όλον τον χαμό που έκανε για χάρη του ο Πλεύρης.

Διαβάζεται καλύτερα τώρα νομίζω, 25+ χρόνια μετά.
Αξίζει.

[Eleonora Stampoli · Rating 4 out of 5]

"Αλλά, την ίδια στιγμή, ένιωσε ότι είχε μεταφερθεί σ'ένα μέρος απρόσιτο που ο Στέφανος δεν μπορούσε να πλησιάσει, μέσα σε μια ιστορία αλλιώτικη που εκείνον δεν τον ενδιέφερε, και ταυτόχρονα κατάλαβε την αστρονομική απόσταση που τους χώριζε τώρα. "

[Quinn da Matta · Rating 2 out of 5]

I was desperate to like this book, but I could not connect to anything, or anyone, on any of the pages. The writing is solid, but it lacks the poetic beauty of her later work.

[Sana Abdulla · Rating 1 out of 5]

I didn't like this book, It reads like a comedy but it's not funny. The characters are mean and sometimes repulsive, and the plot is unreasonable.

[Kayla · Rating 2 out of 5]

1,5 stelline

[Stauros Kallinikas · Rating 4 out of 5]

7,5

[Γιώργος Μαντάς · Rating 3 out of 5]

Το μυθιστόρημα που προκάλεσε πριν κάποια χρόνια μέχρι και τηλεοπτικές (ακροδεξιές) πολιτικές διενέξεις.
Αξίζει να διαβαστεί.