Ο Γιούγκερμαν και τα στερνά του, Β΄ τόμος

by M. Karagatsis, Μ. Καραγάτσης

Η ζωή και οι περιπέτειες του Βασίλη Κάρλοβιτς Γιούγκερμαν, γόνου μιας πλούσιας φιλανδικής οικογένειας, που έχει πάρει το δρόμο του γλεντιού, του ποτού, του χαρτοπαιγνίου, της απάτης και του εκβιασμού, και τον οποίο η Ρωσική Επανάσταση και άλλα γεγονότα τον οδηγούν ως τον τόπο μας. Στην Ελλάδα, ενώ σκοπεύει να εξακολουθήσει την ύποπτη δράση του, προσλαμβάνεται σε μια τράπεζα, γίνεται ανώτατος υπάλληλός της και καταλήγει οικονομική προσωπικότητα μεγάλης ολκής -πλουσιότατος, ισχυρός, πλην δυστυχισμένος.

Από τα ελκυστικότερα κείμενα του Καραγάτση -του συγγραφέα που η κριτική χαρακτήρισε «παραμυθά από ράτσα»- ο «Γιούγκερμαν» δεν θα αφήσει τον αναγνώστη του να ανασάνει ούτε στιγμή.

Genres: Fiction, Classics, Literature, Greece

584 pages, Hardcover

First published January 1, 1940

About the author

M. Karagatsis (Greek: Μ. Καραγάτσης) is the pen name of the Greek novelist, journalist, critic and playwright Dimitris Rodopoulos. He was born in Athens, lived in Larissa and studied law in France.
The pen name M. Karagatsis is the name by which the novelist is generally known. The initial "M" stands for Mitya, the Russian diminutive of Dimitris. "Karagatsis" is derived from the "Karagatsi" tree, under the shadow of which he used to write as a young writer.
Karagatsis has been characterized as primarily a prose writer of the illusory reality of persons and situations. His writing is bold, sensual, with great imagination and a unique narrative style, and is often studied by Greek students.
His first three novels (Colonel Liapkin, Chimaera and Junkermann) compose the trilogy "Acclimazation under Apollo" about foreigners who live and work in Greece. Karagatsis sets these books in modern cosmopolitan Greece, in contrast with the stereotype that Greek life is conservative and countrified.

Reviews

[Chris_P · Rating 5 out of 5]

Πολλά τα άσχημα του Goodreads. Τα ξέρουμε όλοι. Μιλάμε για αυτά στα στενά δωμάτια των προσωπικών μηνυμάτων, σε ομάδες των δύο ή και περισσότερων ατόμων, γεμίζοντας τις ώρες και τα τασάκια μας (μεταφορικά και μη). Όσα κι αν είναι τα άσχημα, σίγουρα εγώ του χρωστάω ευγνωμοσύνη για κάποια αριστουργήματα που δεν γνώριζα και τα έμαθα εδώ. Αν και θα προτιμήσω την ευγνωμοσύνη μου να τη δώσω στον άνθρωπο χωρίς τον οποίο δεν θα υπήρχε αυτή η κριτική και κυρίως, δεν θα υπήρχαν μέσα μου όσα φύτεψε ο Καραγάτσης εκεί με το αριστούργημά του.

Γιούγκερμαν λοιπόν. Σε όλο το βιβλίο καταλαβαίνεις ότι ο αμφιλεγόμενος συγγραφέας αγαπάει τον αμφιλεγόμενο χαρακτήρα του. Ακολουθώντας πιστά τις διδαχές του αγαπημένου του Ντοστογιέφσκι, τον πλάθει αληθινά και ρεαλιστικά και ταυτόχρονα τον προβάλλει με τέτοιο τρόπο στον αναγνώστη που, όσο αντιπαθητικός κι αν είναι, δεν μπορεί μην τον συμπαθήσει. Η φυσικότατη ανάλυση που του κάνει, θυμίζει αυτοψυχανάλυση, από την άποψη ότι ο αναγνώστης μαθαίνει τον χαρακτήρα από μέσα. Σαν τον ίδιο του τον εαυτό, γι' αυτό τον καταλαβαίνει. Δεν τίθεται θέμα αντιπάθειας. Είναι ο Γιούγκερμαν που να πάρει ή ευχή!

Η πένα του Καραγάτση μαγική. Σε παίρνει στην αρχή με το καλό και ξαφνικά καταλαβαίνεις ότι έχεις γίνει έρμαιο του και παραδίνεσαι με ευχαρίστηση και άνευ όρων στο συγγραφικό του τρενάκι που είναι συναρπαστικό όσο και τρομακτικό. Δεν διάβασα για τους περιπάτους του Γιούγκερμαν στην Καστέλα. Πιο έγκυρο θα ήταν να πω ότι περπάτησα μαζί του. Καστέλα, Πασαλιμάνι, Ζάππειο, Ακράτα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Πύργος, Καλαμάτα (\m/), όλα αυτά τα μέρη κι άλλα τόσα περάσαν από τις σελίδες και πάντα συνοδευόμενα από τις πιο λυρικές περιγραφές χρωμάτων, αρωμάτων και τοπίων, διαποτισμένες από ένα μόνιμο αίσθημα νοσταλγίας. Ο Καραγάτσης ζωγράφισε το φόντο με τα χρώματα του ήρωά του και το αποτέλεσμα ήταν να μου μείνει στο μυαλό η εικόνα ενός ηλιοβασιλέματος. Ναι, αν έπρεπε να περιγράψω το βιβλίο με χρώματα, θα χρησιμοποιούσα το κόκκινο, το πορτοκαλί και το κίτρινο στις άναρχες ενώσεις τους την ώρα που η μέρα λιγοστεύει και χάνεται.

Το βιβλίο αυτό θα το παρομοίαζα με την ίδια τη ζωή. Ανέμελο μέχρι τη μέση, ωριμάζει μαζι με τον ήρωα και μαζί του γερνάει καθώς τα χρόνια περνούν και οι εναπομείνασες σελίδες λιγοστεύουν όπως τα εναπομείναντα χρόνια στις ζωές όλων μας. Από κάποιο σημείο και μετά, υπάρχει διάχυτος ένας πόνος και ένα αίσθημα απώλειας, όχι μόνο μέσω των συμβάντων αλλά της ίδιας της αφήγησης. Ο Καραγάτσης δεν είναι ποτέ ψύχραιμος. Παιδική η ανεμελιά του, όμως όταν έρχεται η ώρα να αποτυπώσει την αναπόφευκτη και οδυνηρή στροφή της ζωής, το κάνει σαρωτικά και μεθυσμένα, χωρίς όμως φανφάρες και εντυπωσιασμούς. Το χτύπημα έρχεται όπως και στη ζωή: με ειλικρίνεια, σιωπή και ειρωνία. Και αυτό που μένει είναι κάποιες καινούριες γραμμές στο πρόσωπο του ήρωα που θα τον ακολουθούν για πάντα. Το τέλος δεν θα το σχολιάσω, αλλά θα πω μόνο το εξής: στις τελευταίες 100 σελίδες ο Καραγάτσης ασπάζεται τον μεταμοντερνισμό και κορυφώνει το δημιούργημά του με έναν σουρεαλιστικό, ψυχεδελικό, "γεια σου" τρόπο που κάποιους μπορεί να χαλάσει. Κάποιοι σίγουρα θα το χαρακτήριζαν βλάσφημο. Εγώ θα το χαρακτηρίσω βαθύ, αναρχικό και συνεπώς τέλειο.

Όσοι είστε στοιχειωμένοι από υγρούς χειμώνες και φωτεινά καλοκαίρια, από αγάπες και μίση, από ολοκληρωμένους φόβους και ανολοκλήρωτα πάθη, διαβάστε το! Διαβάστε το και νιώστε το φράγμα να σπάει με πάταγο και να ξεχύνονται όλα τα ψυχικά απόβλητα που κρατάτε σαν ιερά, πλημμυρίζοντας την ύπαρξή σας. Και μετά...; Ποιος ξέρει; Ο Βασίλης Κάρλοβιτς Γιούγκερμαν πάντως έμαθε...

[Stratos · Rating 5 out of 5]

ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ Ν΄ ΑΓΟΡΑΖΟΥΜΕ ΒΙΒΛΙΑ!
Όχι για κανά λόγο αλλά πως θα προλάβουμε να διαβάσουμε όλα αυτά τα βιβλία που έχει σφραγίσει την ελληνική και ξένη λογοτεχνία; Αγοράζουμε νέα βιβλία όταν δεν έχουμε διαβάσει Σαίξπηρ, Θερβάντες, Τολστόι κλπ… Αγοράζουμε νέα βιβλία όταν τα μεγάλα βιβλία σταθμοί της Νεοελληνικής λογοτεχνίας παραμένουν ακόμα στο ράφι αδιάβαστα! Αυτές οι σκέψεις κυριαρχούσαν τελειώνοντας τον «Γιούνκερμαν». Σπουδαίο βιβλίο το οποίο έπρεπε να περάσουν αρκετά χρόνια της ζωής μου προτού διαβαστεί. Μέσα από την πολυτάραχη ζωή ενός Φιλανδού αποτυπώνεται η κοινωνική ζωή της χώρας μας! Εκεί γεννήθηκε ο γνωστός ήρωας του Καραγάτση, εκεί πέθανε επιστρέφοντας μετά από μια πολύχρονη πορεία με βασικότερο σταθμό την Ελλάδα. Την Ελλάδα του μεσοπολέμου, την Ελλάδα της ανάπτυξης αλλά και την Ελλάδα των κοινωνικών τάξεων μέσα από τις κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις.
Τελικά υπάρχει απάντηση στο ερώτημα; Βεβαίως. Και βιβλία να συνεχίσουμε ν΄ αγοράζουμε. Αλλά και να κάνουμε τις απαραίτητες στάσεις προκειμένου να διαβάσουμε και γιατί όχι να ξαναδιαβάσουμε τα μεγάλα βιβλία της Παγκόσμιας κι Ελληνικής Λογοτεχνίας. Και ας μεγαλώνουν οι «ντάνες» με τα΄ αδιάβαστα βιβλία. Μια μάχη που μας αρέσει, μια μάχη που θέλουμε να μας προκαλεί…. Γιατί απλώς αγαπάμε τα βιβλία!

[Χαρά Ζ. · Rating 5 out of 5]

Πανάθεμά σε Καραγάτση, τι έπος διάβασα. Μεγαλείο.

[Anastasia Ts. · Rating 5 out of 5]

Δεν υπάρχουν λέξεις! Ο Καραγατσης ειναι μοναδικός! Σε αρκετα σημεια μου θυμησε το μεγαλείο επισης του Φιοντόρ. Καθε φορά που διαβάζω ενα εργο του Καραγάτση ο ηρωας του με στοιχειώνει για καιρό. Δύσκολα μετά να διαβάσεις με το ίδιο πάθος Έλληνα συγγραφέα, μοιραία η συγκριση δυστυχώς...

[D'Ailleurs · Rating 5 out of 5]

Δεν ξέρω αν υπάρχει παρόμοιο βιβλίο στην Ελληνική βιβλιογραφία. Η μεγαλειώδης ζωή ενός Φιλανδού τυχοδιώκτη στην Ελλάδα και μέσα από αυτή παρελαύνει όλη η "καλή" κοινωνία της εποχής. Ποδόγυρος, γλέντια, δολοπλοκίες, γυναικομάνι αλλά και αρκετή φιλοσοφία πάνω στη ζωή, τον έρωτα και τον θάνατο. Ο Γιούγκερμαν κατακτά τα πάντα αλλά παραμένει μόνος μέχρι το τέλος. Δεν ξέρω αν υπάρχουν συνδέσεις με Ντοστογιεύσκι (δεν έχω πολλές επαφές με τον κύριο) αλλά σίγουρα υπάρχουν με Φιτζέραλντ ενώ σε σημεία μου θύμιζε ένα άλλο μεγάλο βιβλίο το "Λυκόφως των Ανθρώπων" του Α. Τερζάκη: η εύπορη γενιά του μεσοπολέμου που ζει μέσα στην ματαιότητα χωρίς να υπολογίζει το μέλλον.

Το βιβλίο είναι τεράστιο 1000+ σελίδες αλλά διαβάζεται ιδιαίτερα εύκολα. Ο σύγχρονος αναγνώστης ίσως δυσφορήσει με διάφορες παρωχημένες διηγηματικές μεθόδους που χρησιμοποιεί ο συγγραφές (πολλές σελίδες περιγραφών, η ιστορία σε σημεία γίνεται ιδιαίτερα απλοϊκή ενώ πολλά γεγονότα απλά αναφέρονται), αλλά μιλάμε για βιβλίο του '40. Το φινάλε έρχεται με ένα 200ων σελίδων Ποεϊκο ντελίριο, όμοιο του οποίου δεν νομίζω να έχω διαβάσει ποτέ στην ζωή μου.

Τίποτε λιγότερο από πέντε αστέρια για τον "Γιούγκερμαν" που αυτόματα λαμβάνει περίοπτη θέση στο πάνθεον των απαραίτητων αναγνωσμάτων.

[B. Faye · Rating 5 out of 5]

Μ. Μέγας Καραγάτσης ......

[Helen Pavlopoulou · Rating 5 out of 5]

Υπέροχο. Μου κράτησε πολύ καλή συντροφιά.

[Zizeloni · Rating 4 out of 5]

Δεν χρειάζεστε εμένα να σας πω τι καλό βιβλίο ειναι, είναι γνωστό, φαίνεται στα σχόλια. Γιατί όχι πέντε αστεράκια? Για τα γούστα μου, θα το ήθελα λιιιγο πιο μικρό, αν και το διάβασα πολύ γρήγορα. Ίσως λιγότερες περιγραφές τράπεζας και υφαντουργείου. Επίσης κλασικά για Καραγατση, οι γυναίκες αντιπροσωπεύονται σαν προϊόντα πόθου και μόνο.

Το βιβλίο αυτό, αν και είναι στην ουσία η περιγραφή της ζωής του Γιούγκερμαν, με έκανε να σκεφτώ πάρα πολύ. Με έκανε να σκεφτώ ποιο είναι το νόημα της ζωής, είναι να ζήσουμε ευτιχισμενοι, να αφήσουμε κάτι να μας θυμούνται? Ο Γιούγκερμαν έβγαλε λεφτά, εί��ε παιδια, δεν είχε γυναίκα που αγαπούσε (αλλά ακόμα και αν αυτό συνέβαινε, θα κρατούσε η ευτυχία του?), είχε ένα φίλο αληθινό με τον οποίο μάλωσε, είχε ευεργετήσει κόσμο, κατάφερε να φτάσει ψηλά στην κοινωνία. Και λοιπόν? Φαίνεται ξεκάθαρα ότι δεν ήταν ποτέ ευτιχισμενος. Θα γινόταν ποτέ? Και εμείς τι έχουμε μάθει από την ιστορία του? Να κυνηγήσουμε τα λεφτά, την αγάπη, την καλή θέση, να βοηθάμε καλούς ανθρώπους? Στο τέλος τίποτα δεν τον έκανε ευτιχισμενο πραγματικά.
Σίγουρα πολυ καλό βιβλίο. Και θα διαβάσω όλα τα υπόλοιπα του συγγραφέα πιστεύω.

[Eatyouryoghurt · Rating 4 out of 5]

"Καταλάβαινε την ανάγκη της ψυχής της να ξεχυθεί στον ανοιξιάτικο αέρα, λευτερωμένη από τα δεσμά του αδύνατου κορμιού. Θα 'θελε να φύγει λαγοπατώντας στα τρεμάμενα κύματα του αιθέρα, γλιστρώντας στους αμυδρούς αχνούς της θαλασσινής υγρασίας, λουσμένη σε δέσμες ψυχρού σεληνόφωτος, προς έναν απίθανο κόσμο, σχεδόν ανύπαρκτο, μα μακρινό από μία ζωή θλιπτική και ανόητη, σαν κι αυτή που σφάδαζε σιχαμερά ανάμεσα στους τέσσερεις τοίχους του σπιτιού της. Αναστέναξε βαθιά. Το κεφάλι της έπεσε αδύναμο στα μαξιλάρια. Τί ωφελούσαν τα χιμαιρικά όνειρα; Τί σημασία είχαν οι προσπάθειες ψυχικής φυγής; Μήπως μπορούσε ποτέ η ψυχή ν' αφήσει ζωντανό το κορμί της, το γεμάτο χυμούς και γόνιμες δυνατότητες που κυβερνούσε ουσιαστικά τη ζωή της;"
Ίσως από τα πιο όμορφα αποσπάσματα που έχω διαβάσει ποτέ σε βιβλίο, σε συνδυασμό βέβαια και με το όλο context. Ο Καραγάτσης, σε κάνει να νοιαστείς ακόμα και για τους πιο αποκρουστικούς, βαρετούς, στερεοτυπικούς χαρακτήρες, επειδή είναι μάστερ σε αυτό που κάνει. Παίρνει έναν άνθρωπο κοινό και βουτώντας μέσα στην ψυχή του και δείχνοντάς σου ακριβώς τον τρόπο που σκέφτεται και πλοηγείται στην ζωή, σε κάνει να καταλαβαίνεις την μοναδικότητα του και όχι απλά να την καταλαβαίνεις, αλλά και να την αγαπάς. Απίστευτος συνδυασμός ειρωνίας, χιούμορ και μελαγχολίας, για ένα (κατά προτίμηση) αστικό ελληνικό καλοκαίρι.

[Νικολέττα · Rating 5 out of 5]

<< "Πρέπει". Ο πιο άδειος λόγος μεσ'την απέραντη κενολογία της ανθρώπινης γλώσσας.>>

<< "Πρέπει" Ποιός ανόητος γέννησε αυτό το λόγο, και ποιός τρελός πίστεψε σ'αυτόν; Το πρόβλημα των πράξεών μας - της ζωής μας δηλαδή το πρόβλημα - δε βρίσκεται στη δεοντολογία, μα στο δυναμισμό.>>

<< Δεν υπάρχει πιο απίθανο πράμα από την αλήθεια.>>

<< Ποιό πάθος γιατρεύτηκε ποτέ; Ποιός ανικανοποίητος πόθος δεν απωθήθηκε στα λημέρια του υποσυνείδητου;>>

Και πολλά πολλά άλλα διαμαντάκια θέσεων, απόψεων, οπτικής και όπως αλλιώς το θέσει κανείς, συνάντησα σε κάθε μα κάθε σελίδα αυτού του πονήματος.

Τι μας κληροδότησε ο Καραγάτσης;

Την ελευθερία της ελευθεριακής κριτικής σκέψης θα πω, ας είναι αυτή η αρχή μίας γόνιμης ζωής.

Θα επανέλθω ξανά κάποια στιγμή στο Βάσια, στον Καραμάνο αλλά και στο ένα αυτό κορίτσι που μόνο αγάπησε.

[Vassiliki Pitta · Rating 5 out of 5]

Συγκλονιστικό, δυνατό, σύγχρονο, άγριο, καθηλωτικό.... «Τώρα πια δεν υπάρχει κανένα κορίτσι στον κόσμο».....

[Magda Tsakiri · Rating 5 out of 5]

Ακόμα ένα αριστούργημα του Καραγάτση

[Manos Chrisofakis · Rating 3 out of 5]

το μυθιστόρημα είναι ογκώδες (γύρω στις 1000 σελίδες και οι δύο τόμοι) αλλά διαβάζεται πολύ εύκολα. Εχει πλοκή, πολύ όμορφη γλώσσα (ιδίως οι περιγραφές τοπίων και προσώπων), δίνει πληροφορίες ιδιαίτερες κι ενδιαφέρουσες για το κλίμα της εποχής (μεσοπόλεμος).
Η ιστορία είναι τραβηγμένη κάτι που δεν το αξιολογώ κατ΄ανἀγκη αρνητικά. Το πρόβλημα κατά τη γνώμη μου βρίσκετα στην αξιοπιστία των ηρώων του. Ο Γιούγκερμαν, ένας Φιλανδός τυχοδιώκτης και απατεώνας κάνει καριέρα στην Ελλάδα, γίνεται έντιμος, αγαπἀει βαθιά και πλατωνικά μιά ασήμαντη κοπελίτσα ενώ δεν έχει αφήσει θυληκό για θυληκό να μην το περιλάβει, κατά βάθος έχει κρυφό καημό για την Ντάινα (μια κακομαθημένη κόρη της ανερχόμενης μεσοαστικής τάξης) που όμως φανερώνεται μόλις στον δεύτερο τόμο και ειδικότερα στο τέλος. Κι άλλοι χαρακτήρες του βιβλίου όμως έχουν πρόβλημα. Ξεχωρίζω τον Γιώργο Μάζη, τον επιτυχημένο και διεθνούς φήμης ψυχίατρο που μαθήτευσε κοντά στον Φρόυντ και απόλαυσε τις ομορφότερες γυναίκες της Βιέννης και μια στάρ του Χόλυγουντ. Αυτός ο άνθρωπος γίνεται έρμαιο της Βούλας, ενός νεανικού έρωτα, με τον οποίο στην πραγματικότητα δεν τον συνδέει τίποτα πέρα από μια απερίσκεπτη παλιά ιστορία και ένας λόγος που έδωσε στον πατέρα της ότι θα την παντρευτεί όταν τελειώσει τις σπουδές του. Η Βούλα τον απορρίπτει κι αυτός επιμένει πιέζοντας κι απειλώντας την με τη βοήθεια της οικογένειας της. Κάποια στιγμή μαθαίνουμε ότι Μάζης κατάντησε μέθυσος στα καμπαρέ της Βουδαπέστης να κλαίει τον νεανικό του έρωτα που δεν ολοκληρώθηκε καθώς (ασπρόμαυρη ελληνική ταινία ...) η Βούλα τελικά πεθαίνει από φυματίωση.
Παρ΄όλα τα αδύναμα σημεία του, το βιβλίο είναι αξιόλογο, διατηρεί πάντα μιαν ένταση και διαβάζεται με ενδιαφέρον.
Εντύπωση κάνει η ονομαστική αναφορά στον συγγραφέα, κάτι που είναι ασυνήθιστο (αν όχι μοναδικό) στη λογοτεχνία του μεσοπολέμου.
Ενα άλλο σημείο που μου έκανε μεγάλη εντύπωση είναι μια αναφορά στον στίχο του Νίκου Καββαδία απ΄το Kuro Siwo: "Ο μπούσουλας είναι που στρίβει ή το καράβι;"
λέγοντας μάλιστα ότι πρόκειται έναν στίχο κάποιου ανισόρροπου ποιητή! Ο Καββαδίας δεν αναφέρεται ονομαστικά, αλλά εικάζω ότι εννοεί αυτόν καθώς οι δυό τους (Καραγάτσης/Καββαδίας) ήταν στενοί φίλοι με έντονη αλληλογραφία. Εντούτοις δημιουργείται η απορία αν ο στίχος έιναι του Καββαδία ή αν ο Καββαδίας τον πήρε απ΄τον Καραγάτση καθώς ο Γιούγκερμαν εκδόθηκε το 41, έξι χρόνια πρίν το "Πούσι" που περιέιχε το Kuro Siwo. Αν γνωρίζει κάποιος κάτι σχετικό, ας το παραθέσει εδώ σαν σχόλιο.

[Georgia Kapitsaki · Rating 3 out of 5]

Και οι δυο τομοι διαβαζονται γρηγορα και με αμειωτο σχεδον το ενδιαφερον. Εξαιρετικη γραφη ως Καραγατσης. Ο Βασιας αλλος ενας ηρωας που αδυνατει να προσαρμοστει - φαινεται οπως και η Μαρινα στη Μεγαλη Χιμαιρα - στο ελληνικο περιβαλλον. Πολυμηχανος και χαρισματικος ηρωας. Υπαρχουν μεμονωμενα καποιες μακροσκελεις περογραφες και ενα τελος με σκηνες που θα μπορουσαν να λειπουν. Οπως και στη Μεγαλη Χιμαιρα υπαρχει ο ερωτας με το τραγικο τελος, αν και δεν ειναι το κυριαρχο στοιχειο του εργου. Εντυπωση μου εκανε η αναφορα του συγγραφεα στον εαυτο του σε δυο σημεια προς το τελος του δευτερου τομου, υποψιαζομαι πως ο σκοπος του ηταν να ερθει πιο κοντα στον ηρωα και να αναγνωρισει την αξια του.

[Eirini Zazani · Rating 3 out of 5]

Πολύ όμορφη η συνέχεια του Α΄ Τόμου. Εξεπλάγην με το τόσο διαφορετικό ύφος που είχε αυτός ο τόμος σε σχέση με τον Α΄, μία γραφή πιο ώριμη και φιλοσοφημένη, που ακολουθεί την ηλικία του ήρωα. Τελικά, ο Καραγάτσης μπορεί και μεταμορφώνεται σε κάτι τελείως διαφορετικό. Το μόνο που δε μου άρεσε ήταν όλο το απόσπασμα που είχε σχέση με την Ντίκη, το ταξίδι, οι σκέψεις που έκανε ο ήρωας κατά τη διάρκειά του, που άγγιζαν το μεταφυσικό ίσως με έναν κάπως υπερβολικό τρόπο, όλο εν πάση περιπτώσει.. Το τέλος, όμως, δε θα μπορούσε να είναι αλλιώτικο.

[Anna Papalexandrou · Rating 5 out of 5]

Σας έχει τύχει να κλείνουν τα βλέφαρά σας από τη νύστα και να ξυπνάτε μόλις πιάσετε στα χέρια σας βιβλίο; Σας έχει τύχει να μη θέλετε να το αφήσετε και να παρακαλάτε να μην τελειώσει; Αυτα συνέβησαν σ'εμενα με τον Καραγάτση και ειδικότερα με το Γιουγκερμαν!

[Des Orf · Rating 5 out of 5]

Ο Καραγάτσης είναι απλά ασυναγώνιστος, καλός γνώστης της ανθρώπινης ψυχής και δη των ανθρώπινων αδυναμιών! Πάω στον τρίτο τόμο, τρέχοντας!

[Garyfallia Giannou · Rating 5 out of 5]

Το βιβλίο «Γιουγκερμαν» αποτελεί ένα έργο τέχνης για την ελληνική λογοτεχνία. Δεν νομίζω ότι έχω διαβάσει κάτι άλλο αντίστοιχο και πολλές φορές αναρωτήθηκαν γιατί δεν το διδασκόμαστε στο σχολείο, αν και η απάντηση έρχετα�� με φυσικότητα μέσα στα υπονοούμενα και τις πιπεράτες σκηνές του βιβλίου. Η κριτική μου αφορά τους δύο πρώτους τόμους και, αν και διάβασα την έκδοση της εστίας, επιλέγω να διαχωρίσω τον «τα στερνά του», διότι για εμένα είναι κάτι το ξεχωριστό.
Το μυθιστόρημα ξεκινά με την άφιξη του Γιούγκερμαν στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στον Πειραία, κατά τα πρώτα κεφάλαια παρουσιάζεται μία ανασκόπηση της μέχρι τότε ζωής του από την Φιλανδία όπου γεννήθηκε, στην Ρωσία όπου είχε θέση Ιλάρχου στον τσαρικό στρατό, στην Κωνσταντινούπολη όπου το έσκασε με κατηγορίες για διακίνηση ναρκωτικών. Ο ορισμός του κωλόπαιδου -όπως είπε μία φίλη που το διάβασε-, που απολαμβάνει στην άσωτη ζωή του. Τελικά όμως αλλάζει εξελίσσεται, πιάνει δουλειά στην τράπεζα των επενδυτών και ανεβαίνει στη διοίκηση, αλλάζει παρέες και μεταμορφώνεται σε έναν περιζήτητο και πανέξυπνο αστό.
Ο Καραγάτσης έχει βάλει πολλά προσωπικά στοιχεία στο διήγημα κάτι που αναβλύζει στις περιγραφές και στα σκηνικά που περιγράφει. Με την έντονη περιγραφικότητα του και τα λογοτεχνικά του τεχνάσματα σε ταξιδεύει στην Αθήνα μίας άλλης εποχής (στον 1ο τόμο) και στην Ευρώπη και την ευρύτερη Ελλάδα (Β και Γ τόμος). Το έργο θεωρώ ότι είναι άξιο διατριβής και επιστημονικής ανάλυσης. Η γλαφυρότητα του λόγου του Καραγάτση, η παρομοιώσεις, η αναφορές σε άλλα έργα και τόσα άλλα που οι γνώσεις μου δεν με καθηστούν ικανή να διακρίνω. Το κείμενο έχει μία λυρικότητα, σε κρατά καθηλωμένο και προσωπικά δεν μπορούσα να κατανοήσω πως συνδυάζει τόσο ποιητικά και ταυτόχρονα με τρόπο απλό και κατανοητό.
Οι χαρακτήρες του είναι πολυδιάστατοι. Σχημάτιζα μία εικόνα και μου την κατακερμάτιζε στη συνέχεια του έργου. Οι άνθρωποι που τον πλήγωσαν, οι άνθρωποι που πλήγωσε αναπτύσσονται μέσα στο διήγημα, όπως θα γινόταν και στη ζωή κάποιου. Οι χαρακτήρες είναι αρκετοί και μπορούν να γραφτούν πολλές αναλύσεις για τον κάθε ένα. Θα εστιάσω στους βασικούς – για εμένα- που μαγνήτισαν περισσότερο το ενδιαφέρον μου.
Ας ξεκινήσουμε με τον προταγωνιστή μας, Ο Βασίλης Καρλοβιτς Σορινεν, κόμη φον Ρόττενπουργκ τσοὺ Γιούγκερμαν, ο άνθρωπος χαμαιλέοντάς. Αυτός που λόγω της εκ γενετής ατίθαση φύση του, μυημένος στην ακόλαστη και άσωτη ζωή, καταλήγει να γίνει ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους και μεταξύ τον πιο αξιοσέβαστων προσώπων στην Ελλάδα. Ένας ξένος, που εισέρχεται στην Ελληνική πραγματικότητα και με φοβερή μαεστρία και προσαρμοστικότητα, αλλάζει ζει και ανέρχεται κοινωνικά και οικονομικά στη νέα αυτή χώρα. Είναι συγκλονιστικό ότι ο χαρακτήρας δε σου δημιουργεί ταύτιση, δεν τον συμπαθείς απαραίτητα, όμως σίγουρα εμπνέει σεβασμό και εκτίμηση. Ο τρόπος με τον οποίο βήμα-βήμα, άλλαξε τη ζωή του και κέρδισε τίμια τη θέση του, την εύνοια αυτών που επιθυμούσε και δημιουργήθηκε ξανά στηριζόμενος στα δικά του πόδια και ξεκινώντας – σχεδόν- από το μηδέν. Θεωρώ ότι η ψυχογραφία του χαρακτήρα και ο τρόπος που συγγραφικά παρουσιάζεται η αλλαγή του ψυχισμού του, είναι καθηλωτικός.
Ο Μιχάλης Καραμάνος, το Alter Ego του συγγραφέα στο έργο. Η τοποθέτηση του χαρακτήρα στο έργο ήταν καθοριστική για την εξέλιξη του. Ο Καραμάνος λειτούργησε ως μέντορας, ως πυξίδα για τον Γιούγκερμαν, ήταν αυτός που κατάφερε να πάρει τον άσωτο απατεώνα, που ευχαριστιέται να καλοπερνά, χωρίς ιδιαίτερες σκοτούρες και σκέψεις για την εξέλιξη του και μέσα από τη λογοτεχνία, την ποίηση και την φιλοσοφική ματιά του τον μεταμορφώνει. Η μεταμόρφωση επέρχεται σταδιακά και γίνεται αντιληπτή ως προς τα στάδια της, στον 1ο τόμο. Όλος ο χαρακτήρας του Καραμάνου, θεωρώ ότι αντικατόπτριζε μοιχείες σκέψεις και φόβους του ίδιου του συγγραφέα.
Η σχέση μεταξύ του Γιούγκερμαν και της μητέρας του, καθώς και η αναφορά στον Φρόιντ, ως χαρακτήρα του διηγήματος. Αποτελεί καθαρή επιρροή του ίδιου του Φρόιντ και των θεωριών του. Ο έφηβος με το αιώνιο οιδιπόδειο σύμπλεγμα, που γνώρισε την ιδέα της σεξουαλικότητας, καθώς έγινε κατά λάθος μάρτυρας της μοιχείας της μητέρας του. Αδυνατεί να δημιουργήσει μία σταθερή σχέση και υγιή σχέση με το άλλο φίλο σε όλη του τη ζωή. Μόνο όταν αντιμετωπίζει την μητέρα του χρόνια αργότερα και όντας άνδρας πλέον καταφέρνει να «κατασταλάξει» ερωτικά σε μία γυναίκα. Όμως η τύχη για μία φορά δεν ήταν με το μέρος του.
Η Βούλα το σύμβολο της αγνότητας, της παρθένου, της πρώτης αληθινής αγάπης. Φοβερή η υπόσταση του χαρακτήρα, κόντρα στην εποχή, κόντρα στην οικογένεια, κόντρα στην θέση που έδιναν στην γυναίκα της εποχής. Δυναμική, ξεροκέφαλη και κυρίως μη διαθέσιμη. Δεν θα μπορούσε να είναι άλλη η γυναικά που θα έκλεβε την καρδιά του Γιούγκερμαν, γιατί πως αλλιώς θα συμπληρωνόταν το οιδιπόδειο;!
Η πλοκή σε πολλά σημεία ήταν ανατρεπτική, αν και υπήρχαν στοιχεία που ο συγγραφέας σου έδινε με το σταγονόμετρο και στη συνέχεια καταλάβαινες τα κρυμμένα μηνύματα του. Οι τοποθεσίες που περιγράφονται έχουν μεταφέρει στο έργο τα πραγματικά συναισθήματα του συγγραφέα για τις τοποθεσίες, μίας και στις περισσότερες από αυτές έχει ζήσει και ο ίδιος. Θεώρησα τόσο αντιπροσωπευτικό τον τρόπο με τον οποίο σχολίασε τη Θεσσαλονίκη και το κλίμα της, κάτι που προσωπικά πρώτη φορά διάβασα κάτι που να καυτηριάζει την πόλη και να δίνει μία λιγότερο παραμυθένια εκδοχή της.
Το στυλ γραφής του Καραγάτση, η έντονες επιρροές του όχι μόνο από άλλους λογοτέχνες και ποιητές, αλλά και από επιστήμονες, ιστορικούς και τις πολιτικές εξελίξεις, συνθέτουν ένα αριστούργημα, πλεγμένο με την απόλυτη κατ’ εμέ λογοτεχνική μαεστρία. Η περιγραφές του, αν και αρκετά εκτενείς σε ορισμένες περιπτώσεις δεν με κούραζαν. Ο τρόπος που «σκιτσάρει» τους χαρακτήρες του και αναλύει την πολυδιάστατη ψυχοσύνθεση τους με μία ψυχαναλυτική ματιά, με καθήλωνε. Πλέον θεωρώ ότι είναι ο αγαπημένος μου Έλληνας πεζογράφος. Το έργο του έχει μία καυστικότητα, για τον καθωσπρεπισμό που συχνά παρουσιάζεται, για τις παλαιότερες γενιές και βγάζει στην φόρα την άλλη πλευρά της «σεμνής» ζωής του τότε.
Θα μπορούσα να γράψω σελίδες ολόκληρες με αναλύσεις και σχόλια για το εκπληκτικό αυτό έργο, αλλά θεωρώ καλό να αφιερώσετέ χρόνο να βυθιστείτε στο μοναδικό αυτό έργο και να μην αποθαρρυνθείτε από τον όγκο του διηγήματος, αποτελεί ένα μοναδικό ταξίδι.

[Nikos Dunno · Rating 5 out of 5]

Αυτή η περιγραφή της Αθήνας είναι η απόλυτη αυτοκριτική του βιβλίυ και τα λέει όλα:

https://drive.google.com/open?id=0B5V...

[Antonio Papadourakis · Rating 4 out of 5]

Ενώ ο Γιούγκερμαν συνεχίζει να είναι υπέροχος, τα 'Στερνά του Γιούγκερμαν' αποτελούνται από 200 σελίδες συνεχούς προθανάτιου παραληρήματος και ψευδαισθήσεων...
"Το φοβερό στη ζωή, είναι να περνάς αδιάφορος. Άμα ο κόσμος σε συμπαθεί, το πράμα πάει κι έρχεται - γιατί ο οίκτος αποτελεί το μεγαλύτερο ποσοστό της συμπάθειας. Όταν όμως νιώθεις ολόγυρα σου το μίσος και το φόβο, τότε τράβα μπροστά σίγουρος για τις δυναμικότητες σου."
"Η γυναίκα που απατάει τον άνδρα της είναι αξιοσέβαστη. Η γυναίκα που μένει πιστή στον αγαπητικό της, είναι ξεφτελισμένη. Η αγάπη, η πιο αγνή μες στο πάθος της, δε μετράει σαν μια οικογένεια. Μια οικογένεια, όμως, σκεπάζει τα βρωμερότερα πάθη."
"Πρέπει. Ο πιο άδειος λόγος, μες στην απέραντη κενολογία της ανθρώπινης γλώσσας, το σύμβολο της ματαιότερης δεοντολογίας. Τι πάει να πει 'πρέπει'; Ποιά είναι εκείνη η δύναμη που μπορεί να επιβάλει στον άνθρωπο τη δοσμένη αλήθεια, την αλήθεια που αντικειμενοποιείται;"

[Konstantinos · Rating 4 out of 5]

Σε συνέχεια του πρώτου μέρους, το βιβλίο συνεχίζει να βαδίζει σε γνώριμα μονοπάτια που με γέμισαν τόση ευχαρίστηση ανάγνωσης. Τι αίσθηση μαγική να διαβάζεις Καραγάτση? Και ενώ όλα πήγαιναν όπως τα ήθελα, ήρθε το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου και με δυσαρέστησε σε σημείο τέτοιο που αναγκάστηκα να φυλλομετρήσω "διαβάζοντας" βιαστικά τις τελευταίες σελίδες. Με κούρασε η γραφή του και ο συγκεκριμένος τρόπος αποτύπωσης της κατάστασης του ήρωα. Βεβαίως αυτό ήταν μόνο η δική μου αίσθηση και είμαι σίγουρος ότι άλλοι αναγνώστες θα διαφωνήσουν. Δεν το περίμενα να νιώσω έτσι, δεν πειράζει όμως, πλέον καταλαβαίνω ότι από τον Καραγάτση θα λάβω όλα τα δυνατά συναισθήματα. Συνεχίζω στο επόμενο του λοιπόν!

[Adriana · Rating 4 out of 5]

Ομολογώ πως με κούρασε προς το τελος, παρολ αυτα, μου αρεσε πολυ, αλλα νομιζω 3 βιβλια του Καραγάτση σε ενα τρίμηνο ηταν αρκετα. Επισης με εκανε να μου λειψει παρα πολυ ο Πειραιας και η Καστελλα και το σπιτι μου, και γενικα ο τροπος που περιγράφει τοπία και μερη ηταν τοσο απλός σύντομος και υπεραρκετός ετσι ωστε να μπορεσω να σχηματίσω μια πολυ καθαρη εικονα στο μυαλο μου. Σασει αγουει

[Alien_Dwarf · Rating 5 out of 5]

Τα "Στερνά" από μόνα τους είναι αριστουργηματικά, απ' το ταξίδι μέχρι το fever dream του ξεψυχισμού με όλους όσους "κατάφερε" με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ο Γιούγκερμαν στη ζωή του, να γυρίζουν να βρουν ένα κάποιο closure και να τον σπρώξουν προς τον Μεγάλο Αφέντη. Ανατριχίλα.

[Artemis M. · Rating 4 out of 5]

Πολύ καλύτερο από τον πρώτο τομο και πολύ συγκινητικό. Το τελευταίο κεφάλαιο λίγο κουραστικό και παράταιρο προς το λοιπό βιβλίο. Γενικότερα όμως είναι ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί. Οι εκδόσεις της Εστίας είναι οι καλύτερες. Πραγματικά στολίδια.

[Mary · Rating 4 out of 5]

Διάβασα την παλιά δίτομη έκδοση της Εστίας. Καλύτερο από τον 1ο τόμο. Μέχρι το τελευταίο κεφάλαιο με μάγεψε. Τα μεταφυσικά με χαλάνε έτσι κι αλλιώς

[Neondreamer · Rating 5 out of 5]

Αριστούργημα, μαγικό, όπως και ο πρώτος τόμος. Βουρ στο τρίτο και τελευταίο.

[Christos Koziaris · Rating 5 out of 5]

'Γιούγκερμαν' (1939, 1941) του Μ. Καραγάτση ή αλλιώς, γιατί η ζωή οφείλει να είναι τέχνη, σαν ένα καλό βιβλίο λογοτεχνίας.

Ναι, το διάβασα κι αυτό, κάπως αργά μάλλον στη ζωή μου, αλλά το διάβασα.
Το λιγότερο που μπορώ να γράψω, είναι οτι είναι εξαιρετικός λογοτέχνης ο Μ. Καραγάτσης και το συγκεκριμένο τρίτομο βιβλίο του με συνεπήρε.
Μου πήρε αρκετό χρόνο να το ολοκληρώσω, γιατί ενδιάμεσα έκανα και άλλα διάβασματα.

Ο Μ. Καραγάτσης παρουσιάζει την ζωή, από την παιδική ηλικία έως τον θάνατό του Βάσια Γιούγκερμαν. Ενός εκρωσισμένου Φινλανδού, νόθου γόνου αριστοκρατικής παρηκμασμένης οικογένειας, που μετά τα γεγονότα του 1917 ήλθε στην Ελλάδα μέσω Κωνσταντινούπολης. Από θαμώνας των κακόφημων μπαρ και άσωτος τυχοδιώκτης της Αθήνας και του Πειραιά, κατάφερε και έγινε στέλεχος τράπεζας, εργοστασιάρχης, με τεράστια περιουσία και επενδύσεις και ίσως περισσότερο Έλληνας από τους Ελληνες. Η προσωπική του ζωή προχώρησε με προσωπικές ματαιώσεις και έφυγε τελικά από την ζωή τραγικά μόνος. Από τις περιγραφές, που συχνά δίνουν τον τόνο στο έργο, είναι σίγουρο ότι ο συγγραφέας ήξερε, αγαπούσε, και πιθανότατα έζησε, στον Πειραιά κατά βάση αλλά ενδεχομένως και στην Κεντρική Ευρώπη. Αναρωτήθηκα λοιπόν, εάν ο Γιούγκερμαν ήταν υπαρκτό πρόσωπο. Μάλλον ναι. Καθώς το κύριο χαρακτηριστικό του συγγραφέα είναι η παρατηρητικότητα, έτσι ο Μ. Καραγάτσης κοίταζε γύρω του και, κατά πάσα πιθανότητα, βρήκε το πρότυπο του βιβλίου του στον Δημήτριο Ερσελμαν, ρώσο αξιωματικό που κατέληξε στέλεχος της Τραπέζης Αθηνών.΄Ετσι τουλάχιστον έχει πιθανολογηθεί από το κοινό και τους κριτικούς (και όχι από μένα βέβαια).

Η γλώσσα του συγγραφέα είναι πολύ άμεση, πολύ περιγραφική και πολύ ουσιαστική που εξυποηρετεί την πλοκή που δεν με άφησε στιγμή. Τελειώνοντας κάθε κεφάλαιο, πάντα ήθελα να διαβάσω παρακάτω. Οι ανατροπές της ζωής καθώς και οι ματαιώσεις στη ζωή του Βάσια, είναι πολλές. Δεν έκανε μια συναρπαστική ζωή, θα έλεγα μάλλον μεστή, ολοκληρωμένη, με κορυφές αλλά και βαθειές χαράδρες. Γεμάτη με όλες τις εμπειρίες, αυτές που κάνουν τη ζωή ένα ΠΛΗΡΕΣ μυστήριο που πρέπει να γλεντάς αλλά και να θρηνείς, ως το τέλος. Με κούρασε λίγο το τελευταία κεφάλαιο που ο συγγραφέας περιγράφει τις τελευταίες σκέψεις του Βάσια που κινούνται μεταξύ πραγματικότητας και περισσότερο φαντασίας και ονείρου, λίγο πριν το θάνατό του. Ο Μ. Καραγάτσης περιγράφει πολύ την άνοδο του ήρωά του στον επαγγελματικό και κοινωνικό του βίο, αλλά στέκεται κυρίως στην προσωπική ζωή του Βάσια, στις αγάπες και κυριως στους ανεκπλήρωτους έρωτες του που τον στοίχειωσαν έως το τέλος του.

Ο Μ. με έκανε να αναρωτηθώ ποιοί (θα) είναι οι σημαντικοί σταθμοί της ζωής (μου).

Γιατί η ζωή οφείλει να είναι τέχνη, σαν ένα καλό βιβλίο λογοτεχνίας.

[ η κριτική μου αφορά και τους 3 τόμους ]

[Maria Dimitriou · Rating 4 out of 5]

Ο Γιούγκερμαν ωριμάζει μαζί και το ίδιο το μυθιστόρημα. Τα ένστικτα κατευνάζονται. Ο σκληρός Φινλανδός ασκείται στην ενδοσκόπηση και στον ορθολογισμό. Η μέσα από το έργο μομφή στον ανούσιο καθωσπρεπισμό, στην κάλπικη ανωτερότητα της καλής κοινωνίας και στην κουτή ψωροπεριφάνεια αξίζει ώρες συζήτησης. Σίγουρα όμως, η ανατριχιαστική επωδός του ήρωα ήταν κάτι υπερβατικό. Αν και έκανε την ανάγνωση εξουθενωτική, τα στερνά του ολοκλήρωσαν μια πλήρη περιστροφή, αποκαλύπτοντας κρυφά συμπλέγματα μέσα από αυτή τη οργιώδη θύελλα των περασμένων, αποτιμώντας έτσι τον Καραγάτση ως έναν σπουδαίο τεχνίτη του λόγου και της εικόνας.

[Apostolos Maniateas · Rating 5 out of 5]

Ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα που μπαίνει άνετα στο νούμερο 1 της λίστας με ελληνικά μυθιστορήματα. Η γλώσσα του Καραγάτση πλούσια, περιγραφική και αυτόματα μας μεταφέρει στα αντίστοιχα χρόνια και στις συνθήκες που έζησε ο Γιούγκερμαν… πρέπει να το διαβάσουν όλοι!

[Νικήτας Γκανάς · Rating 5 out of 5]

Ευχαριστώ τον Καραγάτση για την εμπειρία αυτή. μόλις τελείωσα το βιβλίο κάτι σαν ρίγος με έπιασε, ένα δέος, ένα γλυκόπικρο συναίσθημα δυνατό. Η ορμή της ζωής και η ματαιότητα. Όλα πρέπει να τα ζούμε όπως μας αρέσει.