De historie van Mejuffrouw Sara Burgerhart

by Betje Wolff, Aagje Deken

Ruim 200 jaar geleden verscheen de eerste editie van de roman in brieven De historie van Mejuffrouw Sara Burgerhart, de geschiedenis van de wispelturige vrolijke Saartje, die het leven zozeer bemint dat ze de strenge, godvruchtige heerschappij van haar tante, de kwezelachtige juffrouw Suzanna Hofland, ontvlucht.
De eerste Nederlandse vrouwenroman, zo buitengewoon knap van opzet dat het ook in deze jaren nog een boeiende onderneming is de wederwaardigheden van Saartje op de voet te volgen.

Genres: Classics, School, Fiction, Literature, Dutch Literature, Historical, Read For School

412 pages, Paperback

First published January 1, 1782

About the author

Elizabeth Bekker Wolff, beter bekend als Betje Wolff. Er is een 'Museum Betje Wolff' in Middenbeemster, gevestigd in de pastorie waar Betje na haar huwelijk met dominee Adrianus Wolff heeft gewoond en waar zij een aantal van haar boeken heeft geschreven (adres: Middenweg 178, Middenbeemster). Het huis in De Rijp (Rechtestraat 40), waar Betje Wolff samen met Aagje Deken heeft gewoond na de dood van dominee Wolff, is niet opengesteld voor publiek. Het huis heeft een gedenksteen in de gevel. Elizabeth Bekker Wolff was also known as Betje Wolff.

There is an interesting museum in Middenbeemster (province of Noord-Holland, address Middenweg 178).The museum is located in the old vicarage where Betje lived after her marriage to Adrianus Wolff. The house in De Rijp (5 kilometers from Middenbeemster), where Betje lived together with Aagje Deken after Adrianus Wolff had died, is not open to the public.' to 'Ook bekend als Betje Wolff. Er is een 'Museum Betje Wolff' in Middenbeemster, gevestigd in de pastorie waar Betje na haar huwelijk met dominee Adrianus Wolff heeft gewoond en waar zij een aantal van haar boeken heeft geschreven (adres: Middenweg 178, Middenbeemster). Het huis in De Rijp (Rechtestraat 40), waar Betje Wolff samen met Aagje Deken heeft gewoond na de dood van dominee Wolff, is niet opengesteld voor publiek. Het huis heeft een gedenksteen in de gevel. Elizabeth Bekker Wolff was also known as Betje Wolff. There is an interesting museum in Middenbeemster (province of Noord-Holland, address Middenweg 178).The museum is located in the old vicarage where Betje lived after her marriage to Adrianus Wolff. The house in De Rijp (5 kilometers from Middenbeemster), where Betje lived together with Aagje Deken, after Adrianus Wolff had died, is not open to the public.

Reviews

[Marc · Rating 3 out of 5]

Ondanks de ouderdom (het dateert van 1782!), toch nog één van de leukste Nederlandstalige romans. Vormelijk zijn alle sterke kanten van de briefroman goed benut:
1. er is vooral een mooi verschil in register tussen de personages (Lotje Rien du Tout kinderlijk, Blankaart apodictisch, Hartog pseudo-intellectueel, De ‘fijnen’ tale Kanaäns, en Sara met haar spirituele conversatietoon); het Nederlands is bijwijlen zeer Hollands-direct (vooral bij tante en haar broer Blankaart)
2. de roman heeft een goede spanningsopbouw met door elkaar lopende verhaallijnen, maar op het eind valt de spanning helemaal weg
En er is toch ook een flagrant voorbeeld van epistolaire dwang: als Hendrik Edeling uitkomt bij de ‘ontvoering’ van Sara doet hij niks anders dan ... een brief schrijven aan zijn broer om zijn angst te uiten.
Geen topwerk, maar toch aardig om te lezen.

[Aliza · Rating 2 out of 5]

1.5 - dang, die chick is dom

[Jasmijn · Rating 2 out of 5]

Eindelijk uit!!!!!!!!
Ik ben klaar met de Nederlands lijst!!!!!!!!!!!

PS: was nog best een leuk boek aan het einde

[Aster · Rating 2 out of 5]

niemand die vroeg wat die meid nou eigenlijk zelf wilde. dan hadden we met z'n allen moeten facen dat het antwoord aletta was geweest.

[Dagmar · Rating 2 out of 5]

2.5* die extra halve ster is alleen voor de duidelijk lesbische ondertonen naar mijn menen. dit einde was echt ronduit verschrikkelijk en zo tergend saai, echt iedereen ging trouwen terwijl ze eerder echt 0 gevoelens hadden???? sara wou gewoon aletta/anna en niet die hendrik waarvan ze bleef herhalen dat ze niks voor m voelde. ik geloof er gewoon geen snars van. ook alle vrouwen verloren hun karakter aan het einde toen ze gingen trouwen, echt het seksime was me even te heftig.
hier een verzameling lesbische Sara Burgerhart quotes:
"Sara: knap type, voor een man is ie mooi genoeg”.
"Ik wou dat hij haar met mijn ogen zou zien. Hij zou een goede man voor haar zijn".
"Ik heb mijn beste vriend als man gekozen"
"ik heb me nog nooit druk gemaakt om de keuze van een man"
Anna Willis: "ik wist niet dat ik zo dol op je was!"
"die ellendige jongens, die maken ons het leven zuur"
naar aletta "goede nacht schatje, kom gauw naar huis"

[Mariska · Rating 4 out of 5]

Mooi geschreven, ouderwets boek. Het is leuk om te zien dat het allemaal brieven zijn. Het zijn ontzettend veel personen die deze brieven schrijven, maar dat maakt het juist leuk! Zeker een aanrader!

[Max van Dijk]

Ik heb alleen brieven nr. 1,2,3,5,6,10,19,30,46,49,51,56,90,91,95,96,104,107,110,111,121,123,124,126,139,150,152 en 163 gelezen.

[Jieling · Rating 2 out of 5]

Het was in eerste instantie best lastig om doorheen te komen, door het 18 eeuws taalgebruik. Maar uiteindelijk best leuk om te lezen. Voor mijn gevoel geeft het een best goed beeld van de tijd waarin het is geschreven (einde van de 18e eeuw). Ik denk dat ik dat ook het leukste vond van het boek, de verschillen van toen en nu; wat hun normen en waarden waren toentertijd.

Wat ik wel ingewikkeld vond aan het boek was dat er zoveel personages in voorkomen, die allemaal elkaar schrijven en soms ook anders genoemd worden dan alleen hun achternaam. Dat zorgde af en toe voor wat verwarring bij mij.

[Nathalie · Rating 4 out of 5]

Het verhaal volgt Sara Burgerhart in haar jonge leven, wanneer zij veel mannen op haar af krijgt, die met haar willen trouwen. Zelf wilt ze liever vrij zijn. Uiteindelijk is er toch een man die haar liefde voor zich kan winnen, maar dan gebeurt er iets dat alles in gevaar brengt...

Het begin was moeilijk door te komen, omdat er niet veel gebeurde. Vanaf halverwege het boek, wilde ik het niet meer loslaten. Het werd spannend en de gebeurtenissen volgende elkaar wat sneller op.
Het was een zeer mooi boek, met een mooi einde!

[Wilfried · Rating 2 out of 5]

Daarmee zijn we in de 18e eeuw beland. De taal is nu tenminste begrijpbaarder. Dit schijnt de eerste brievenroman te zijn. Het is het verhaal van een bakvis. De zieleroerselen van dit meisje kunnen mij als man niet echt bekoren, maar ik voel wel dat dit vroeger vernieuwende lectuur moet geweest zijn.

[Emma · Rating 2 out of 5]

Ik moet dit echt ff kwijt want het zit me erg hoog. Het bevat alleen wel spoilers dus lees dit niet als je het einde nog niet hebt gelezen! Zoals ik het boek heb ervaren gaat het 720 pagina's lang (de online versie) over Sara Burgerhart, vroeg feministe die een eigen naam, mening en persoonlijkheid heeft. Wat er ook gebeurd, wie ook verliefd op haar is, ze kiest voor vrijheid en haar eigen stem. Ze spreekt zoals zij wil, zegt de dingen die ze zelf wil zeggen etc. En dan bam de laatste pagina's trouwt ze, krijgt ze een kind, heeft ze spijt van hoe 'naïef' en 'puberaal' ze was, is ze gelukkig als huismoeder en verliest ze niet alleen haar eigen naam (de heer Edeling en zijn vrouw) maar ook haar hele identiteit. Hetzelfde geldt voor haar twee beste vriendinnen. Niemand gaat dood, iedereen is gelukkig en ze leven nog happily ever after! Hoewel de eerste 700 pagina's prima waren, heb ik de keuze van twee sterren voornamelijk laten afhangen van dit vreselijke, anti-climax einde! Verschrikkelijk!!!

[Merlijn]

I'm sorry Sara Burgerhart :(

[Serena ♡]

I suppose it’s impossible to find Dutch <19th century books that don’t suck lol. at least this one’s about 18th century (female) baddies

[Jeroen Sytsma · Rating 5 out of 5]

Magistrale klassieker. Leek me super suf meidenboek, maar het bleek een meeslepende kennismaking met relaties in de 18e eeuw. Dit boek is een ode aan het fenomeen brieven schrijven. Dit boek is een ode aan vriendschap. Dit boek is een ode aan de vrouw. Sterk onderdeel is de kritiek op hypergelovige thuisgelovers, met hun 'wegje' met God. Pijnlijk is hoe een dader van seksueel misbruik niet aangeklaagd wordt omdat anders het slachtoffer teveel schande zou ondervinden. Natuurlijk zijn sommige karakters veel te braaf en had dit verhaal vandaag verteld uitgebreid ingezoomd op de duistere kanten van Sara. Indirect is dit boek ook een ode aan de huidige medische wetenschap. Het enige wat de dokter toen kon was iets waarvan we nu weten dat het juist slecht is: aderlaten. En elke zwangerschap werd beleefd onder de schaduw van een mogelijke dood in het kraambed.

[Wiete Meulders · Rating 4 out of 5]

In tegenstelling tot wat ik verwacht had vond ik het wel een leuk boek om te lezen.
In het begin was ik een beetje verward door de vele personages die soms ook nog verschillende namen hebben maar eens je door hebt wie wie is leest het heel vlot.

De tijdssprong op het einde vond ik ook wat verwarrend maar wel leuk dat er op het einde wordt meegegeven wat er allemaal gebeurd is met de overige personages. Zo heb je als lezer volledige closure

[Yoka · Rating 3 out of 5]

Ik zag nogal op tegen het lezen van dit boek, het leek me vreselijk saai en ik verwachtte niet verder dan 10 brieven te komen. Het tegendeel bleek het geval, ik vond de brieven grappig en vermakelijk. Het zijn nogal brave verhalen, passend in het tijdsbeeld. Ik wende toch wel vrij snel aan het taalgebruik en achterin het boek staat er soms uitleg over bepaalde uitdrukkingen. Ik was op een gegeven moment wel blij het uit te hebben maar vind het wel leuk het gelezen te hebben.

[Jessica · Rating 4 out of 5]

Ik heb het boek als luisterboek 'gelezen'; eerlijk gezegd denk ik niet het gelukt te hebben om het van papier te lezen. Gelukkig dat ik het boek nu wel heb leren kennen: ik heb zo genoten van het taalgebruik!

De zeden van die tijd zijn erg verschillend van nu en het is leuk om daar kennis van te nemen. Soms was het overmatig zoet, maar het genot van de prachtige, ouderwetse woorden compenseerde dat ruimschoots.

Ik heb er erg van genoten!

[Dani · Rating 3 out of 5]

Ensimmäinen alankomaalainen (kirje)romaani herätti kiinnostukseni hollannin opintojeni aikana. Kirjassa oli muutamia mielestäni ylimääräiseksi jääneitä hahmoja ja monet kirjeistä eivät olleet edes autenttisen oloisia. Vuodelta 1782 peräisin oleva kirja ei ole kuitenkaan vanhentunut, sillä sen huumori on ihan passelia ja vahva #metoo -viesti tekevät ilmeiseksi, että neiti Sara Burgerhartin tarinalla on paikkansa vielä 2020-luvulla.

[Dymphie · Rating 4 out of 5]

Erg leuk tot ongeveer tweederde, het laatste stuk wordt beetje kwezelig. Zulke prachtige woorden, met zo'n mooie klank bezigden ze toen. Het is opvallend hoe ze schrijft over hoe vies de lucht is in Schiedam. En dat je als vrouw nergens heen kon zonder begeleider. Hoe belangrijk het ook was om geld te hebben... Weinig vrijheid hadden die vrouwen toen zeg!

[Frank · Rating 1 out of 5]

Ik vond dat ik dit boek moest lezen. Hoewel ik heel veel lees, was er dit een opgave. Ik stoorde me aan de dialogen die in de brieven opgenomen waren. Deze kwamen op mij te gekunsteld over.Verder kwam dit boek van uitzonderlijk veel weduwen en dames die bij deze weduwen wonen over als een oude wijven roman.

[Ayla · Rating 5 out of 5]

Ik was bang dat ik niet door dit boek heen zou komen, maar hoewel het af en toe moeilijk te lezen was vanwege het taalgebruik, ging het me heel gemakkelijk af. Voor onze tijd is het een vrij braaf boek, maar nog steeds goed te lezen.

[Jamie · Rating 2 out of 5]

Het was absoluut een goed boek, maar voor de moderne lezer is het veel te langdradig.

[Soscha de Klerk · Rating 3 out of 5]

altough it was a historical read, I enjoyed it quite a lot! I thought it had some funny and recognizable elements in it.

[Kimberly · Rating 3 out of 5]

I'm not into historical literature, but this story was quite nice ^^

[lethe · Rating 3 out of 5]

Dit bleek veel leuker dan verwacht.

[Floor · Rating 3 out of 5]

2.5

[Heidi · Rating 2 out of 5]

Eindelijk uit! Een heel religieuze en oude boek (eerst publiceerd in 1782). Ik moest dit boek lezen voor mijn cursus in Nederlandse literatuur.

[Bente · Rating 1 out of 5]

it is so bad, i wanna give you a zero. but that’s not possible, so i give you a one

[Mike Van Helden · Rating 2 out of 5]

"The History of Miss Sara Burgerhart" is known as the first epistolary novel in the Dutch language. It was written by two women - Betje Wolff & Aagje Deken - in a time in which women had very little rights and managed to write a best seller. The ideas of the Enlightenment are present in this novel; it was meant as a way for young Dutch girls and women to learn how to behave themselves, but also questions certain topics like religion, the status of women and learning in a non-explicit way.

In 175 letters written 42 persons, you read about the life of Sara Burgerhart. Burgerhart is a rich orphan girl, who is forced to live with the evil aunt. She eventually escapes this and finds a happier place. The novel mainly focusses on her relationship with her best friend - Anna Willis - and her two love interests; Hendrik Edeling and a guy named "R.". R. is basically a very controversial guy, who only wants to have sex with women. Although this plot can be interesting, very little happens. It is mainly characters commenting through letters what is happening and having fights with each other due to their conflicting ideas of living rightly.

I guess Sara Burgerhart can best be compared to a Jane Austen novel, since it is themed like a historic drama and heavily focussed on didactics and values. Sara Burgerhart is part of the Dutch historical canon since 2020 as an example of the enlightenment in the Netherlands, which is why I wanted to read it in the first place. I was first afraid that the letters would irritate me, but that was actually fine; it was everything else which irritated me. Sara Burgerhart is not really likeable as a character and there is zero romantic tension with Hendrik Edeling. Actually I hoped she ended up with Anna Willis, because there is a weird Lesbian tension between them (after doing some research; Betje Wolff and Aagje Deken were extremely close friends and even lived together, which might be why).

Also the most interesting part of the novel is handled very briefly and after that it is 100 pages of people complaining about reformist and evangelic protestantism.

Actually, Wolff and Deken wrote a much more interesting novel called "Cornelia Wildschut", which has a very depressed ending unlike Sara Burgerhart and I probably would have liked that more.

[Sanne · Rating 4 out of 5]

"Maar, my dunkt, ik hoor hier en daar een jong Juffertje, [...] met een opgeschort neusje, dus spreken: ‘Een Hollandsche Roman! Hede, ma chere, wel hoe vindt gy dat?’ (En ma chere vindt het even ridicul als ons Juffertje.) ‘Ik lees geen Hollandsch; ik geloof ook niet, dat ik het zou kunnen lezen, maar ik ben toch nog al benieuwt; willen wy er nu en dan eens een verlegen uur aan geven?’

Mag ik u bidden, doe het niet; waarlyk, gy zult er niets aan hebben. Gy hebt immers Romans, die u aanstaan. [...] Lees dit Boek niet. Men vindt in deeze Roman geen wandaden, die een Engelschman zelf met rilling leest; geen zo overdreven deugden, dat zy voor ons zwakke menschen onbereikbaar zyn. 't Is waar, er is een verfoeilyke Heer R. in; maar wy vrezen te moeten zeggen, dat men in ons Vaderland zelf wel eens zo een schelm aantreft. [...] Daar wordt in dit gehele werk geen een Duël gevogten. Eens echter wordt er een oorvyg uitgedeelt. Er wordt noch geschaakt, noch vergif gedronken. Ons vernuft heeft niets wonderbaarlyks uitgedagt. Alles blyft in het natuurlyke; de uitvoering zal alles moeten goed maken."
- Proloog van Sara Burgerhart (2e druk, 1783)

Hede, ma chere, mag ik zo veel plezier beleven aan het lezen van een klassieker?
Vooral voor de fittie met Zuzanna Hofland pak ik de popcorn er even bij...

Tip voor lezers die zich moeilijk door het oude Nederlands heen slaan: de audio-versie is een stuk beter te volgen.