"κάπου στην Κύπρο, στον νομό Πρεβέζης...: εισαγωγή στην ποιητική του Κώστα Μόντη", του Παντελή Βουτουρή
Το τελευταίο βιβλίο του νεοελληνιστή, καθηγητήΠαντελή Βουτουρή φέρει τον τίτλο «κάπου στην Κύπρο, στον νομό Πρεβέζης» και όπωςεξηγεί στον υπότιτλό του, πρόκειται για μια «εισαγωγή στην ποιητική του ΚώσταΜόντη» (εκδόσεις Ερατώ, 2024).
Ο τίτλος του βιβλίου είναι παρμένος από στίχοποιήματος του ίδιου του Κώστα Μόντη:
ΠΡΟΣ ΖΩΗ (Μ’ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟΝ ΠΟΙΗΤΗ Κ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗ)
Εν ου παικτοίς, κυρά μην παίζης.
Σου λέω πως αν μπορούσα
στα εικοσιοχτώ μου χρόνια να γυρνούσα
ίσως κι εγώ να σ’ αποχαιρετούσα.
Κάπου στην Κύπρο, στον νομό Πρεβέζης
Γιατί από τότε ξέχειλο ήταν το ποτήρι […]
(Απ. Συμπλ. Α, 164)
Εμπνευσμένο από ποίημα του Μόντη είναι και τοεξώφυλλο του βιβλίου, από πίνακα του Ανδρέα Λαδόμματου που παριστάνει ανθρώπους:
«να οδοιπορούν σα μυρμήγκια, σκυφτοί σα μυρμήγκια, σαν κάτι περίεργεςκάμπιες του δάσους που ξεκίνησαν αμετάκλητα, που κατευθλυνονται εμετάκλητα στονερό και στο θάνατο»
(Από το «Δεύτερο Γράμμα στη Μητέρα», Απ., 896).
Στο βιβλίο, ο Βουτουρής παραθέτει κάποιαάγνωστα στοιχεία για τη ζωή, την προσωπικότητα αλλά και τη γραφή του ΚώσταΜόντη. Ιδιαίτερα αποκαλυπτική είναι η σχέση τουΚώστα Μόντη με τον πατέρα του, αλλά και η σχέση του με τα μεταλλεία, όπουεργάστηκε για ένα χρονικό διάστημα.
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
Μοιάζει παράδοξο το γεγονός, για όσουςγνωρίζουν το ύστερο έργο του Κώστα Μόντη, ότι "το σύνδρομο τηςΠρέβεζας" και τα αδιέξοδα τα οποία κατοπτρίζονται σε ορισμένα ποιήματα τωνπρώιμων συλλογών του μέχρι το 1954, οριοθετούνται στο πλαίσιο μιας ιδιωτικήςαποκλειστικά περιοχής. Τούτη την περίοδο του εγώ, της ανασφάλειας και τηςκαταβύθισης στα επαγγελματικά, βιοτικά, και οικογενειακά προβλήματα, δενσυσχετίζει σε κανένα του ποίημα το προσωπικό με το κοινωνικό και πολιτικόζήτημα. Στις "Στιγμές 1958", ωστόσο, την πρώτη συλλογή που εκδίδεταιστα χρόνια του Αγώνα, την ώρα που στα διπλωματικά παρασκήνια προετοιμάζεται ησυνθηκολόγηση, τα ιδιωτικά αδιέξοδα εγγράφονται στα συλλογικά και η ποίηση τουΜόντη αποκτά το πολιτικό έρμα που της έλειπε. Μερικά χρόνια αργότερα, στα τέλητης δεκαετίας του 1960, καθώς δοκιμάζεται ο ανθρωπισμός του μπροστά στα μεγάλαπαγκόσμια προβλήματα (τον εμφύλιο, την πείνα και τον θάνατο χιλιάδων παιδιώνστην Μπιάφρα, τον πόλεμο του Βιετνάμ, την εισβολή των Ρώσων στην Τσεχοσλοβακία)ο πολιτικός ορίζοντας του έργου του διευρύνεται και προσλαμβάνει οικουμενικέςπλέον διαστάσεις. Διαγράφονται με αυτό τον τρόπο, ξεκάθαρα, τρεις αλληλένδετεςκαι επικαλυπτόμενες ισοτοπίες (προσωπική, συλλογική, οικουμενική) οι οποίεςαναλογούν σε ισάριθμες εννοιακές περιοχές ή θεματικούς κύκλους (εγώ, εμείςόλοι). Αυτό είναι το σχήμα της ποιητικής του Κ. Μόντη το οποίο προτείνεται καιαναπτύσσεται εδώ στα τρία μέρη αυτού του βιβλίου.
