Ο Φίλιππος Τσιμπόγλου μέσα από το συγγραφικό έργο και τις δημοσιεύσεις του

 

Ο ΦίλιπποςΤσιμπόγλου μέσα από το συγγραφικό έργο και τις δημοσιεύσεις του
Ανδρέας Κ. Ανδρέου(Καπανδρέου) Λειτουργός Α,Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κύπρου

 

Ο ΦίλιπποςΤσιμπόγλου, όπως είναι γνωστό, γεννήθηκε το 1956 στα Φάρσαλα. Τα Φάρσαλα της Κρήτης, όπως μας έλεγε χαριτολογώντας, όταν πρωτογνώρισα, θέλοντας με αυτό τον τρόπο να δείξει την σύνδεση που είχε με την πατρίδα της αγαπημένης συζύγου του Νίκης. Από, τα Φάρσαλα της Κύπρου δήλωνε ότι είναι, λίγο πριν εγκαταλείψει το νησί.
Σπούδασε στοΟικονομικό Τμήμα της Ανωτάτης Σχολής Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών(ΑΣΟΕΕ) και από το 1983 έως το 1999 εργάστηκε στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης ωςειδικός επιστημονικής και τεχνολογικής πληροφόρησης και στη συνέχεια ωςπροϊστάμενος τμημάτων και υπεύθυνος αναπτυξιακών εθνικών και ευρωπαϊκών έργων. Ήτανεπίσης  Προϊστάμενος του Τμήματος ΑνάπτυξηςΒιβλιοθηκών.Από το 1999έως το 2014 υπηρέτησε ως Διευθυντής της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κύπρου,με κύρια καθήκοντα την οργάνωση και ανάπτυξη την υπηρεσιών πληροφόρησης και τηνεπίτευξη στρατηγικών συνεργασιών με ομόλογα ιδρύματα εντός και εκτός της χώρας.Κατά τη διάρκεια της θητείας του, η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου είχεμια εντυπωσιακή ανάπτυξη καθιστώντας την μια από τις μεγαλύτερες και πιοσύγχρονες βιβλιοθήκες του ελληνισμού.
Ενώεργαζόταν στην Κύπρο, το 2005, ολοκλήρωσε τις διδακτορικές του σπουδές στηΒιβλιοθηκονομία-Επιστήμη Πληροφόρησης, στο Τμήμα Αρχειονομίας καιΒιβλιοθηκονομίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Η συνεργασία των βιβλιοθηκών ήτανστο επίκεντρο της διδακτορικής του διατριβής που είχε τίτλο «Συνεργασίεςεπιστημονικών βιβλιοθηκών σε ψηφιακό περιβάλλον: μια συστημική προσέγγιση τηςελληνικής πραγματικότητας».
Από το 2014μέχρι και τον αιφνίδιο θάνατο του το 2023,  διετέλεσε Γενικός Διευθυντής της ΕθνικήςΒιβλιοθήκης της Ελλάδος, αναλαμβάνοντας το δύσκολο έργο της μετεγκατάστασής τηςαπό το Βαλλιάνειο Μέγαρο στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Οιδημοσιεύσεις του Φίλιππου Τσιμπόγλου, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, ήτανπολλές. Ειδικά αυτές που αφορούν άρθρα και παρουσιάσεις του σε συνέδρια.
Για τηνκαλύτερη οργάνωση της πολύ σύντομης αυτής παρουσίασης, χώρισα το συγγραφικόέργο του Φίλιππου Τσιμπόγλου σε δύο μέρη: 1. αυτό που παρουσιάζεται σε βιβλίακαι 2. Πολύ περιληπτικά στο υπόλοιπο που αποτελείται από εισηγήσεις σεσυνέδρια, άρθρα, ομιλίες, μελέτες κ.α.
Βιβλία
Η πρώτηπαρουσία του Φίλιππου Τσιμπόγλου ως συγγραφέα σε βιβλίο εντοπίζεται το 2005 σεέναν συλλογικό τόμο των εκδόσεων Τυπωθήτω, που εκδόθηκε στην Αθήνα και κυκλοφόρησεπρος τιμή του Γιώργου Κακούρη, ενός πρωτοπόρου καθηγητή Βιβλιοθηκονομίας (οοποίος γεννήθηκε στο Κάιρο της Αιγύπτου και ήταν Κυπριακής καταγωγής). Τοβιβλίο είχε τον τίτλο «Από τη βιβλιοθηκονομία στην επιστήμη της πληροφόρησης:μελέτες προς τιμήν του Γ. Μ. Κακούρη». Την επιμέλεια του βιβλίου είχαν οι ΧρήστοςΠαπατσικουράκης και Ανέστης Σίτας. Σε αυτό τον τόμο, ο Φίλιππος Τσιμπόγουδημοσίευσε τη δική του μελέτη με τίτλο «Οι βιβλιοθήκες στο ψηφιακό περιβάλλον:από το[ν] βιβλιοθηκονόμο στον επιστήμονα της πληροφόρησης». Ήταν βλέπετε μιαμεταβατική περίοδος για τις ελληνικές βιβλιοθήκες και τους βιβλιοθηκονόμους πουπερνούσαν στην εποχή της ψηφιακής πληροφόρησης και ο Φίλιππος Τσιμπόγλου που ήτανυπέρμαχος αλλά και πρωταγωνιστής αυτής της μετάβασης, θέλησε να καταγράψει αυτήτην εξέλιξη.
Το 2006 οΦίλιππος Τσιμπόγλου κυκλοφορεί ένα ανάτυπο από την επιστημονική επετηρίδα του Τμήματος Αρχειονομίας και Βιβλιοθηκονομίαςτου Ιονίου Πανεπιστημίου και συγκεκριμένα το «Τεκμήριον» αριθμός 6 πουπεριλαμβάνει εργασία, η οποία είναι ουσιαστικά μια περίληψη της διδακτορικήςτου διατριβής που έκανε στο ίδιο πανεπιστήμιο. Το μόλις 68 σελίδων ανάτυποφέρει τον τίτλο «Μοντέλο συνεργασίας ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών: μιασυστημική προσέγγιση».
Το 2008,όμως, εκδίδεται από τις εκδόσεις Παπασωτηρίου στην Αθήνα, ένα ογκώδες βιβλίο 514σελίδων με τίτλο «Συνεργασίες βιβλιοθηκών: μια συστημική προσέγγιση», στο οποίοο Τσιμπόγλου παρουσιάζει στο κοινό ολόκληρη τη διδακτορική του διατριβή.Πρόκειται για ένα βιβλίο με το οποίο ο συγγραφέας δίνει το στίγμα του,δείχνοντας προς μια κατεύθυνση προς την οποία και ο ίδιος πάντα εργαζόταν καιπου δεν είναι άλλη από τη συνεργασία των βιβλιοθηκών, τη λειτουργία συνεργατικών-κοινοπρακτικώνσχημάτων και την έμφαση στη χρήση της πληροφορίας, στη ψηφιακή της μορφή.
Το 2014, τελευταία χρονιά του ΦίλιππουΤσιμπόγλου στην Κύπρο, προλογίζει το βιβλίο – κατάλογο «Παλαίτυπα τηςΒιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κύπρου», την επιστημονική επιμέλεια του οποίουείχαν οι  Ίλια Χατζηπαναγιώτη-Sangmeisterκαι η Σταυρούλα Λοφίτη. Το βιβλίο που ήταν μια πολυτελέστατη, έγχρωμηέκδοση,  εκδόθηκε στη Λευκωσία από τοΠανεπιστήμιο Κύπρου και ήταν μια πρώτη προσπάθεια ανάδειξης των 1500 περίπουπαλαιτύπων που είχε τότε στην κατοχή της η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου.

Το 2022 οΦίλιππος Τσιμπόγλου προλόγισε, ως Γενικός Διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος,πλέον, το βιβλίο του Γιώργου Ζάχου με τίτλο «Σύγχρονη Ιστορία και Οικοσύστηματων Ελληνικών Βιβλιοθηκών», ενώ την ίδια χρονιά (2022) προλόγισε ακόμα έναβιβλίο. Την ελληνική μετάφραση, της τέταρτης έκδοσης του βιβλίου της Peggy Johnson «Fundamentals of collection development and management» το οποίο στα ελληνικά μεταφράστηκε ως «Ανάπτυξη και διαχείρισησυλλογών» και κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Δίσιγμα, σε μετάφραση ΜαρίαςΤζιβανάκη, υπό την επιστημονική επιμέλεια του Εμμανουήλ Γαρουφάλλου.

Αυτή είναιεν συντομία η βιβλιογραφική παρακαταθήκη που μας άφησε ο Φίλιππος Τσιμπόγλουόσον αφορά την παρουσία του σε εκδόσεις βιβλίων.
Εισηγήσεις σε συνέδρια, άρθρα, ομιλίες, μελέτες κ.α
Μόνο στοιδρυματικό αποθετήριο του Πανεπιστημίου Κύπρου ΛΗΚΥΘΟΣ, μια ονομασία (που έχει τηδική της σημασία να θυμίσουμε ότι ήταν δικής του έμπνευσης), εντοπίζονται γύρωστις 90 εγγραφές που τον αναφέρουν ως συγγραφέα.
Ανάμεσα σεαυτές συναντούμε παρουσιάσεις καιομιλίες σε συνέδρια, διημερίδες, ημερίδες και σεμινάρια, μελέτες, άρθρα, συνεντεύξεις κ.α.
Λόγω έλλειψης χρόνου αναφέρω ενδεικτικά κάποιες από αυτές:
Ξεκινώντας από τις μελέτες και θέλοντας να δείξω πόσο η κυπριακήκοινωνία εκτιμούσε τον Φίλιππο Τσιμπόγλου και τις γνώσεις του, θα αναφερθώ στημελέτη που ανατέθηκε σε αυτόν και στους συνεργάτες του για την Οργάνωση, συντήρηση και ψηφιοποίησηραδιοτηλεοπτικών Αρχείων ΡΙΚ, το 2004, αφού η Βιβλιοθήκη του ΠανεπιστημίουΚύπρου, επί των ημερών του, είχε στήσει ένα πρωτοποριακό εργαστήρι ψηφιοποίησηςκαι πλέον μοίραζε την εμπειρογνωμοσύνη που είχε αποκτήσει, παρουσιάζοντας τιςκαλές πρακτικές που χρησιμοποιούσε και στα βιβλιοθηκονομικά συνέδρια τηςΕλλάδος και του εξωτερικού.
Θα αναφερθώ,φυσικά, και στη μελέτη για το Στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης της Κυπριακής Βιβλιοθήκης το 2010, που ζητήθηκεαπό τον τότε υπουργό Παιδείας και δείχνει την εμπιστοσύνη και την εκτίμηση πουέδειχνε η επίσημη πολιτεία στον Φίλιππο Τσιμπόγλου και τις γνώσεις του.

Θα σταθώ στις παρουσιάσεις που έκανεγια τη διάκριση που έλαβε, επί των ημερών του και με δική του πρωτοβουλία, ηΒιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου από το European Foundation for QualityManagement (EFQM) όταν έγινε η πρώτη βιβλιοθήκη στοπανελλήνιο που απέκτησε την τιμητική διάκριση Recognized for Excellence.
Τις εισηγήσεις και προτάσεις του γιατη δημιουργία συλλογικού καταλόγου κυπριακών βιβλιοθηκών και ενιαίου αποθετηρίουψηφιακών αρχείων για όλη την Κύπρο (είχε προτείνει μάλιστα και το όνομα Cyprina στα πρότυπα του αντίστοιχου ευρωπαϊκού αποθετηρίου Europeana).
Τις μελέτες και παρουσιάσεις του γιαδίκτυο διαδανεισμού, για απόκτηση ηλεκτρονικών πηγών μέσα από συλλογικέςσυμφωνίες με τους εκδότες, για ευρωπαϊκά προγράμματα (να θυμίσω ότι επί τωνημερών του, το 2001, η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου συμμετείχε στο πρώτοτης ευρωπαϊκό πρόγραμμα που είχε να κάνει με τη δημιουργία ηλεκτρονικούπληροφοριακού υλικού για τυφλούς και μερικώς βλέποντες…)
Θα μπορούσα να μιλώ για ώρα απαριθμώνταςμόνο τις θεματικές με τις οποίες ασχολήθηκε. Θα μπορούσα επίσης, αν είχα χρόνονα αναφερθώ και στις δημοσιεύσεις που έκανε, πριν το 1999, όταν ήταν ακόμα στοΕθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, καθώς και σε αυτές που έκανε μετά το 2014 ως Διευθυντήςτης Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος.  
Θα σταματήσω όμως μέχρι εδώ, αφούαναφέρω ότι τις περισσότερες από τις πιο πάνω δημοσιεύσεις τις έκανε μαζί μετους συνεργάτες του, τους οποίους πάντα έβαζε μπροστά και προωθούσε ωςισότιμους.
Άλλες τόσες είναι και οιανακοινώσεις που έκαναν διάφοροι συνάδελφοι μετά από παρότρυνση και βοήθεια τουΦίλιππου, χωρίς ο ίδιος να βάζει καν το όνομά του σε αυτές!
Αυτός ήταν λοιπόν ο Φίλιππος Τσιμπόγλου!Ένας εμπνευσμένος ηγέτης, που προσπαθούσε συνεχώς να μαθαίνει και να μοιράζετεανιδιοτελώς τις γνώσεις με τους γύρω του.
Ένας σκαπανέας στον χώρο τωνβιβλιοθηκών οι οποίες, πιστέψτε με, δεν θα ήταν αυτές που είναι σήμερα, σεΚύπρο και Ελλάδα αν δεν φωτίζονταν από τη λάμψη αυτού του όμορφου αστεριού πουονομαζόταν Φίλιππος Τσιμπόγλου.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!
[Αναγνώστηκε στην τιμητικήεκδήλωση και τελετή ονοματοδοσίας αίθουσας εις μνήμηv του Φίλιππου Τσιμπόγλου, Πανεπιστήμιο Κύπρου,19 Φεβ. 2024]
#gia_ton_filippo_tsimpoglou