Αυτή η τεράστια λαμπάδα, η Νοτρ Νταμ
[image error]
Κάηκε χθες. Η Νοτρ Νταμ, η Παναγία των Παρισίων.
Δεν ξέρω πως ξέσπασε η φωτιά. Δεν μπήκα στον κόπο να το ψάξω. Η είδηση μου βγήκε ξαφνικά στο facebook κάπου εκεί στο απόγευμα, όταν έκανα διάλειμμα από τη δουλειά. Αρχικά νόμιζα ότι ήταν ελεγχόμενη και ότι θα την έσβηναν σύντομα. Και στο πέρα-βρέχει-μυαλό μου, η είδηση φαινόταν αστεία. Κάτι σαν να άρπαξαν τα κεριά από τη βλακεία κάποιου αλλά όλα καλά.
Μα η φωτιά δεν έσβηνε. Και δεκάδες φίλοι συνέχιζαν να ποστάρουν την πυρκαγιά μέχρι αργά το βράδυ.
Και η Νοτρ Νταμ κάηκε. Και αυτό δεν ήταν καθόλου αστείο. Ούτε κάτι για το οποίο άξιζε να χαρείς.
Ούτε βέβαια και για να πανικοβληθείς. Αλλά να προβληματιστείς, ναι. Και να λυπηθείς επίσης.
Αλίμονο! Μιλάμε για ένα μνημείο τόσων αιώνων. Έναν χώρο λατρείας που κατάφερε να συνδέσει τον χριστιανισμό με τον παγανισμό και το γοτθικό στοιχείο. Έναν θρίαμβο της αρχιτεκτονικής και της γλυπτικής. Ένα αληθινό έργο τέχνης Η Παναγία των Παρισίων. Η Νοτρ Νταμ. Ένα έμβλημα φόβου και ελπίδας.
Και το κάψανε.
Και κάποιοι γελούσαν. Και πανηγύριζαν. Και αστειεύονταν. Και γέμιζαν το ίντερνετ με εξυπνάδες, απειλές, άστοχες συγκρίσεις και κακίες.
Αλλά δεν με εκπλήσσει. Όχι δεν με εκπλήσσει. Τα ίδια γίνονταν και το 2001 όταν έπεφταν οι Δίδυμοι Πύργοι καταβροχθίζοντας χιλιάδες ανθρώπους που πέθαιναν μες στην αγωνία. Χαρές, πανηγύρια «καλά να πάθετε» και τέτοια. Όλα αυτά βέβαια σε μια άλλη εποχή, χωρίς γρήγορο ίντερνετ, χωρίς social media, χωρίς να ακούς τη γνώμη (πόσο μάλλον τη βρισιά) του καθενός στο facebook και στο youtube. Αλλά τι και αν πέρασαν τόσα χρόνια από την 11η Σεπτεμβρίου; Η καφρίλα μπροστά στην εικόνα της καταστροφής παραμένει η ίδια.
Όχι βέβαια πως δεν υπάρχει και το άλλο άκρο. Δεν πρόλαβε καλά-καλά να καεί η Νοτρ Νταμ και αρχίσαμε πάλι τα ζεσουί, τα πρέι φορ, τα ριπ, τα δακρύβρεχτα σκίτσα και τις θεωρίες συνωμοσίας. Ακόμα και έτσι όμως, με εξαίρεση το τελευταίο, είμαι με το μέρος αυτών των ανθρώπων. Αν μην τι άλλο υπάρχει μια ευαισθησία μέσα σε όλον αυτόν τον θρήνο. Και είναι απολύτως λογικό να υπάρχει.
Η ευαισθησία μας έκανε ανθρώπους. Και ως άνθρωποι δημιουργήσαμε. Φτιάξαμε ναούς, μνημεία, τέχνες, μουσική, ποίηση, λογοτεχνία. Κάτι να αφήσουμε στους επόμενους. Κάτι για να θυμόμαστε τους προηγούμενους. Κάτι για να γεφυρώσουμε το χθες με το αύριο. Κάτι για να μείνει όταν εμείς θα έχουμε φύγει. Κάτι για να συγχωρέσει τα λάθη, τα πάθη και την κακία μας.
Σαν την Παναγία των Παρισίων.
Πάει τώρα, κάηκε. Δεν πειράζει, μπορεί να την επισκευάσουν. Κάτι διασώθηκε, θα τα καταφέρουν. Και ίσως η φωτιά να ξεχαστεί ή να είναι πληροφορία μιας κακής (μα πραγματικά κακής) χρονιάς όπως το 2019, στην ιστορία του μνημείου.
Και ίσως τότε να πάω να την επισκεφτώ. Όχι πως με έτρωγε και ποτέ. Ούτε και ήμουν από εκείνους τους τυχερούς που βρέθηκαν εκεί και τη φωτογράφησαν και την έχουν ζωντανή στην μνήμη τους. Η δική μου Παναγία των Παρισίων βρίσκεται ακόμα στη θέση της, ένα τρισδιάστατο παζλ που είχαμε φτιάξει με τον αδελφό μου πριν από 20 χρόνια, τότε που ήμασταν ακόμα γυμνασιάκια. Και είναι ακόμα όρθια και στέκεται καμαρωτή στο σπίτι του Πάρη για να μας θυμίζει όχι τόσο τους άγνωστους αιώνες του σκοτεινού ευρωπαϊκού πολιτισμού, αλλά τα δικά μας αθώα παιδικά χρόνια, τότε που η τέχνη ήταν πιο κοντά μας και το μέλλον φάνταζε συναρπαστικό. Να μας θυμίζει την ταινία της Disney που είχαμε δει μικράκια ακόμα στο σινεμά και το βιντεοκλάμπ (τι είναι πια αυτό, ε;) που ρωτούσαμε πότε θα την φέρει σε κασέτα (σε τι;) για να το ξαναδούμε. Τις μινιατούρες στα αυγά kinder και τα παιχνίδια στις λαμπάδες. Το παλιό σπίτι, το σχολείο, το σινεμά, ότι έμεινε πίσω στον προηγούμενο αιώνα μαζί με τους παιδικούς μας εαυτούς.
Στην τελική για αυτό υπάρχουν τα μνημεία. Για να θυμίζουν κάτι. Κάτι ξεχωριστό στον καθένα.
[image error]
Κλείνω με ένα απόσπασμα από το αγαπημένο μου βιβλίο The Halloween Tree, όταν τα αγόρια βοηθούν στο μαγικό χτίσιμο της Παναγίας των Παρισίων:
«Και τώρα αγόρια μου, τι πρέπει να κάνουμε για να τρομάξουμε όλους αυτούς που μας τρομάζουν και να τρομάξουμε τους κυνηγούς;» είπε ο Μάουντσραουντ μέσα από ένα σύννεφο. «Τι είναι αυτό που είναι μεγαλύτερο από τους δαίμονες και τις μάγισσες;»
«Μεγαλύτεροι θεοί;»
«Μεγαλύτερες μάγισσες;»
«Μεγαλύτερες εκκλησίες;» μάντεψε σωστά ο Τομ Σκέλτον.
«Φτιάξτε μια εκκλησία που να μπορεί να τη δει κανείς από χιλιόμετρα μακριά. Φτιάξτε μια εκκλησία τόσο ψηλή και διάσημη που να έχει έναν καμπούρη να χτυπάει τις καμπάνες της. Λοιπόν, αγόρια μου, βοηθήστε με να τη χτίσουμε πέτρα-πέτρα, τούβλο-τούβλο, κολόνα-κολόνα. Ας χτίσουμε…»
«Τη Νοτρ Νταμ» φώναξαν όλοι.
«Τέρμα πια οι φωτιές των μαγισσών. Το μόνο που υπάρχει τώρα είναι αυτή η τεράστια λαμπάδα, η Νοτρ Νταμ»
Το Δέντρο των Αγίων Πάντων (The Halloween Tree)
Ρέυ Μπράντμπερι
