Thư gởi bạn xa xôi: “ĐÁ NHẢY”

 

Thư gởi bạn xa xôi:

“ĐÁ NHẢY”

Không ngờ bạn vẫn còn nhớ Đá Nhảy. Hồi ở Phan Thiết, bạn đã từng đi xe đạp đến tận Núi Tà Cú thăm tượng Phật nằm rồi còn chịu khó đi thêm chừng 15 cây số đến tận Kê Gà để ngắm một vùng bờ biển đặc biệt của xứ mình: Đá Nhảy, phải không?

Đá mà cũng biết “nhảy” ư? Chớ gì nữa. Chẳng những biết nhảy mà còn nhảy chồm chồm một cách… như đá nên mới ngày càng sinh sôi nẩy nở bao nhiêu là đá con. Nếu có dịp về thăm, bạn sẽ ngạc nhiên lắm đó.

 

Photo: Do Hong Ngoc

Photo: Đỗ Hồng Ngọc

Photo Đỗ Hồng Ngọc

Bạn thấy Đá nhảy có thua gì Cóc nhảy không? Không phải “Cóc ở trong hang cóc nhảy ra” đâu nhé. Bạn mình, họa sĩ Lê Ký Thương, nghệ danh là Cóc đã… cảm xúc ra câu “đối”: “Cóc nhảy cóc nhảy cóc”. Xuất đối dị đối đối nan phải không? Chữ ‘nhảy cóc’ trước khác với ‘nhảy cóc’ sau!

Đi thơ thẩn trong bãi Đá Nhảy hoang sơ này, mình không thể không vóc lên một vóc những vỏ sò, vỏ ốc… để thấy ra những tảng đá hùng vĩ kia cũng là từ những vỏ sò vỏ ốc này mà hình thành đó thôi…

 

Từ bãi Đá Nhảy đi ngược về hướng Nam chừng chục cây số, có một đồi cát cao gọi là Hòn Lan: “Chiều chiều én liện Hòn Lan/ Thương người quân tử thở than đôi lời…”. 

Hòn Lan nổi tiếng với mộ Cô Rô. Tương truyền xưa có một cô gái con nhà nghèo tuổi nhỏ, hàng ngày đi bắt cá dưới mương về cho mẹ nấu ăn, một hôm cô bắt được một con cá rô, bèn cắn chặt giữa hai hàm răng để rảnh tay bắt tiếp, không ngờ cá rô vẫy mạnh tọt vào cổ họng…! Trên đỉnh Hòn Lan ngày nay vẫn còn ngôi mộ đá. Dân làng mỗi người đắp một cục đá nhỏ nay đã thành ngôi mộ khá lớn. Dưới chân Hòn Lan, xưa còn có một hang động, nghe nói ghe thuyền đánh cá thường vào trú ẩn khi có sóng to, gió lớn…

Từ vùng Kê Gà này (xưa là Văn Kê, Thạnh Mỹ), đi về phía ruộng vườn Phong Điền, Hiệp Nghĩa (nay là Tân Thuận) chừng 15 cây số, quê Ngoại mình, có một vùng gọi là Bàu Lời, một vùng quê hẻo lánh đến Google cũng không thấy có tên. Trong thời kháng chiến chống Pháp, đây là vùng tản cư. Mình còn nhớ vì lúc đó gia đình mình đã ở đây vài ba năm (khoảng 1950,1952) lúc mình 10, 11 tuổi. Nhà ở đó có vườn nhỏ, có bàu nước (có tên Bàu Lời?) và một cái giếng rất ngộ, như có mạch nước phun đầy. Sau này, giếng nước bỗng nổi tiếng là Giếng Bà, người người lấy nước về chữa bệnh! Ông già mình đi làm ở Ô Rô (Hòa Đa, Bắc Bình), mình thường theo Mẹ đi bắt còng, mua ruốc tươi về làm mắm ruốc… Nhà trồng bắp trên đồi, gánh nước từ giếng lên tưới mỗi ngày. Thời này mình được đi học, ở trường Gò Ông Nồm, phải đi qua cánh rừng dầu mênh mông. Bây giờ trống trơ trống hoắc. Trường Gò Ông Nồm vì nằm trên Gò Ông Nồm chớ tên thiệt của nó là Trường Nam Bình, dạy tiểu học, tới lớp 5 (lớp nhất) là hết. Mình học lớp 3. Học trò gọi thầy bằng “Anh giáo”! Xung quanh lớp có nhiều hầm trú ẩn chữ V, chữ U để tránh bom. Ngày nào mình cũng ăn cơm vắt bó trong mo cau với cá khô nướng thiệt ngon. Trưa trưa còn leo lên cây vắt vẻo bóc cơm ăn ngon lành. Có máy bay… bà già bay qua thì nhảy ngay xuống hầm. Học trò nhà quê thời chiến nên 16-17 tuổi học lớp 5 là thường! Bây giờ chỉ còn cậu Hội, dì Lan…; ở Bàu Lời thì còn Nguyễn Văn Mỹ (Lagi)…

Chuyện “vui” còn nhớ là trong lớp lớn (lớp 5) thời đó, có anh Ng (chừng 15 tuổi) viết một bức thư tình cho chị Ch (chừng 13-14?)… Không ngờ chị Ch mang lên trình Thầy. Thầy mang thư ra đọc trong buổi chào cờ hôm sau cho cả trường cùng nghe! Không rõ anh Ng sau đó có bị đuổi học không! Lúc đó mình mới 11 tuổi, chỉ nhớ chút chút vậy.

Nhà cũ (1950): Vườn và Bàu nước (Đặng Tình, 2018)

Giếng Bà

 

Vài hình ảnh về khu vườn và bàu nước của ngôi nhà xưa của gia đình ở Bàu Lời (khoảng 1950-52) cùng với giếng nước, sau này được gọi là “Giếng Bà”… (đã được xây lại).

(photo: Đặng Tình, 2018)

 

Bạn ơi,

Lúc này mình già dữ rồi. Già tăng tốc. Làm biếng cũng gia tốc. Nên hay dài dòng kể chuyện xưa chẳng ai thèm nghe. Nhưng, thôi kệ. Kỳ này mình về Lagi dự Họp mặt Bà con họ Đỗ, bỗng trở thành người… cao tuổi nhất rồi đó, dù vai vế còn nhỏ hơn nhiều anh chị. Riêng với các chị lớn con Cô Hai là chị Ba Oanh, chị Tư Yến… xưa ở chùa HN Phan Thiết thì mình gần gũi nhất. Chị Ba nay gần 90 chớ ít gì. Chị Tư nổi tiếng “người đẹp” chùa HN nay cũng sắp xỉ! Hồi nhỏ, mình sống trong chùa nhờ hai chị giúp đỡ nhiều lắm, nhất là nhờ Cô Hai và 2 chị mà mình đọc gần hết mấy kệ sách trong tiệm cho thuê sách lớn ở Phan Thiết!

 

Họp mặt Bà con họ Đỗ Lagi, 30.6. 2018.
Từ phải hàng ngồi: chị Tư Lâm Hồng Yến, chị Ba Lâm Hồng Oanh…

Anh Đỗ Hồng Thái (cà-vạt) con Bác Năm là “chủ xị” kỳ này. Trong dòng tôc, cứ mỗi năm luân phiên chủ xị. Cũng vui. Có làm học bổng cho các cháu học giỏi, ngoan. Thế hệ F1, ông già mình gồm Cô Hai (mẹ chị Oanh, Yến…); bác Ba Đỗ Đơn Thơ (giỏi văn thơ), bác Tư Đỗ Đơn Bút (giỏi võ) bác Năm Đỗ Đơn Thanh (giỏi thơ Đường, cờ tướng), Ba mình, ông Bảy Đỗ Đơn Trì (chơi violon, đóng kịch), chú Chín Đỗ Đơn Đình (vô địch cờ tướng), chú Mười Đỗ Đơn Chiếu (nhà báo Châu Anh, TKTS báo Đất Tổ Saigon)… Tóm lại, thế hệ F1 mỗi người một vẻ. Mình F2… rồi bây giờ đã thấy có F5, F6 chẳng nhớ nổi. May còn cái gia phả, chưa “bổ sung”… nhờ Đỗ Ái Liên (nhà thơ Đỗ Quyên F2) và các em cháu làm tiếp vậy.

“trưởng lão” được mời thay mặt BTC trao học bổng!

 

 

 

 

 

 

Đến thăm nhà Đỗ Hồng Thái, nghe anh hát Trịnh Công Sơn (1.7.2018):

“Đi đâu loanh quanh cho đời mỏi mệt…”

“…tình yêu mật ngọt, mật ngọt trên môi… tình yêu mật đắng… tình yêu như biển biển rộng hai vai...”.

Cho nên chưa tới bảy mươi, anh đã sáng sáng lên Bàu Giòi kéo lưới cùng bà con, xin mấy con cá về nấu canh ngót ăn… và chiều chiều lai rai cùng bè bạn!

Xin lỗi bạn, nảy giờ hơi tào lao quá rồi đó. Chỗ nào không ưa, bỏ nhe.

Hẹn thư sau,

Đỗ Hồng Ngọc.