Đọc Đỗ Hồng Ngọc: MỘT HÔM GẶP LẠI

Đọc Tùy Bút Đỗ Hồng Ngọc

MỘT HÔM GẶP LẠI

Trần Vấn Lệ

 

Đỗ Hồng Ngọc là một Bác Sĩ Y Khoa nhưng cũng là một nhà thơ, nhà văn có tiếng trên văn đàn Việt Nam thời cận đại và nay, thời hiện đại.  Trước, thế kỷ trước, thế kỷ hai mươi, ông làm thơ và ký bút hiệu là Đỗ Nghê, kết hợp nội ngoại sinh thành ra ông, Đỗ là họ thân sinh và Nghê là họ của thân mẫu.  Với Mẹ, với Cha, với  ông bà Tiên Tổ ông luôn luôn nhớ ơn, nhớ công, thì với đối tượng nghề nghiệp, y khoa bác sĩ, các bé mới ra đời, các sản phụ, ông không quên.  Đất nước ông, xã hội ông và thân chủ của ông, và bạn bè bằng hữu của ông, ông không quên ai.  Đặc biệt, đâu đó, trong một hay nhiều lần, chúng ta nghe ông nói về lòng biết ơn của ông đối với học giả Nguyễn Hiến Lê, ông coi như người Thầy, người chỉ đường cho ông vào cuộc đời với hành trang là tinh thần xây dựng, cầu tiến và với trái tim đầy tình người.  Nay, thế kỷ này, ông ký tên thật của mình là Đỗ Hồng Ngọc.  Bạn bè ông quen biết ông xưa nay đều một nhận xét:  Đỗ Hồng Ngọc là một người dễ thương, hòa nhã, thuận thảo và luôn luôn trẻ trung dù bây giờ ông đang ở tuổi khá cao…

Tôi từng viết về Đỗ Hồng Ngọc qua tập thơ Thư Cho Bé Sơ Sinh & Những Bài Thơ Khác.  Tôi dùng từ “ấm áp” nói về cách diễn lời diễn ý của ông.  Nay với tập tùy bút, Một Hôm Gặp Lại, tôi thấy ông chẳng thay đổi gì, toát ra từ văn chương của ông là sự ấm áp, là lòng từ bi hỷ xả.  Có lần tôi nói Đỗ Hồng Ngọc giống như Ông-Thầy-Chùa, ông Thầy ở trong Chùa giảng dạy cho người ta biết cách thích nghi với đời sống, hồn nhiên tự tại; tôi không coi ông là một Nhà Sư vì ông luôn luôn gần gũi với mọi người trong tình thân ái và nhân ái.  Tập tùy bút Một Hôm Gặp Lại tôi thấy lòng ông thản nhiên thơm ngát đạo hạnh, không có chút nào mê tín, không có chút nào dị đoan.  Sự gặp gỡ giữa đời thường này là một cái duyên.  Cái duyên khởi từ Thơ, miên man vào Văn, thành tâm tình, thành tâm sự.

 

Tôi và Đỗ Hồng Ngọc “có duyên” từ năm đệ thất, 1954 – 1955 tại Trường Phan Bội Châu, Phan Thiết.  Sau đó chúng tôi lưu lạc, Đỗ Hồng Ngọc…mất tích cho đến cuối thập niên 1990, tôi thấy cái bút danh Đỗ Hồng Ngọc trên nhiều báo tôi thử đánh bạo làm quen.  Thì té ra, cố nhân!  Hơn hai mươi năm rồi, tình của chúng tôi thắm thiết.

 

Trước mặt tôi, Đỗ Hồng Ngọc và cuốn tùy bút Một Hôm Gặp Lại là một sự gần gũi và một sự gắn bó.  Tôi đọc say mê năm mươi bài viết của ông, có bài ngắn, có bài dài, trải lòng tác giả trên hai trăm trang sách – in rất đẹp, khổ sách rất đẹp.  Với tôi:  Đỗ Hồng Ngọc là Mỹ Nhân, người đẹp đứng trước cửa của Nhà Xuất Bản Văn Hóa Văn Nghệ TPHCM.  Đây là một nhà xuất bản cho chào hàng nhiều tác phẩm Hay và có Giá Trị Nghệ Thuật.  Tôi thật mừng cho bạn tôi.  Sách của Đỗ Hồng Ngọc được Công Ty Văn hóa Phương Nam phát hành, tôi tin chắc là tác phẩm của bạn tôi đến với nhiều người, đến với nhiều nhà và sự thân tình, lòng quý mến của độc giả dành cho Đỗ Hồng Ngọc là thắm thiết và tha thiết!

 

Tôi có suy bụng ta ra bụng người, thật.  Nhưng tôi tự tha thứ cho tôi:  mình nói tốt về một người, mình ca ngợi một người tốt mình không có tội!  Đỗ Hồng Ngọc là Bác Sĩ Y Khoa đã có gần năm mươi năm hành nghề, rất mát tay và xứng đáng nhận danh hiệu Lương Y Như Từ Mẫu.  Chẳng chỉ thế, với thi tài và văn tài của ông, Đỗ Hồng Ngọc đã có chỗ đứng không-đổi-dời trong lòng người đọc sách.  Bạn chưa tin tôi, bạn đọc Đỗ Hồng Ngọc đi, rồi bạn thấy tôi nói về Đỗ Hồng Ngọc còn “hạn chế” lắm!

 

*

 

Một Hôm Gặp Lại, tác giả Đỗ Hồng Ngọc tự cho là Tùy Bút.  Và ông giải thích tác phẩm Một Hôm Gặp Lại của ông như sau:

 

Tôi khoái Tùy Bút.  Không biết tại sao.  Chắc là tại cái tạng.  Tùy Bút nó gần với Thơ hơn.  Nó không hư cấu.  Nó đến từ cảm xúc hơn là từ tính toan.  Nó tùy duyên mà tới.  Nó tùy hứng mà nên.  Nó tùy nghi mà hiện.  Và nó tùy hỷ mà vui…

 

Qua năm mươi (50) tựa đề của năm mươi cảm xúc, tôi thấy Đỗ Hồng Ngọc thật thà, Đỗ Hồng Ngọc như thơ và Đỗ Hồng Ngọc tự sự rất duyên dáng.  Ông không làm mất lòng ai, ai ông cũng dịu dàng từ tốn…vì ai cũng là người đọc của ông, họ sẽ yêu thương ông, từ đó mà yêu thương chữ nghĩa.  Ông chẳng những đằm thắm trong các mẩu chuyện tình cảm, các mẩu chuyện về đất nước, quê hương, ông có kể ít nhiều kỷ niệm với bạn bè, qua ông thấy những người ông nhắc nhớ đều tài hoa…rất mực.  Thí dụ như trường hợp nhà văn Trang Thế Hy, họa sĩ Đinh Cường, họa sĩ Lê Ký Thương, nhà thơ Lữ Kiều, nhà thơ Từ Thế Mộng, nhà thơ Trần Hoài Thư…Tôi nghĩ có lẽ vì sự bó buộc của nghề nghiệp, Đỗ Hồng Ngọc ít đi xa nhưng khi có dịp đi xa ông nhìn cảnh vật nào ông cũng có cảm tình đặc biệt, ông gặp người nào ông cũng nhớ thương và kính trọng.  Ông nói về Phan Thiết, Mũi Né, La Gi…rất êm đềm, ông nói về nước Mỹ (qua Boston) rất dịu dàng ăm ắp tình thân.  Tôi không thấy Đỗ Hồng Ngọc một chút nào tham hay sân, si.  Tôi rất phục Đỗ Hồng Ngọc khi ông trích dẫn “cái hay” cái “độc đáo” qua những sách vở / tác phẩm mà ông đọc được, thí dụ sách của Nguyễn Hiến Lê, thơ của Lữ Quỳnh, của Từ Thế Mộng…Đặc biệt, tôi rất thích những câu thơ của Hồng Khắc Kim Mai do Đỗ Hồng Ngọc trích ra và có thêm lời mạ kền mạ bạc của ông, rất “trung thực”, rất tự nhiên và rất thanh tao!  Bạn cùng tôi, mình đọc đoạn này nha:

 

Tôi sực nhớ câu thơ của một nữ thi sĩ hơn 50 năm về trước:  “Ngực cho anh còn sữa để cho con” (Hồng Khắc Kim Mai, Mắt Màu Nâu, Saigon, 1965).  Nhà thơ viết những câu thơ đó lúc tuổi mới đôi mươi, nghe nói còn chưa có người yêu!  Hồng Khắc Kim Mai còn có những câu thơ viết về cái…bình bú khá hấp dẫn:  “Ngực em tròn thật tròn / Nhấp nhô từng hơi thở / Áo cài khuy nút hở / Cho người thèm thân em / Cho người hôn lên trên…” HKKM, Mắt Màu Nâu, 1965.

 

Chuyện đáng ngại bây giờ là người ta dần quên vế thứ hai: « còn sữa để cho con », mà chỉ nhớ vế thứ nhất.  Người ta bắt đầu chăm chút kỹ cái bình bú, làm đẹp nó về hình thức như bơm, độn, tạo hình… có khi là với silicone, có khi là với túi nước muối khéo léo chèn đâu đó…Tưởng tượng đi đâu cũng phải mang theo mấy túi nước muối chắc cũng chẳng vui gì!  Lại phải luôn cảnh giác: nhẹ tay. Dễ vỡ!  Chưa ai làm cuộc phỏng vấn các bé cảm nghĩ thế nào khi được bú cái bình bú ướp muối này.

 

Đỗ Hồng Ngọc nhà mình đúng là ông Bác Sĩ Y Khoa đa sự!  Ông gọi đôi nhũ hoa của người nữ là cái “bình bú” khiến người đọc thấy mà thèm, mà tưởng tượng, ước chi mình là bé sơ sinh nhớ hoài “cái vế thứ hai”, làm việc cật lực để mà “bồi dưỡng” cho nó, để mà đạo lý luân thường đừng thay đổi, để mà thấy câu này là chân lý:  “Của chồng, Công vợ”.  Sở dĩ xã hội đảo điên vì người ta…ham của lạ, giống như tham phú phụ bần!  Ông Nguyễn Du nói thật chí phải:  “Đau đớn thay phận đàn bà, Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung!

 

Đọc Tùy Bút của Đỗ Hồng Ngọc, tôi nghe lòng tôi lắng xuống.  Đời còn đẹp lắm vì còn có người trang điểm cho đời bằng văn chương.  Đỗ Hồng Ngọc cho ra đời đúng lúc tập Tùy bút Một Hôm Gặp Lại.  Chúng ta thử nghĩ rằng mình đang gặp lại cái gì đây, chuyện gì đây, người nào đây…các bạn sẽ gặp lại chính mình:  làm chuyện gì cũng vì thế hệ tiếp nối, chúng không trách tổ tiên ham ăn, ham chơi, ham đua đòi…Tôi không nói Đỗ Hồng Ngọc là nhà luân lý, tôi chỉ muốn khen Đỗ Hồng Ngọc, ông là nhà văn đi theo hướng  Văn Dĩ Tái Đạo.  Đỗ Hồng Ngọc đóng góp cho đời, xây dựng giềng mối cho đời bằng văn chương điềm đạm.  Viết văn, chúng ta có quyền nổ – nổ như tạc đạn!  Nhưng anh chị em ơi, hết chiến tranh rồi, những gì xạo sự không thể tồn tại và nếu còn xạo sự thì rất là vô duyên!  Chiến tranh rất tồi tệ, rất khốn nạn, chúng ta đừng gây chiến tranh.  Hãy viết với bằng chứng!  Hãy viết vì tình người, dịu dàng, nhẹ nhàng và âm áp!  Đỗ Hồng Ngọc, theo tôi là một nhà văn dễ thương…dù ông là Y Khoa Bác Sĩ, ông thừa tình cảm người bệnh, thân nhân người bệnh dành cho ông…

*

Lâu lắm rồi, hồi tôi còn nhỏ dại, tôi đọc Vũ Trung Tùy Bút của Phạm Đình Hổ, tôi thích hoài tiếng mưa rơi trên tàu lá chuối.  Tôi không nghiền ngẫm hết cuốn sách của Phạm Đình Hổ nhưng tôi không quên tiếng mưa rơi…

 

Đọc được một cuốn sách hay, như Một Hôm Gặp Lại của Đỗ Hồng Ngọc, tôi nghĩ rằng có một hôm nào đó…tôi không quên những gì tác giả viết ra, miên man và lan man nhưng “hay kỳ lạ” vì nó cho mình suy nghĩ về mình, bất chợt nhìn ra cảnh đời nghe ít nhiều xao xuyến…từ đó, tôi nhủ lòng tôi:  mình nên sống đằm thắm, mình nên là người tử tế.

 

Tùy bút rất gần với thơ mà thơ thì êm ái.  Tôi chọn sự êm ái.  Tôi muốn như Xuân Diệu từng muốn:  Hãy ngó càng lâu, nói rất êm, hãy dùng những tiếng thật êm đềm; Thu này em hãy yêu thêm với, bóng đổ trong lòng lạnh lắm em…

 

Bạn đã yêu rồi, hãy yêu thêm!  Bạn đã đọc nhiều sách rồi, hãy đọc thêm cuốn nữa, Một Hôm Gặp Lại của Đỗ Hồng Ngọc, bạn sẽ thấy mình đọc không thừa…mà hình như còn thiếu!

 

Trần Vấn Lệ

(4.2016)