محمد قائد

“در واقعیت امر٬ سنتگرایان وجود نواندیشان دینی را از سر این ضرورت تحمل می‌کنند که این مکتب کمک می‌کند نوجوانانی که بدون دسته‌ی اخیر ممکن بود به مکتب‌های دیگر رو بیاورند در حیطه‌ی دین بمانند. وجود نواندیشان دینی به عنوان علاقمندانی جانبی که به رونق بازار دین کمک می‌کنند تحمل می‌شود٬ نه افرادی دارای فکر اصیل و قابل احترام. از این رو٬ در هر برخوردی که به نتایج قاطع و تعیین‌کننده بینجامد٬ سنتگرایان راسا وارد عمل می‌شوند. به بیان دیگر٬ نواندیشان دینی مبلغانی فرض می‌شوند که دین را به عاریت گرفته‌اند و حق ِ باختن ِ عرصه‌ی عاریتی را به منتقدان لاکتاب ندارند٬ زیرا مالک آن عرصه به حساب نمی‌آیند. در نقد نواندیشی دینی تا حد بسیار محدودی در نقد ِ فرد ِ نواندیش می‌توان پیش رفت. عبور از این مرحله و ورود به محتوای تفکر به معنی نقد نهاد دین و پا گذاشتن به وادی پر خطری خواهد بود که ممکن است به اعلام ارتداد ِ منتقد - و عواقب آن - بینجامد. شکست منتقد در هر بحثی به معنی ِ پیروزی نواندیش دینی خواهد بود٬ اما پیروزی منتقد به سعی خباثت‌آمیز او در به چالش کشیدن ِ نهاد دین تعبیر می‌شود.”
― محمد قائد, ظلم، جهل و برزخیان زمین: نجوا و فریادها در برخورد فرهنگها