Ανδρέας Καπανδρέου's Blog, page 41

Η σπάνια και ανεκτίμητη συλλογή Γεωργίου και Μαρκησίας Λαγανά, δωρεά στη Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κύπρου

 

Το ζεύγος Γεωργίου και η Μαρκησίας Λαγανά είναι από τους γνωστότερους βιβλιόφιλους και συλλέκτες βιβλίων στην Ελλάδα.

Με μεγάλο κόπο και προσπαθείς μια ζωής, έχουν καταφέρει να στήσουν μια ανυπολόγιστης αξίας βιβλιοθήκη που περιλαμβάνει γύρω στα 3000 2.000 παλαίτυπα, μονόφυλλα, εφημερίδες, περιοδικά και άλλα έντυπα. Τα βιβλία αυτά αγοράστηκαν από παλαιοβιβλιοπωλεία και δημοπρασίες σε όλο τον κόσμο.

Το παλαιότερο βιβλίο της συλλογής είναι του 1483 και πρόκειται για μια έκδοση του Θουκυδίδη. Η συλλογή περιλαμβάνει, επίσης σπάνιες εκδόσεις βιβλίων του Διονυσίου Σολωμού, όπως  οι επιστολές του Αγίου Παύλου (Παρισινή έκδοση του 1549), ελληνικό αλφαβητάριοτου 1575 από τη Λυών, Θεόφραστος του 1529 από το Παρίσι, την πρώτη έκδοση του Αριστοφάνη, 238 αρχέτυπα και παλαίτυπα που τυπώθηκαν μεταξύ 1483-1600.

Ένα άλλο, μεγάλο και ανεκτίμητο κομμάτι της συλλογής, συνιστούν τα βιβλία του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, γραμμένα από τους Αδαμάντιο Κοραή, Ρήγα Φεραίο και ελάσσονες λογίους της εποχής. Ανάμεσα στα παλαίτυπα και στα βιβλία του Διαφωτισμού, μάλιστα, υπάρχουν βιβλία που είναι μοναδικά σε όλο τον κόσμο.

Το τρίτο κομμάτι της συλλογής αφορά στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 και τα πρώτα χρόνια ίδρυσης του Ελληνικού Κράτους. Ενδεικτικά αναφέρεται το μονόφυλλο της 27ης Σεπτεμβρίου του 1831 που αναγγέλλει τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια.

Όλον αυτό τον πνευματικό θησαυρό, το ζεύγος Λαγανά επέλεξε να τα δωρίσει στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου. Τα βιβλία βρίσκονται ήδη στη Βιβλιοθήκη και τίθενται στη διάθεση της πανεπιστημιακής και ερευνητικής κοινότητας. Κάθε βιβλίο θα έχει ειδική ένδειξη Ex Libris που θα υποδεικνύει ότι προέρχεται από τη συγκεκριμένη συλλογή.

Τα πιο σύγχρονα βιβλία της συλλογής «Γεωργίου και Μαρκησίας Λαγανά» έχουν ήδη ενσωματωθεί στην κύρια συλλογή της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κύπρου, ενώ παλαιότερα και τα πιο σπάνια έχουν τοποθετηθεί σε ειδικά διαμορφωμένη κλειστή συλλογή, πρόσβασιμη υπό περιορισμούς.

Το 2018 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ιανός, κατάλογος ο οποίος περιλαμβάνει όλο το υλικό της συλλογής «Γεωργίου και Μαρκησίας Λαγανά» με περιγραφές των βιβλίων και φωτογραφίες των εξωφύλλων τους. Με την έκδοση του συγκεκριμένου καταλόγου, όπως δήλωσε ο ίδιος ο Γεώργιος Λαγανας, ολοκληρώθηκε και η δική του συλλογή.

Λαγανάς, Γεώργιος. Βιβλιοθήκη Γεωργίου και Μαρκησίας Λαγανά. Θεσσαλονίκη : Ιανός, 2018.

Περιγραφή της έκδοσης:

Πρόκειται για έναν σπουδαίο κατάλογο με πολυτελείς και σπάνιες εκδόσεις που ανήκουν στον Γεώργιο Λαγανά, ο οποίος μετέτρεψε σε σκοπό και έργο ζωής τη συγκρότηση της βιβλιοθήκης του, επί σαράντα χρόνια. Την σύνταξη του καταλόγου έκανε ο ίδιος ο Γεώργιος Λαγανάς και την επιμέλεια της έκδοσης ο Δημήτρης Θάνας.

Είναι γνωστό πως από την περιδιάβαση στους τίτλους και στους τόμους μιας βιβλιοθήκης έχουμε τη δυνατότητα να συνάγουμε ποικίλα συμπεράσματα - κυρίως τις προθέσεις, τις επιδιώξεις, τον τρόπο σκέψης, τα ενδιαφέροντα, την ιδιοσυστασία αυτού που τη συγκρότησε. Ακόμη, μπορούμε να διαπιστώσουμε τα κίνητρά του, την έννοια και τη σημασία που αποκτά αυτή η συλλογή βιβλίων, όπως τις τάσεις ως προς τη συλλογή βιβλίων που επικρατούν ανά εποχή. Άλλωστε, συχνά το περιεχόμενο μιας βιβλιοθήκης μάς οδηγεί σε ψυχοδιαγνωστική αξιολόγηση του κατόχου της - η βιβλιοθήκη ως τεκμήριο βίου και βιογραφίας.

Στη συγκεκριμένη βιβλιοθήκη και στον συγκεκριμένο κάτοχο δεν θα ανιχνεύσουμε μόνον στοιχεία τα οποία προσιδιάζουν σε έναν απλό συλλέκτη και σε μιαν ανάλογη μεθοδολογία, βάσει της οποίας συγκροτούνται ενότητες βιβλίων. Στη δεδομένη περίπτωση έχουμε να κάνουμε κυρίως με έναν βιβλιόφιλο λόγιο και λιγότερο με έναν βιβλιόφιλο συλλέκτη. Ο Γεώργιος Λαγανάς, τη συγκρότηση της βιβλιοθήκης του, τα σαράντα χρόνια που καταγίνεται με αυτήν, τη μετέτρεψε σε σκοπό και έργο ζωής. Στη βιβλιοθήκη του συνυπάρχει πληθώρα συγγραφέων αρχαίας ελληνικής και λατινικής φιλολογίας (αρκετές πρώτες εκδόσεις), σπάνια και δυσεύρετα βιβλία Διδασκάλων του Γένους, γενικότερα του Διαφωτισμού, φιλελληνικά φυλλάδια και βιβλία περί την Επανάσταση του 1821 κ.λπ. Ενδεικτικά, όσον αφορά την πληρότητα επιμέρους ενοτήτων, σε αυτήν συναντάται σχεδόν σώμα των έργων του Αδαμαντίου Κοραή, του Μανουήλ Γεδεών, του Emile Legrand κ.ά., αλλά και μοναδικών γνωστών, μέχρι σήμερα, αντιτύπων, λ.χ. του Χριστόδουλου Ευσταθίου ή Παμπλέκη κ.ά.

Κι έτσι, σήμερα στο "Ψυχής ιατρείον", όπως ο ίδιος ονοματίζει τον χώρο όπου έχει συγκροτηθεί η βιβλιοθήκη του, εκατοντάδες πολύτιμων, σπάνιων, δυσεύρετων και μοναδικών τόμων αναπαύονται στα βαρυφορτωμένα ράφια. Πολυτελείς εκδόσεις με βαρύτιμες σταχώσεις αλλά και ταπεινά φυλλάδια (αυτά τα τελευταία αποτελούσαν πάντοτε τα προσφιλή αποκτήματα του κατόχου τους). Τα βιβλία, γύρω στις 3.000 τόμους, σπανιότατα και δυσεύρετα κατά κανόνα, τοποθετημένα στα ράφια των βιβλιοθηκών του, πορεύονται στον χρόνο, ενάντια στη φθορά και στη λήθη που αυτός επιφέρει, μες στη μοναχικότητα -του βιβλίου αλλά και του φιλόβιβλου- και στη μυστικιστική σιωπή. Φαινομενικά, ωστόσο: Γιατί βρίσκονται σε έναν αδιάκοπο και αδιατάρακτο διάλογο μεταξύ τους, όπως και με τον κτήτορά τους - πέντε αιώνες τυπογραφικής τέχνης παρελαύνουν στις χιλιάδες σελίδες τους.

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Γεώργιος Λαγανάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1935. Διετέλεσε στρατιωτικός γιατρός (με ειδίκευση στη νευρολογία - ψυχιατρική) και κατά τη διάρκεια της θητείας του υπηρέτησε και στην Κύπρο και συγκεκριμένα στη Λευκωσία (1985-1987) ως Διοικητής του Υγειονομικού της Εθνικής Φρουράς. Αργότερα, απέκτησε επίσης και πτυχίο Φιλολογίας. Μετά την εθελοντική του αποστρατεία το 1989 με τον βαθμό του ταξίαρχου, ασχολήθηκε αποκλειστικά με φιλολογικά θέματα και εργασίες, μερικές από τις οποίες εκδόθηκαν.

Η Μαρκησία Καραγιώργα - Λαγανά ήταν επίσης γιατρός (παιδίατρος) στο επάγγελμα με σημαντικό επιστημονικό και κλινικό έργο αλλά και σπουδαία εθελοντική και κοινωνική προσφορά. Διετέλεσε επί σειρά ετών, διευθύντρια της μονάδας Μεσογειακής Αναιμίας του νοσοκομείου παίδων Αγία Σοφία.  

Βίντεο αφιερωμένο στη Βιβλιοθήκη Γεώργιου και Μαρκησίας Λαγανά:

(Το βίντεο δημιουργήθηκε από τη Νικάνωρ ΛΤΔ, για τη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου, σε σκηνοθεσία Ιωάννη Κοζάκου)

Ο Γερμανός κλασικιστής Theodor Mommsen (βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, 1902)

 

Ο Τέοντορ Μόμσεν (Theodor Mommsen, 1817-1903) ήταν Γερμανός κλασικιστής, νομικός και ιστορικός. Υπήρξε επίσης επιφανής πολιτικός, μέλος του πρωσικού και του γερμανικού κοινοβουλίου. Ο Mόμσεν δημοσίευσε εκατοντάδες εργασίες (βιβλιογραφικοί κατάλογοι του 1905 αναφέρουν πάνω από 1.000) και θέσπισε αποτελεσματικά ένα νέο πλαίσιο για τη συστηματική μελέτη της ρωμαϊκής ιστορίας. Αν και ατελής, η «ιστορία της Ρώμης» έχει θεωρηθεί η κύρια εργασία του.

Οι εργασίες του για το ρωμαϊκό δίκαιο και για το νόμο των υποχρεώσεων άσκησαν σημαντική επίδραση στο γερμανικό αστικό κώδικα (BGB). Ανακάλυψε τον Jordanes Getica, του οποίου τα έργα είχαν χαθεί.

Του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1902 ως  «ο μεγαλύτερος εν ζωή δάσκαλος της τέχνης της ιστορικής γραφής, με ιδιαίτερη αναφορά στο μνημειώδες έργο του, A History of Rome» ["thegreatest living master of the art of historical writing, with special reference to his monumental work, A History of Rome"]

Ο Μόμσεν είναι ένας από τους πολύ λίγους συγγραφείς που έλαβε το βραβείο Νόμπελ στη λογοτεχνία, χωρίς να είναι μυθιστοριογράφος ή ποιητής.

Στα ελληνικά έχει μεταφραστεί το πιο γνωστό του έργο Ρωμαϊκή ιστορία.

Mommsen, Theodor. Ρωμαϊκή ιστορία / Θεόδωρου Μόμσεν. Αθήνα: Ντουντούμης, 2011, 4 τ.

Mommsen, Theodor. Ρωμαϊκή Ιστορία / Θεοδώρου Μόμσεν ; εξελληνισθείσα εκ της ογδόης γερμανικής εκδόσεως υπό Σ. Κ. Σακελλαρόπουλου. Εν Αθήναις: Τύποις Π.Δ. Σακελλαρίου, 1906, 2 τ.

Οι πιο πάνω εκδόσεις είναι εξαντλημένες αλλά μπορεί κάποιος να το διαβάσει αυτή του 1906 από την Ψηφιακή Συλλογή Νεοελληνικών Σπουδών «Ανέμη» του Πανεπιστημίου Κρήτης - https://anemi.lib.uoc.gr/metadata/a/6/f/metadata-89a4ad5dfb574ab9bd79b5ac04b2525a_1239096497.tkl

Sully Prudhomme και Κωστής Παλαμάς

 

Συλί Προυντόμ και Κωστής Παλαμάς

Ο Γάλλος ποιητής και δοκιμιογράφος Συλί Προυντόμ (Sully Prudhomme 1839-1907), ήταν ο νικητής του πρώτου Βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1901.Ο Προυντόμ αρχικά σπούδασε για να γίνει μηχανικός αλλά άλλαξε τα ενδιαφέροντά του προς τη φιλοσοφία και την ποίηση. Δήλωσε πως ο σκοπός του ήταν να δημιουργήσει επιστημονική ποίηση για την μοντέρνα εποχή. Ως χαρακτήρας ήταν συνειδητοποιημένος και μελαγχολικός και ήταν μέλος της Παρνασσισμού, αν και την ίδια στιγμή το έργο του επιδεικνύει χαρακτηριστικά αμιγώς δικά του.

Ποιήματά του Συλί Προυντόμ μετάφρασε στα ελληνικά ο Κωστής Παλαμάς στο βιβλίο "Ξανατονισμένη Μουσική", (Εστία, 1930). 
Στο συγκεκριμένο βιβλίο ο Παλαμάς μεταφράζει τα ποιήματα του Sully Prudhomme: Ένας ανθρωπάκος - Ο άπιστος - Δείλιασμα - Τα καράβια και οι κούνιες - Θεός αν είμουν - Το ραγισμένο ανθογυάλι - Η ώρα που είσαι - Εδώ κάτου - Το ιδανικό - Η τέχνη λυτρωμός - Η ζωή από μακρυά - Ο δολοφονημένος έρωτας - Στους ποιητές που θάρθουν - Η φιλοσοφία - Έρωτες της γης - Οι άπιστοι - Το πάλεμα - Ο ξένος - Τα φτερά - Φθινοπωρινή λύπη - Που πάνε; - Στον πόθο - Το παιδί που πεθαίνει - Η τρελή - Η χαρά - Αν ήξερες - Ερωτόγερμα - Οι αλυσίδες - Στην αιωνιότητα - Τα χάϊδια.
 
Το πρωτότυπο ποίημα "Που πάνε" στα γαλλικά:
Où vont-ils?

Ceux qui sont morts d’amour ne montent pas au ciel
Ils n’auraient plus les soirs, les sentiers, les ravines,
Et ne goûteraient pas, aux demeures divines,
Un miel qui du baiser pût effacer le miel.
Ils ne descendent pas dans l’enfer éternel:
Car ils se sont brûlés aux lèvres purpurines,
Et l’ongle des démons fouille moins les poitrines
Que le doute incurable et le dédain cruel.
Où vont-ils? Quels plaisirs, quelles douleurs suprêmes
Pour ceux-là, si les cœurs au tombeau sont les mêmes,
Passeront les douleurs et les plaisirs sentis?
Comme ils ont eu l’enfer et le ciel dans leur vie,
L’infini qu’on redoute et celui qu’on envie,
Ils sont morts jusqu’à l’âme, ils sont anéantis.
(Sully Prudhomme, Les Épreuves, 1866)

 
Η μετάφραση του Κωστή Παλαμά:

Πού πάνε;
Όσοι χαθούν από έρωτα, στον ουρανό δεν πάνε.
Τις ρεματιές, τα μονοπάτια, τις βραδιές δέ θάχουν,
και μέλι στης παράδεισος δέ θα χαρούν τη γλύκα
που να τους κάμη του φιλιού το μέλι να ξεχάσουν.
Στον Άδη τον παντοτεινό δεν κατεβαίνουν, ούτε.
Τί κάηκαν απ' τα κόκκινα χείλια, και του δαιμόνου
το νύχι δεν τους τα τρυπάει τα σωθικά στον Ά Άδη
σαν την αγιάτρευτη υποψία και σαν τα καταφρόνια
σκληρά...Πού πάνε; Ποιές χαρές υπέρτατες, ποιοί πόνοι,
κι αν απομένουν οι καρδιές και μεσ' τους τάφους ίδιες,
θα ξεπεράσουν και χαρές και πόνους που αισθανθήκαν;
Μια που όλα τα είχανε στη ζωή, τον ουρανό, τον Άδη,
τ'απέραντα που αποθυμάς, τ'απέραντα που τρέμεις,
χάνονται, πάνε σύψυχοι· στο τίποτε περνάνε.
(Κωστής Παλαμάς Ξανατονισμένη Μουσική, 1930)

 
Το πρωτότυπο ποίημα "Το παιδί που πεθαίνει" στα γαλλικά:

 

Dernières vacances
Heureux l'enfant qui meurt dans sa septième année
Avant l'âge où le cœur doit saigner pour jouir ;
Qui meurt de défaillance, en regardant bleuir
Sous les orangers d'or la Méditerranée!
On ne tient plus son âme aux leçons enchaînée,
Et, libre de s'éteindre, il croit s'épanouir.
Plus de maîtres ! C’est lui qui se fait obéir,
Et sa mère est pour lui comme une sœur aînée.

 

Par sa faiblesse même il fait céder les forts ;
Il prend ce qu'il désire avant qu'on le lui donne,
Et sa pâleur l'absout avant qu'on lui pardonne.
Indocile et choyé, paresseux sans remords,
C'est en suivant des yeux la fuite d'un navire
Qu'un soir, pendant qu'il rêve un voyage, il expire.
(Sully Prudhomme, Les Épreuves, 1866)

 

Η μετάφραση του Κωστή Παλαμά:

 

Το παιδί που πεθαίνει
Ευτυχισμένο το παιδί που εφτά χρονώ πεθαίνει
προτού για την απόλαψη να ματωθή η καρδιά του.
Πεθαίνει από μαράζωμα μιά θάλασσα κοιτώντας
ανάμεσ' από τις χρυσές πορτοκαλλιές, γαλάζια.
Δεν του κρατάν πια την ψυχή στο μάθημα δεμένη,
κ' ελεύθερο για να σβυστή, πιστεύει πως ανθίζει.
Δεν το βαραίνει δάσκαλος, προστάζει και το ακούνε,
σα μεγαλύτερη αδερφή στο πλάϊ του στέκει η μάννα.
Τους δυνατούς η αρρώστια του ν' αποτραβιένται κάνει,
παίρνει ό,τι αν επιθυμεί, προτού να του το δώσουν.
Το συμπαθά η χλωμάδα του πρίν το σχωρέσουν οι άλλοι.
Χαϊδεμένο, ανυπόταχτο, ξέγνοιαστα οκνό, ένα βράδι
το δρόμο κάποιου καραβιού καθώς ακολουθούνε
τα μάτια του, κ' ένα ταξίδι ονειρεύεται, σβύνει.
(Κωστής Παλαμάς, Ξανατονισμένη Μουσική, 1930)

 
Ο Κωστής Παλαμάς, έγραψε το 1907, τη χρονιά δηλαδή θανάτου του SullyPrudhomme ένα δικό του ποίημα αφιερωμένο στον Γάλλο συνάδελφό του:

Sully Prudhomme
Μόλις το μνήμα σ’ έκλεισε, και πριν ακόμα φτάσει
απάνου από το μνήμα σου να ξεφυτρώσ’ η χλόη,
μια Μούσα ήρθε και κάθισε στο μνήμα σου αποπάνω·
Πολύμνια τάχα ή Ερατώ, Καλλιόπη γιά Ουρανία;

 

Πολύμνια μήτε, ουδ’ Ερατώ, Καλλιόπη ή Ουρανία.
Δεν ξέρω αν είχε κι όνομα, κορόνα δε φορούσε,
μια Μούσα, και δεν έλαμπε και λύρα δεν κρατούσε,
αστόλιστη κι αφάνταχτη, στα γκρίζα τυλιμένη,
κι έσφιγγε το ’να χέρι της γραμματικού κοντύλι,

 

σ’ ένα δεφτέρι σκύβοντας, και δεν καλονοούσες,
δουλεύτρα του λογαριασμού κι αν ήτανε ή του στίχου.
Και τ’ άλλο χέρι αγκάλιαζε δροσάτους μενεξέδες
και τόσο βαθιογάλαζους που φαντάζανε μαύροι.
Μα η δύναμη στα μάτια της, και η χάρη στο γραμμένο

 

στόμα με τα χειλάκια του, τρεμουλιαστό μπουμπούκι
κι ανήσυχο και σιγαλό, σαν όλα τα μεγάλα
του κόσμου αργορωτήματα, δίχως απόκριση όλα.
Μα η δύναμη στα μάτια της που βλέπαν και δε βλέπαν,
στα μάτια τα λυπητερά, δακρυοπνιμένα μάτια,

 

που φέγγαν μύρια αχνόφεγγα και χρώμα λες δεν είχαν,
και αφίλητα και ακοίμιστα και πάντα γυρισμένα
στον ουρανό το μέσα μας πιο απέραντο απ’ τον άλλο…
Ω Μούσα, εσύ των είκοσι χρονώ μου η ερωμένη!
Και κάτω από τα πόδια της τα κουρασμένα, ω ξένη,
τώρα η ζωή μου σα γρικά να τρίζουνε τα φύλλα
τα χρυσά του χινόπωρου, δε σε ξεχάνει, ω Μούσα!
 (Κωστή Παλαμά, Άπαντα, τόμος 5ος., εκδ. Μπίρη, 1972)

 

 Διαβάστε επίσης: Συλί Μπρουντόμ: ο πρώτος νομπελίστας λογοτέχνης

Φωνές: πεζά και πολιτικά κείμενα του νομπελίστα Harold Pinter

Ο Άγγλος νομπελίστας λογοτεχνίας Χάρολντ Πίντερ (Harold Pinter, 1930 - 2008) ήταν γνωστός κυρίως για τα θεατρικά του έργα. Έγραψε έργα για θέατρο, ραδιόφωνο, τηλεόραση και ταινίες. Ήταν επίσης και ο ίδιος ηθοποιός και σκηνοθέτης. Το πρώιμο έργο του συνδέεται με το θέατρο του παραλόγου.

Ο Χάρολντ Πίντερ ήταν όμως γνωστός και για τον πολιτικό του ακτιβισμό και την αντίθεσή του στην Αμερικανική εισβολή στο Αφγανιστάν και τον Πόλεμο στο Ιράκ, ενώ είχε ασχοληθεί πολύ και με την επέμβαση των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική και ειδικότερα στη Νικαράγουα.

Στο βιβλίο «Φωνές» [Various voices: prose, poems, politics (1948-2005)] περιλαμβάνονται πεζά και πολιτικά κείμενα του συγγραφέα που γράφτηκαν μεταξύ 1948 – 2005. Στο ίδιο βιβλίο περιλαμβάνεται και η ομιλία που έκανε κατά την παραλαβή του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2005.

Σε πολλές ομιλίες, δημοσιεύσεις και συνεντεύξεις του κατακεραύνωνε την Αμερικανική εξωτερική πολιτική αλλά και τους πολιτικούς της Μεγάλης Βρετανίας που ακολουθούσαν την Αμερική σας σκυλάκια, όπως ο ίδιος έγραφε.

Κατηγορούσε τις ΗΠΑ ως χώρα «αλαζονική, αδιάφορη, σταθερή στην περιφρόνηση της για το διεθνές δίκαιο όπως και στην απόρριψη αλλά και χειραγώγηση των Ηνωμένων Εθνών – αυτή είναι τώρα η πιο επικίνδυνη δύναμη που γνώρισε ποτέ ο κόσμος – το γνήσιο «κράτος κακοποιός» - αλλά ένας κακοποιός κολοσσιαίας στρατιωτικής και οικονομικής ισχύος. Και η Ευρώπη – και ειδικά το Ηνωμένο Βασίλειο – είναι συγχρόνως υπάκουη και συνένοχη».

Στο άρθρο του με τίτλο «Πρέπει να σταματήσουμε τον ελέφαντα των ΗΠΑ» που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Guardian (5 Δεκ. 1987), υπάρχει μια ενδιαφέρουσα αναφορά για την Ελλάδα και την Κύπρο:

«Το 1965 ο πρόεδρος Λίντον Τζόνσον  είπε στον Έλληνα πρέσβη στις ΗΠΑ: «Γάμησε τη Βουλή σας και το Σύνταγμά σας. Η Αμερική είναι ελέφαντας. Η Κύπρος είναι ψύλλος. Η Ελλάδα είναι ψύλλος. Αν αυτοί οι δύο τύποι εξακολουθήσουν να προκαλούν φαγούρα στον ελέφαντα, μπορεί και να φάνε καμιά φάπα από την προβοσκίδα του ελέφαντα, καμιά γερή φάπα… Αν ο πρωθυπουργός σου αρχίσει να μου λέει για δημοκρατίες, κοινοβούλια, και συντάγματα, αυτός, το κοινοβούλιο και το σύνταγμά του μπορεί να μην κρατήσουν πολύ».

Δύο χρόνια αργότερα στην Ελλάδα έγινε πραξικόπημα…

Στο κείμενο με τίτλο «Η διάβρωση της γλώσσας της ελευθερίας»  (Sanity, Μαρτ. 1989) αναφέρεται στην υποκρισία όσον αφορά τη γλώσσα των πολιτικών:

«Άραγε ξέρει τι κάνει η κυρία Θάτσερ όταν μας διαβεβαιώνει ότι ο πρωθυπουργός Οζάλ της Τουρκίας είναι ένας άνθρωπος τον οποίο εμπιστεύεται απόλυτα όσον αφορά τον σεβασμό του για τα ανθρώπινα δικαιώματα σ’ εκείνη τη χώρα (που διαθέτει το απείρως χειρότερο ιστορικό ανθρωπίνων δικαιωμάτων σ’ ολόκληρη την Ευρώπη); Υποθέτω ότι ξέρει, αφού οι Βρετανοί έκλεισαν συμφωνία για να κτίσουν την Τρίτη γέφυρα πάνω απ’ τον Βόσπορο».

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το κείμενο του «Τινάζοντας τα ΜΜΕ στον αέρα» (Indexof censorship, Μάι. 1992) όπου παρουσιάζει τη λογοκρισία που δέχτηκε ένα ποίημά του για τον πόλεμο του Κόλπου.

Στον Χάρολντ Πίντερ απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2005 με την αιτιολογία ότι «στα έργα του αποκαλύπτει τον γκρεμό κάτω από την καθημερινή μωρολογία και σπρώχνει προς τα κλειστά δωμάτια της καταπίεσης»

("who in his plays uncovers the precipice under everyday prattle and forces entry into oppression's closed rooms")

 

Περίληψη

Οι "Φωνές" του νομπελίστα συγγραφέα Χάρολντ Πίντερ, μια συλλογή από τα πεζά και τα πολιτικά του κείμενα (1948-2005), αποτελεί ένα δραματικό ταξίδι στο χρόνο και στην εντυπωσιακή πολυμορφία μιας δυνατής φωνής που ούτε ο πόλεμος αποσιώπησης από τα αγγλικά ΜΜΕ, ούτε η αρρώστια, ούτε το πρόσφατο βραβείο Νόμπελ 2005 κατάφεραν να την κάνουν να σιγήσει. Κι ας ορίζεται συχνά απ' τις (τρομακτικές) της σιωπές.

Η πεζογραφία του Πίντερ δε βρίσκεται μακριά από το θέατρό του: κλειστοί χώροι, αίσθηση απειλής, εισβολή, αγώνας για εξουσία, ανατροπές, φιλία, προδοσία, το ανέφικτο της επικοινωνίας. Όλα τα στοιχεία που συνθέτουν το γνώριμο κόσμο του είναι ήδη εδώ, σε πλήρη ανάπτυξη απ' το πρώτο κιόλας ("Κάλλους"), εφηβικό σχεδόν, έργο του.

Ο τόνος αλλάζει δραματικά στα πολιτικά του κείμενα, η φωνή δυναμώνει, δεν υπάρχουν σιωπές, ούτε περιθώρια για αμφιβολίες. Στον πολύχρονο αγώνα του ενάντια στον ολοκληρωτισμό, γενικότερα, και στο ρόλο των ΗΠΑ στον κόσμο ειδικότερα, ο Πίντερ είναι ξεκάθαρος, ασυμβίβαστος, "βίαιος στο μίσος του για τη βία". Πρόσφατη απόδειξη γι' αυτό ο περίφημος πλέον λόγος του για την αποδοχή του βραβείου Νόμπελ 2005 (ο οποίος κατ' αποκλειστικότητα περιλαμβάνεται στην παρούσα έκδοση).

Με τα λόγια του βιογράφου του Michael Billington: "Ο Πίντερ παραμένει, προς τιμήν του, ένας διαρκής δημόσιος μπελάς, που αμφισβητεί τις αποδεκτές αλήθειες, τόσο στη ζωή όσο και στην τέχνη. Στην πραγματικότητα αυτά τα δύο δεν έπαψαν ποτέ να επηρεάζουν το ένα το άλλο".

 

Pinter, Harold. Φωνές: πεζά και πολιτικά κείμενα 1948-2005 / Χάρολντ Πίντερ. Μετ. Κατερίνα Ιορδάνογλου, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 2006.

Τα μυθιστορήματα της Γιόλας Δαμιανού Παπαδοπούλου ψηφιακά από την Read Library

Βιβλία της πολυγραφότατης Κύπριας συγγραφέως Γιόλας Δαμιανού Παπαδοπούλου διατίθενται πλέον και ηλεκτρονικά μέσω της εφαρμογής Read Library.

Στα μυθιστορήματα της Γιόλας Δαμιανού Παπαδοπούλου μπορεί κάποιος να διαβάσει ενδιαφέρουσες ερωτικές ιστορίες και συναρπαστικές περιπέτειες,  κάποιες από αυτές βασισμένες σε πραγματικά γεγονότα. Ανάμεσα στις ιστορίες ο αναγνώστης, πολύ συχνά διακρίνει τις επιρροές που έχει η συγγραφέας από την Αφρική, αφού εκεί έζησε τα παιδικά και εφηβικά της χρόνια. Ιστορικά γεγονότα, αλλά και οι καθημερινές συνθήκες αξιοποιούνται με έντεχνο τρόπο μέσα στις ιστορίες της Γιόλας Δαμιανού Παπαδοπούλου.

Από την πλατφόρμα για κινητά τηλέφωνα και ταμπλέτες Read Library* μπορεί κάποιος να κατεβάσει και να διαβάζει τα πιο κάτω βιβλία:

Ο ψίθυρος του δάσους (Άγκυρα, 2001)

Μια νεαρή Κυπριοπούλα αφήνει το χωριό της και ξεκινά το 1947, ολομόναχη, ένα ταξίδι στην
Αφρική. Με μια φωτογραφία στο χέρι, κάποιου άγνωστου μιγάδα αρραβωνιαστικού και μια βαλίτσα όνειρα -και ό,τι ήθελε προκύψει. Η Αφρική την μαγεύει. Την δέχεται σαν ρουφήχτρα σ' ένα σκοτεινό πηγάδι κι αυτή, παγιδευμένη απ' την ίδια την καρδιά της αντιπαλεύει ανάμεσα στη φυγή και το χρήμα. Η επανάσταση του 1964 την βρίσκει απροετοίμαστη. Αιχμαλωτίζεται με την οικογένειά της μέσα στο δάσος κι εκεί παίζεται το μεγάλο παιχνίδι της μοίρας! Μέσα στα πάθη, τον πόνο και τη μαγεία, το κείμενο φτιάχνει το δικό του σκηνικό. Περιγραφές ασύλληπτες, ζωντανές, μεταφέρουν τον αναγνώστη στην καρδιά της ζούγκλας με τα γρυλίσματα των αγριμιών και τα ψιθυρίσματα του δάσους, για να ζήσει στιγμές όλο μυστήριο και μαγεία. Το μυθιστόρημα στηρίζεται σε μια πραγματική ιστορία. Το νήμα έδωσε η Χρυστάλλα που, αποφασισμένη να ξεφύγει απ' τη φτώχεια, κάνει ένα ταξίδι που τελικά ενταφιάζει την καρδιά της στην Αφρική.

 

Κρατήσου απ’ τα όνειρά σου (Ωκεανίδα, 2010)

Λένε πως η απόσταση της ευτυχίας από τη δυστυχία είναι μονάχα μια σπίθα φωτός. Μια διάφανη κλωστή που διαχωρίζει τη μια έννοια από την άλλη... Ένα βήμα μπρος ή πίσω. Και δεν χρειάζεται παρά μονάχα ένα στραβοπάτημα για ν' ανατρέψει το ένα τ' άλλο.

Η Αφροδίτη, δοσμένη βαθιά στo μεγάλο της έρωτα για τον Ίκαρο, βίωνε την απέραντη ευτυχία σαν κάτι αιώνιο κι άφθαρτο. Δεν υποπτεύθηκε ούτε στιγμή πως ένα ολίσθημα ήταν αρκετό να κατεδαφίσει το οικοδόμημα αυτής της ευτυχίας και να την παρασύρει σ' έναν καταστροφικό τυφώνα που θα σάρωνε τα πάντα στη ζωή της. Πλούτη, ευτυχία, γαλήνη, παιδί θα χαθούν και μια αρρώστια θ' αλλάξει ριζικά τη ζωή της. Παρ' όλ' αυτά, μια δύναμη μέσα της τη βοηθάει ν' αντισταθεί και να κρατηθεί απ' το όνειρό της. Γιατί υπάρχουν πολλά μονοπάτια που οδηγούν στην ευτυχία!

 

Έτσι θέλω να θυμάμαι (Ωκεανίδα, 2011)

Ο Μάικλ γεννήθηκε στη Νιγηρία από λευκό, Έλληνα πατέρα και μαύρη μητέρα. Τα παιδιά στο
σχολείο τον φώναξαν παλιομιγά, αυτό όμως δεν τον πολυπείραξε όσο είχε δίπλα τον πατέρα του, που με την αγάπη του τού έδινε δύναμη και σιγουριά.

Όταν όμως ο πατέρας του εξαφανίζεται κι ο Μάικλ αρχίζει απεγνωσμένα να τον αναζητεί, χάνει τη γη κάτω από τα πόδια του. Θα τα καταφέρει ωστόσο να ορθοποδήσει και θα εξελιχθεί σε ένα γοητευτικό άντρα και σπουδαίο επιστήμονα. Και τότε θα γνωρίσει και θα ερωτευτεί τη Μέλα, με απρόβλεπτες συνέπειες για τη ζωή του...

 

Αργός χορός (Διόπτρα 2013)

Ο Αλέκος επιστρέφει από την Αμερική γεμάτος όνειρα και φιλοδοξίες για να κάνει καριέρα ως σκηνοθέτης. Σύντομα διαπιστώνει πως οι περγαμηνές και οι διακρίσεις δεν είναι αρκετές στα στενά πλαίσια της πατρίδας του: εδώ βαραίνουν πολύ περισσότερο τα "μέσα" και οι διασυνδέσεις.

Αγωνίζεται να μην προδώσει τις αρχές του και αρνείται να υποταχθεί στο κατεστημένο, σε ιδεολογίες, φόβους και προσχήματα. Οι σκέψεις για νέα φυγή στο εξωτερικό τον καλούν σαν σειρήνες, αλλά αντιτάσσει τη μεγάλη αγάπη του για την Άννα. Αποφασίζει να αναζητήσει τη συμβουλή της γιαγιάς Σοφίας και εκεί συμβαίνει κάτι αναπάντεχο. Η γιαγιά τού παραδίδει ένα τετράδιο στο οποίο έχει καταγράψει τη ζωή της, προκειμένου ο αγαπημένος της εγγονός να την κάνει ταινία.

Ο Αλέκος βυθίζεται στην ιστορία μιας άλλης εποχής, στο περιφρουρημένο από ενετικά τείχη Βαρώσι, με τους διωγμούς, τους πολέμους και τα μίση του. Ο ανεκπλήρωτος έρωτας της γιαγιάς του τον συνταράζει και τα λόγια της τον συνοδεύουν: "Να θυμάσαι αγόρι μου, μια αγάπη που εκρήγνυται δεν ξεχνιέται ποτέ. Η λάβα της θα σε ακολουθεί μέχρι το τέλος της ζωής σου".

 

Βιογραφικό

Η Γιόλα Δαμιανού-Παπαδοπούλου γεννήθηκε στη Λευκωσία. Έζησε μέρος των παιδικών και εφηβικών της χρόνων στο Κονγκό. Σπούδασε δημοσιογραφία και συνεργάστηκε με τα περιοδικά "Ο Κόσμος Σήμερα", "Ενημέρωση", "Σελίδες", και τις εφημερίδες "Αγών", "Ασύρματος", "Πορεία", "Φιλελεύθερος". Συνεργάστηκε επίσης με το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου. Έλαβε μέρος σε ποιητικές εκδόσεις (1968-69) και εξέδωσε το βιβλίο διηγημάτων "Μπατούρε" (1988), το μυθιστόρημα "Ο Ψίθυρος του Δάσους" (1992), βραβείο μυθιστορήματος υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου, την "Αφρικάνικη Νύχτα" (1993), επανέκδοση Νέα Σύνορα-Λιβάνη, τα διηγήματα "Αφρικάνικες Στιγμές" (1998), Πανελλήνια βράβευση, "Το πεπρωμένο μιας ζωής" (2003). Έχει γράψει επίσης πολλά βιβλία για παιδιά. Ανάμεσά τους τα: "Μέσα από το φως του φεγγαριού", "Όλου του κόσμου τα παιδιά" (διηγήματα, Εκδόσεις Πατάκη 2004), για το οποίο τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας το 2005, "Ο γαλάζιος δράκοντας" (μυθιστόρημα, εκδόσεις Εν Τύποις 2006). Τα διηγήματά της έχουν αποσπάσει πολλές διακρίσεις, όπως το Α΄ βραβείο ευρωπαϊκού διαγωνισμού διηγήματος των έντεκα δήμων της Βαλ ντι Νιέβολε της Ιταλίας, τον έπαινο του Πανελλήνιου διαγωνισμού διηγήματος του Δήμου Πετρούπολης και το Α΄ βραβείο του διαγωνισμού συγγραφής παραμυθιού ("Βόλτα με το φεγγάρι") για τη γνωριμία και την κατανόηση από παιδιά της ισότητας μεταξύ των ατόμων και της ίσης μεταχείρισης για όλους, που προκήρυξε το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, το 2007-2008. Είναι μέλος του Κυπριακού ΠΕΝ και της Εθνικής Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών Κύπρου. Από το 1969 μέχρι το 1997 έζησε στη Νιγηρία με την οικογένειά της.

 

*Η ενεργοποίηση της εφαρμογής Read Library γίνεται με απλή εγγραφή αφότου την κατεβάσετε στο κινητό σας μέσω Apple App Store ή Google Play. Η εγγραφή μπορεί να ολοκληρωθεί καταχωρώντας διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) ή μέσω σύνδεσης με λογαριασμό Facebook. 
Η χρήση της εφαρμογής αποθηκεύεται για τον κάθε χρήστη έτσι ώστε να είναι δυνατή η μεταφορά βιβλίων και σημειώσεων του κάθε χρήστη σε διαφορετικές συσκευές. 
Για οποιοδήποτε πρόβλημα σχετικά με την εφαρμογή παρακαλώ αποστείλετε email στο ​support@sppmedia.com.

Εκεί που η όραση περισσεύει: νουβέλα του Δημήτρη Στατήρη

Σε ένα πρόσφατο ταξίδι μου στην Αθήνα, βρέθηκα να περπατώ  στα σοκάκια γύρω από την πλατεία Ομονοίας.

Σοκαρισμένος παρατηρούσα τους άστεγους που προσπαθούσαν να επιβιώσουν μέσα στο κρύο, σε άθλια πραγματικά κατάσταση. «Σπίτι» έκαναν κάθε «φιλόξενη» γι’ αυτούς τσιμεντένια γωνιά και για κρεβάτια τους είχαν  βρεγμένα χαρτόνια και εφημερίδες που άπλωναν ανάμεσα σε πολυχρησιμοποιημένες σύριγγες και ακαθαρσίες. Κοιτώντας τους, προσπαθούσα να φανταστώ ποια άραγε ήταν η ιστορία που κρυβόταν πίσω από τον καθένα τους. Τι ήταν αυτό που τους οδήγησε σε αυτή την τρισάθλια κατάσταση. Τα ναρκωτικά άραγε; Οι άτυχες συγκυρίες της ζωής; Ψυχολογικά προβλήματα; Συνειδητή επιλογή, ίσως για κάποιους; (αν είναι ποτέ δυνατόν να επιλέξει κάποιος να ζει έτσι). Το κράτος τι κάνει για αυτούς; Συγγενείς και φίλοι δεν υπάρχουν;

Τα ερωτήματα μου, έμειναν φυσικά αναπάντητα, αφού δεν τόλμησα να διαταράξω την νοσηρή γαλήνη στην οποία βρισκόντουσαν για να πιάσω κουβέντα μαζί τους…

Ήταν, όμως, λες και η μοίρα ήθελε να λάβω απαντήσεις αφού επιστρέφοντας στη Λευκωσία, βρήκα στο ταχυδρομικό μου κουτί ένα βιβλίο – δώρο από τον καλό μου φίλο συγγραφέα Δημήτρη Στατήρη.

Το βιβλίο, μια νουβέλα για την ακρίβεια, με τον παράξενο τίτλο «Εκεί που η όραση περισσεύει». Πρωταγωνιστής της ιστορίας, είναι ο Ανέστης, ένας άστεγος, απόκληρος της κοινωνίας ο οποίος προσπαθεί παρέα με τον σκύλο του τον Φλόπυ, να επιβιώσει στις σκληρές συνθήκες της μεγαλούπολης.  

Ο συγγραφέας μας διηγείται την καθημερινότητα του Ανέστη η οποία είναι ουσιαστικά μια καθημερινή πάλη για επιβίωση. Στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει το ελάχιστο φαγητό που θα επιτρέψει στον ίδιο και στον σκύλο του να επιβιώσουν, ο πρωταγωνιστής θα μπλέξει με έναν έμπορο ναρκωτικών και θα ερωτευτεί μια μετανάστρια από την Ασία. Θα παλέψει αρκετές φορές να βγει από τον βούρκο στον οποίο βρέθηκε κολλημένος και κάποιες φορές, για κάποια μικρά χρονικά διαστήματα θα τα καταφέρει…

Πρόκειται για ένα άκρως ρεαλιστικό αφήγημα με την γραφή όμως να γίνεται σε κάποιες περιπτώσεις σουρεαλιστική. Μια πολύ σκληρή ιστορία από την οποία όμως δεν απουσιάζει η ευαισθησία, ο έρωτας και η αγάπη για τα ζώα.

Ο συγγραφέας, για ακόμα μια φορά, όπως κάνει και σε άλλα έργα του, χρησιμοποιεί και φανταστικά στοιχεία όπως για παράδειγμα το κοράκι το οποίο σε μια κατάσταση μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας σηκώνει τον Ανέστη ψηλά στον ουρανό, αλλά και την εμφάνιση ενός saola (κερατοφόρο θηλαστικό ζώο που ζει μόνο στο Βιετνάμ και στο Λάος) στην  στο κέντρο της Αθήνας.

Ένα βιβλίο με μηνύματα – γροθιά στο στομάχι όλων εμάς που ζούμε σε κανονικό σπίτι, έχουμε εργασία, οικογένεια και ένα σίγουρο πιάτο φαΐ καθημερινά.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

"Κάθε χειμώνας που ερχόταν έφερνε μαζί του και μία παρακαταθήκη από τον προηγούμενο: σκελετοί κάτω από γέφυρες, κρυοπαγήματα και αρρώστιες, χιόνια που έκαιγαν, ασπρόμαυρα Χριστούγεννα.

Ο ήλιος ξεθώριαζε στην ομίχλη και οι κυρίες με τις γούνες μεταμορφώνονταν σε αλεπούδες, αρκούδες και λεοπαρδάλεις και σάλταραν στα ταξί και στα τρόλεϊ και η πόλη ερήμωνε, γινόταν γκρίζος λαβύρινθος με κίτρινα φώτα και σκουριασμένα κάγκελα".

Αφιερωμένο ολοκληρωτικά στους ανθρώπους που έχουν χάσει τον εαυτό τους ή σε αυτούς που στην προσπάθειά τους να ανακαλύψουν ποιοι πραγματικά είναι περνούν στην άλλη πλευρά, αγωνιώντας για τη δική τους αλήθεια. Μια πορεία ή επιλογή ζωής, όπου υπάρχει εκφυλισμός όσο στη ψυχή τόσο και στο σώμα τους με διακριτές τις κακουχίες και τις ψυχικές μεταπτώσεις που χαράσσονται στα ήδη αλλοιωμένα από αυτές χαρακτηριστικά του προσώπου τους.

Ηλίας Βογδάνης, λογοπεδικός.

Στατήρης, Δημήτρης. Εκεί που η όραση περισσεύει: νουβέλα. Λάρισα:Εκδόσεις Θράκα, 2022 .

Διαδικτυακή εκδήλωση της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κύπρου για την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης (βίντεο)

Από τη διαδικτυακή εκδήλωση που διοργάνωσε η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστήμιου Κύπρου, τιμώντας την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης και τους Κύπριους ποιητές και ποιήτριες που έφυγαν πρόσφατα από την ζωή.

Απαγγέλλονται ποιήματα των Κλαίρη Αγγελίδου, Λεύκιο Ζαφειρίου, Ντίνα Παγιάση Κατσούρη, Μιχάλη Πασιαρδή και Μιχάλη Πιερή:

#παγκοσμια_ημερα_ποιησης

Πρόσκληση σε εκδήλωση: «Κύπριοι ποιητές επιλέγουν και απαγγέλουν ποιήματά τους»

 

Ο Κύκλος Φιλαναγνωσίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης Στροβόλου, τιμώντας την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης διοργανώνει εκδήλωση με θέμα:

        «Κύπριοι ποιητές επιλέγουν και απαγγέλουν ποιήματά τους»

                        Δευτέρα 21  Μαρτίου 2022, ώρα 6:15μμ

   στο Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Στροβόλου (Αρχ. Κυπριανού 34,  Στρόβολος)                                           

Πρόγραμμα εκδήλωσης:

·        Χαιρετισμός  Ανδρέας Παπαχαραλάμπους, Δήμαρχος Στροβόλου

·        Καλωσόρισμα και αναφορά στην Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, Δέσποινα Μασούρεκκου, πρώην Βιβλιοθηκονόμος Δήμου Στροβόλου, εκ μέρους Κύκλου Φιλαναγνωσίας Δ.Β. Στροβόλου

·        Παρουσίαση ποιητών από τη Λίνα Χριστοδουλίδου, Μέλος Κύκλου Φιλαναγνωσίας Δ.Β. Στροβόλου.

·        Ανάγνωση ποιημάτων από τους συμμετέχοντες ποιητές

Συμμετέχουν αλφαβητικά οι ποιητές:

·        Καπανδρέου, Ανδρέας

·        Πενταράς, Νίκος

·        Ρουβήμ, Όλγα

·        Σωτηρίου, Κωνσταντίνος

 

·        Συμμετέχει Μουσικά: Άννυ Τριλλίδου-Σάντη, Μουσικός

         Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης θα τηρούνται όλα τα

απαραίτητα υγειονομικά μέτρα.  Απαραίτητη η προσκόμιση safepass .

 

                                                                                     Διάρκεια εκδήλωσης: 60’

                                                                                                                          Επιμέλεια εκδήλωσης:

Δέσποινα Μασούρεκκου

Για μια αγκαλιά γίνονται όλα: 14 διηγήματα από την Αέναη Lucia

Μια πολύ ευχάριστη έκπληξη με περίμενε διαβάζοντας τα μικρά διηγήματα της Λουκίας Χαραλάμπους Σταυρινού.

Στα 14 διηγήματα που περιλαμβάνονται στο  βιβλίο «Για μια αγκαλιά γίνονται όλα» η Αέναη Lucia, όπως της αρέσει να υπογράφει, μας ταξιδεύει στις σκέψεις της, μας μεταφέρει στις αναμνήσεις της και χρωματίζει την ανάγνωσή μας με τα συναισθήματά της.

Σε κάποιες βαθυστόχαστες στιγμές, η συγγραφέας συνομιλεί με τον εαυτό της, αλλά δεν θα χαρακτήριζα το βιβλίο ως υπαρξιακό. Πρόκειται περισσότερο για μια θαρραλέα – και πετυχημένη πρέπει να πω - προσπάθεια εξωτερίκευσης του εσωτερικού της κόσμου.

Κάποια διηγήματα έχουν αλληγορικά στοιχεία, χωρίς να είναι επιτηδευμένα ή να θέλουν να γίνουν «διδακτικά».

Αγαπημένο μου διήγημα το «Ένα 24ωρο στο Χάρλεμ με τη βιωματική ματιά μιας περιθωριακής με μαύρα αισθήματα», όπου η Λουκία μπαίνει στον ρόλο μιας νεαρής μαύρης γυναίκας που ζει στο Χάρλεμ, αρχές της δεκαετίας του 1970.

Το βιβλίο είναι αφιερωμένο:

Σε αυτόν που έθεσε τελικά τη γνώμη του παρότι χλευάστηκε πολλές φορές.

Σε αυτόν που ξεπέρασε τον τρόμο που του έσπειραν επειδή διαφέρει.

Σε αυτόν που υλοποίησε το όραμα του παρόλο που τον υποτίμησαν.

Σε αυτόν που αντέκρουσε το κακό με το καλό γιατί δεν ήξερε αλλιώς.

Το βιβλίο αυτό η Αέναη Lucia το αφιερώνει (μεταξύ άλλων) και στον εαυτό της. Γιατί κατάφερε όλα τα πιο πάνω. Γιατί εκτός από τις εκατοντάδες φορές που κατάφερε να τερματίσει στους αγώνες δρόμου που αρέσκεται να συμμετέχει, κατάφερε να γράψει και αυτό το βιβλίο, μια μέρα που τα ποιήματα πλάστηκαν και τα αγάλματα ακούστηκαν, αφού, για μια αγκαλιά γίνονται όλα!.

Από την περιγραφή του βιβλίου

14 διαφορετικές ιστορίες. Άνθρωποι που έχουν υποστεί σωματική ή ψυχική καταπόνηση. Στερήθηκαν τη στοργή και ταλαιπωρήθηκαν στις αναζητήσεις τους επειδή ήταν διαφορετικοί. Αυτά λοιπόν τα διηγήματα σέβονται τη διαφορετικότητα σου, ειδικά σήμερα που ο σεβασμός είναι η έκπτωτη ψυχή που απωλέσθηκε. Εδώ θα βρεις δικλίδες αυτοσυγχώρεσης, μόνο έτσι θα αναχθείς, θα μπορέσεις να γίνεις αυτοπαρακινούμενος θέτοντας σε ενέργεια τα δικά σου δυνατά κίνητρα. Η αγκαλιά επουλώνει τα τραύματα, μα όταν είναι κίβδηλη, η καρδιά παγώνει. «για μια αγκαλιά γίνονται όλα» Αέναη Lucia.

Χαραλάμπους Σταυρινού, Λουκία (Αέναη Lucia). Για μια αγκαλιά γίνονται όλα. Αθήνα : Εκδόσεις Συμεών, 2022.

Χίλια εννιακόσια ογδόντα τέσσερα - 1984 του George Orwell

Χίλια εννιακόσια ογδόντα τέσσερα ή 1984 ονομάζεται το εμβληματικό μυθιστόρημα του Βρετανού συγγραφέα Τζωρτζ Όργουελ (George Orwell, 1903-1950). Σε αυτό οποίο παρουσιάζει μια ουτοπική κοινωνία από την οποία απουσιάζει η ελεύθερη βούληση και η ιδιωτικότητα. Τα πάντα παρακολουθούνται από τον αόρατο πολιτικό αρχηγό με το όνομα Μεγάλος Αδελφός.

Το βιβλίο, το οποίο θεωρείται σταθμός στην πολιτική σκέψη, είναι το τελευταίο έργο του συγγραφέα και γράφτηκε το έτος 1948, δύο χρόνα δηλαδή πριν τον θάνατό του και είναι αναγραμματισμός του 1984, του μελλοντικού έτους στο οποίο διαδραματίζεται.

Ο Όργουελ προσπαθεί μέσα από το μυθιστόρημά του να προειδοποιήσει τους αναγνώστες για τους κινδύνους του ολοκληρωτισμού. Αναδεικνύει το ακραίο επίπεδο ελέγχου και εξουσίας που είναι δυνατό να επέλθει κάτω από ένα πραγματικά ολοκληρωτικό καθεστώς. Διερευνά πώς ένα τέτοιο κυβερνητικό σύστημα θα επηρεάσει την κοινωνία και θα εξανδραποδίσει τους ανθρώπους που ζουν σε αυτήν.

Οι περιγραφές του κράτους της Ωκεανίας στην οποία διαδραματίζεται η ιστορία, είναι σαφέστατα επηρεασμένες από τα απολυταρχικά καθεστώτα της εποχής του (Σοβιετικής Ένωσης, Ναζιστικής Γερμανίας, καθεστώς Φράγκο στην Ισπανία), τα οποία ο Όργουελ γνώριζε καλά.

Περίληψη

Το έτος είναι το 1984, και σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο έχει επιβληθεί το ολοκληρωτικό καθεστώς της Ωκεανίας, το οποίο επιδίδεται, μέσα από ηλεκτρονικές οθόνες και την Αστυνομία Σκέψης, στη συνεχή ηλεκτρονική παρακολούθηση των πολιτών. Στην κορυφή της εξουσίας, ο πανίσχυρος, άφαντος αλλά πανταχού παρών, εντέλει, Μεγάλος Αδελφός.
Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο, ο Ουίνστον Σμιθ, ένα φαινομενικά πειθήνιο μέλος του Κόμματος, ονειρεύεται την ανατροπή του καθεστώτος. Η γνωριμία του με τη νεότερή του Τζούλια πυροδοτεί ένα ανεξέλεγκτο ερωτικό πάθος. Καθώς ο έρωτας λογίζεται εδώ πράξη αντίστασης, οι δύο εραστές θα βρεθούν αντιμέτωποι με τους χειρότερους εφιάλτες τους.
Είναι εκπληκτικό πώς το ζοφερό όραμα του 1984 έρχεται και επανέρχεται στο προσκήνιο: από τα χρόνια των απολυταρχικών κομμουνιστικών καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης έως τις στρατοκρατικές δικτατορίες σε χώρες της Δύσης και του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου, και κυρίως σήμερα, στην εποχή του θρησκευτικού φανατισμού, της παγκοσμιοποίησης και του Διαδικτύου, με τη συνεχιζόμενη συζήτηση περί ψευδών ειδήσεων και των μαζικών ηλεκτρονικών παρακολουθήσεων από κυβερνήσεις αλλά και μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες, το δυστοπικό μυθιστόρημα που ο Όργουελ συνέγραψε το 1948 (αντιστρέφοντας τα δύο τελευταία ψηφία στον τίτλο του βιβλίου) καταδεικνύεται σήμερα πιο επίκαιρο από ποτέ.
Το βιβλίο μεταφέρθηκε πολλές φορές στο σινεμά και στην τηλεόραση, ενώ έχει γίνει και όπερα. Μία από τις πιο γνωστές κινηματογραφικές μεταφορές ήταν το 1984, σε σκηνοθεσία του Μάικλ Ράντφορντ και πρωταγωνιστές τον Τζον Χερτ, τη Σουζάνα Χάμιλτον και τον Ρίτσαρντ Μπάρτον στον τελευταίο ρόλο της ζωής του.

Το τρέιλερ της ταινίας

Το μυθιστόρημα 1984, έγινε σύμβολο και επηρέασε πολύ τη σύγχρονη πολιτική σκέψη.

Από το μυθιστόρημα «1984» και το όνομα του συγγραφέα του καθιερώθηκε

ο όρος  «Οργουελικό» για να περιγράψει ολοκληρωτικά καθεστώτα και απολυταρχικές πρακτικές. Από αυτό υιοθετήθηκαν, επίσης,  φράσεις που χρησιμοποιούμε μέχρι σήμερα, όπως: Ψυχρός πόλεμος, Μεγάλος Αδελφός, Αστυνομία Σκέψης, Δωμάτιο 101, Διπλή σκέψη και Έγκλημα σκέψης.

Φράσεις όπως “Brother is watching you” (Ο Μεγάλος Αδερφός σε παρακολουθεί) και “1984 is Not an Instruction Manual” (το 1984 δεν είναι εγχειρίδιο προς υλοποίηση) χρησιμοποιήθηκαν από ομάδες ενάντια στον κρατικό έλεγχο και τον έλεγχο του διαδικτύου, όπως οι Anonymous, τα Wikileaks κ.α.