Ανδρέας Καπανδρέου's Blog, page 35

«Ποίηση για την ελευθερία και η ελευθερία στην ποίηση σε ελεύθερο και μη, στίχο» - ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΟΙΗΣΗΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2023

 

ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ 

ΗΜΕΡΑ ΠΟΙΗΣΗΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2023

 

Η Πολιτιστική Κίνηση Λάρνακας ΦΙΛΟΠΟΛ, ο Όμιλος Λογοτεχνίας και Κριτικής  και η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Λάρνακας, σας προσκαλούν στην εκδήλωση, 

 

«Ποίηση για την ελευθερία και 

η ελευθερία στην ποίηση

σε ελεύθερο και μη, στίχο»

 

με αφορμή τα 200 χρόνια από τη συγγραφή του Ύμνου Εις την Ελευθερίαν, 

του Διονύσιου Σολωμού. 

 

Το Σάββατο, 18 Μαρτίου 2023 στις 7:00 μ.μ. 

στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Λάρνακας 

(Αρχιεπισκόπου Κυπριανού 16-18, Λάρνακα)

 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: 

1. Καλωσόρισμα από την πρόεδρο της Πολιτιστικής Κίνησης Λάρνακας ΦΙΛΟΠΟΛ, Αγγέλα Καϊμακλιώτη 

2. Τραγούδια από τη χορωδία Ars Nova:

“Dies Irae”, Requiem, Mozart

“Lacrymosa”, Requiem, Mozart

Μαέστρος: Ιάκος Δημητρίου       

Πιανίστας: Πλωτίνος Μικρομάτης

 

3. Χαιρετισμός από τον πρόεδρο του ΟΛΚ, Λεωνίδα Γαλάζη 

4. «Ποίηση για την ελευθερία και η ελευθερία στην ποίηση σε ελεύθερο και μη, στίχο»

Συμμετέχουν με ποιήματα τους οι: 

Χρήστος Αργυρού, Μαριλένα Αχιλλέως, Σάββας Βαρναβίδης, Αλεξία Βίκτωρος, Λεωνίδας Γαλάζης, Αγγέλα Καϊμακλιώτη, Ανδρέας Καπανδρέου, Αναστασία Κατσώνη, Κώστας Κατσώνης, Χριστάκης Κυπριανού, Δέσποινα Κωνσταντίνου, Ηλίας Μανιταράς, Ευφροσύνη Μαντά-Λαζάρου, Ιωάννα Παπαντωνίου, Σταύρος Πέτρου, Ζωή Πιπονίδου, Λευτέρης Πλουτάρχου, Ειρήνη Σιδερά, Ελένη Σωφρονίου-Στρατή, Αθηνά Τέμβριου, Ανδρέας Τιμοθέου, Μαρία Χριστοδούλου

 

Διάρκεια εκδήλωσης 75 λεπτά 

Θα ακολουθήσει δεξίωση.

Είσοδος Ελεύθερη

The English game: οι απαρχές του ποδοσφαίρου στην Αγγλία (τηλεοπτική σειρά)

The English game ονομάζεται η ιστορική μίνι σειρά, έξι επεισοδίων, του Netflix που κυκλοφόρησε το 2020. Η σειρά διαδραματίζεται στη δεκαετία του 1870 όπου ξεκίνησε να διαδίδεται το  ποδόσφαιρο, αρχικά ως ένα άθλημα για τους πλούσιους. Αυτοί είχαν την ευχέρεια να παίζουν ποδόσφαιρο ως χόμπι, αυτοί δημιούργησαν και έλεγχαν την ομοσπονδία ποδοσφαίρου και αυτοί είναι που έβαλαν τους πρώτους κανόνες του παιχνιδιού.

Ταυτόχρονα όμως το παιχνίδι διαδόθηκε και ανάμεσα στην εργατική τάξη μέσα από την οποία ξεπήδησαν οι πρώτες ποδοσφαιρικές ομάδες που προσπάθησαν να ανταγωνιστούν τις αριστοκρατικές.

Ήρωες της σειράς είναι ένα ταλαντούχος ποδοσφαιριστής της εργατικής τάξης, o Σκωτσέζος Fergus Suter ο οποίος έρχεται μαζί με τον συμπαίκτη Jimmy Love για να ενταχθούν στην ομάδα  Darwen FC, καθώς και ο αριστοκράτης Arthur Kinnaird που είναι αρχηγός της ομάδας  Old Etonians.

Η ομάδα της Blackburn προσεγγίζει τον Suter και τον εντάσσει στο δυναμικό της προσπαθώντας να γίνει η πρώτη ομάδα εργατών που τα κερδίσει ένα ποδοσφαιρικό τρόπαιο. Οι αριστοκράτες του νότου, όμως, που ελέγχουν τη διοργάνωση, δεν φαίνεται να είναι διατεθειμένοι να το επιτρέψουν αυτό.

Το πάθος και η αγάπη κάποιον ποδοσφαιριστών για το άθλημα θα τους φέρει κοντά με αποτέλεσμα να ενώσουν τις δυνάμεις τους ώστε να αλλάξουν το παιχνίδι για πάντα.

Η σειρά δεν είναι απόλυτα ακριβής ιστορικά αλλά  μας μεταφέρει πολύ πετυχημένα στη ζωή των ανθρώπων της εποχής και μας δείχνει πως το ποδόσφαιρο έδινε ελπίδα σε αυτούς. Η σειρά συνδυάζει όλα τα κύρια και εθιστικά στοιχεία ενός καλού δράματος: δυαδικότητα, αντίθεση, σύγκρουση, αγάπη, απόγνωση και ελπίδα αντικατοπτρίζοντας το χάσμα Βορρά - Νότου, τη γέννηση και την καθιέρωση του ποδοσφαίρου και την αντίθεση μεταξύ πλουσίων και φτωχών.

Η σειρά βασίζεται σε πραγματικά πρόσωπα και γεγονότα αλλά δεν τα ακολουθεί πιστά.

Οι ανακρίβειες της σειράς:

Μετά τα πρώτα δύο επεισόδια, οι ακριβείς ημερομηνίες των γεγονότων δεν αναφέρονται ρητά, αν και αφήνεται να νοηθεί ότι ολόκληρη η σειρά διαδραματίζεται σε λίγο περισσότερο από μία σεζόν, με τον Σούτερ (Suter) να κερδίζει το κύπελλο με τη Μπλάκμπερν (Blackburn) το έτος μετά την ένταξη του από την Ντάργουεν. Στην πραγματικότητα, ο Σούτερ δεν κέρδισε το Κύπελλο Αγγλίας μέχρι την έκτη σεζόν του στο Lancashire.

Εκείνη την εποχή, η Μπλάκμπερν είχε δύο ομάδες: την Blackburn Olympic και την Blackburn Rovers. Στη σειρά, συγχωνεύονται οι δύο ομάδες με τον σύλλογο να αναφέρεται μόνο ως "Blackburn Football Club" ή απλώς "Blackburn" και εμφανίζεται να παίζει με βυσσινί φανέλες (στην πραγματικότητα τόσο η Blackburn Olympic όσο και η Blackburn Rovers φορούσαν μπλε και λευκό). Το βυσσινί χρώμα μπορεί να επιλέχθηκε για να διαφοροποιήσει την Blackburn από τους Old Etonians, οι οποίοι εμφανίζονται πάντα με μπλε πουκάμισα.

Η Μπλάκμπερν Ολύμπικ ήταν η πρώτη ομάδα εργατικής τάξης που κέρδισε το Κύπελλο Αγγλίας, θριαμβεύοντας τη σεζόν 1882-83. Από τις δύο ομάδες, ο Σούτερ στην πραγματικότητα προσχώρησε στην Μπλάκμπερν Ρόβερς, με την οποία έχασε τον τελικό του Κυπέλλου Αγγλίας του 1882 με 1-0 εναντίον των Old Etonians πριν κερδίσει το κύπελλο τρεις φορές διαδοχικά αργότερα στη δεκαετία.

Το πρώτο επεισόδιο απεικονίζει την Ντάργουεν (Darwen) να παίζει μόνο μια φορά εναντίον των Old Etonians στο Κύπελλο Αγγλίας 1878–79 και να χάνει. Στην πραγματικότητα, η ο πρώτος αγώνας έληξε 5-5, ο πρώτος επαναληπτικός ολοκληρώθηκε 2-2 με τους Old Etonians τελικά νικούν στην τρίτη προσπάθεια με σκορ 6-2.

Ο Fergus "Fergie" Suter και ο James "Jimmy" Love προσχώρησαν στην Darwen χωριστά. Πρώτα πήγε στην ομάδα ο Jimmy και ακολούθησε ο Fergie Suter το 1878.  Ο Τζίμι Λοβ δεν προσχώρησε στον Ντάργουεν ως  αμειβόμενος παίκτης, αλλά στην πραγματικότητα έφυγε από το σπίτι του στη Γλασκώβη όταν εκδόθηκε ένταλμα για τη σύλληψή του για χρέη που όφειλε. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι εντάχθηκε μόνιμα σε μια ομάδα της Μπλάκμπερν, αν και εμφανίστηκε για τη Μπλάκμπερν Ρόβερς σε ένα φιλικό αγώνα εναντίον της Ντάργουεν το 1879. Η ποδοσφαιρική του καριέρα τελείωσε το 1880, αν και όχι λόγω ενός κακού τάκλιν στον αγωνιστικό χώρο, αλλά επειδή προσλήφθηκε στους Βασιλικούς Πεζοναύτες. Τρία χρόνια αργότερα πέθανε από εντερικό πυρετό ενώ βρισκόταν σε φρουρά μαζί τους στην Αίγυπτο.

Επίσης ο αριστοκράτης Arthur Kinnaird και η γυναίκα του δεν είχαν πρόβλημα στο να αποκτήσουν παιδί, όπως παρουσιάζεται στη σειρά.

Το τρέιλερ της σειράς 

Μαλαματένια λόγια: το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μάνου Ελευθερίου

 

Μια αυτοβιογραφική αφήγηση του Μάνου Ελευθερίου καταγράφηκε από τους Σπύρο Αραβανή και Ηρακλή Οικονόμου σε κατ΄ ιδίαν συναντήσεις που είχαν μαζί του. Οι αφηγήσεις αυτές εκδόθηκαν ως βιβλίο το 2021 (τρία χρόνια μετά τον θάνατο του μεγάλου στιχουργού) από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Ο Μάνος Ελευθερίου θυμάται και διηγείται αποσπάσματα από την παιδική του ηλικία στην Ερμούπολη, την μετεγκατάσταση  του στην Αθήνα και μας χαρίζει κάποιες άγνωστες πληροφορίες για την προσωπική του ζωή αλλά και για τα τραγούδια που έγραψε.

Ο τίτλος του βιβλίου «Μαλαματένια λόγια» είναι παρμένος από το ομώνυμο τραγούδι, τους στίχους του οποίου έγραψε ο Μάνος Ελευθερίου και  μελοποίησε ο Γιάννης Μαρκόπουλος.

«Μαλαματένια λόγια στο μαντήλι, τα βρήκα στο σεργιάνι μου προχθές, τ' αλφαβητάρι πάνω στο τριφύλλι, σου μάθαινε το αύριο και το χθες. Μα εγώ περνούσα τη στερνή την πύλη, με του καιρού δεμένος τις κλωστές…».

Για τον συγκεκριμένο στίχο ο Μάνος Ελευθερίου αναφέρει:

Η λέξη «μαλαματένια» δεν είναι του Σεφέρη, όπως μου καταλόγισε κάποιος βλαξ. Λες και οι λέξεις έχουν αποκλειστικότητα...

Τη λέξη τη βούτηξα από τον «Βάρναλη». Ήταν 1956, νομίζω, όταν γιορτάζονταν τα πενηντάχρονα του Ιντεάλ ή στο Τιτάνια και εκεί διάβασε η ηθοποιός Κυβέλη ποιήματά του…

Εκεί διάβασε η Κυβέλη: «Η θάλασσα με τα μαλάματά της τα πολλά». Εκεί τινάχτηκα. Και ο στίχος «Μες τα μαλάματα μια νύφη ξαγρυπνά», στο τραγούδι «Του κάτω κόσμου τα πουλιά» από εκεί προέρχεται. Μου άρεσαν τα οκτώ α στη σειρά «Στα-μα-λά-μα-τα-μια νύ-φη ξα-γρυ-πνά».

Η λέξη «μαλάματα» λοιπόν είναι από τον Βάρναλη, αλλά τη θυμάμαι πάρα πολύ καλά και από τη Σύρο. Η γιαγιά μου έλεγε για μια γυναίκα «ήρθε και ήταν μες το μάλαμα», εννοώντας ότι φορούσε πολλά κοσμήματα. Ήταν ξεχασμένη λέξη κι όταν την άκουσα από τον Βάρναλη, ήρθε πάλι στον αφρό.

(Σημείωση: Ο Μάνος Ελευθερίου έχει χρησιμοποιήσει και σε άλλα τραγούδια του παραλλαγές της λέξης «μάλαμα»).

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Η ιδέα να συγγράψουμε, συνομιλώντας με τον Μάνο Ελευθερίου, τη βιογραφική (μυθ)ιστορία του μας ήρθε όπως έρχονται οι ωραίες ιδέες. Τυχαία, μια αυγουστιάτικη βραδιά στις κοινές μας διακοπές, το 2010. Τον γνωρίζαμε ήδη μερικά χρόνια, έχοντας αναπτύξει μια φιλική σχέση. Τον ξέραμε όμως καλά, πολλά χρόνια πριν από αυτή τη γνωριμία, μέσα από το έργο του, που είχε σημαδέψει τη νεότητά μας. Όταν του αποκαλύψαμε, Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου, τις προθέσεις μας, δεν απάντησε τίποτα σαφές. Είπε μόνο: "Σας περιμένω την Κυριακή στις 10.30". Έτσι, για τα επόμενα τρία χρόνια συναντιόμασταν τα κυριακάτικα πρωινά, στο σπίτι του στο Νέο Ψυχικό, και εκείνος, καθισμένος στην πολυθρόνα του, ορμώμενος από τις ερωτήσεις μας, άφηνε αβίαστη τη μνήμη του να κυλάει σε τόπους όπου τον πήγαινε η ανάμνηση και το συναίσθημα.
"Θυμάμαι ότι έφευγα από το σχολείο και πήγαινα σπίτι μου για να γράψω το ίδιο ποίημα εκατό φορές. Είχα ανακαλύψει πώς να γράφω το ίδιο πράγμα με διαφορετικούς τρόπους, κάτι που μου έμεινε σε όλη μου τη ζωή". (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Η ΕΚΔΟΣΗ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΣΠΑΝΙΟ ΑΡΧΕΙΑΚΟ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Άνευροι υπήκοοι: στίχοι στη μνήμη του Γρηγόρη Αυξεντίου

 

ΑΝΕΥΡΟΙ ΥΠΗΚΟΟΙ

Τις Κυριακές τα πρωινά, αλλόκοτα ξυπνάω 

καμένη σάρκα οσμίζομαι 

κι από τη ζέστη σκάω. 

Ύπνος βαθύς ενοχικός κι Αυτός σαν εφιάλτης 

μπροστά μου εμφανίζεται 

ατρόμητος  αντάρτης. 

Κάποιοι τον είπαν αετό και άγγελο Κυρίου 

μα είν’ ο αξιωματικός 

Γρηγόρης Αυξεντίου. 

 

«Άθλιε!» Mου ‘πε, «πώς μπορείς, ήσυχα να κοιμάσαι;

Εμένα πώς με ξέχασες; 

Τίποτα δεν θυμάσαι;» 

 

Εγώ δεν ξέρω τι να πω και τι να απαντήσω 

τη μίζερή μου τη ζωή πως να τη συνεχίσω. 

Αυτός ένδοξο θάνατο σε πάνθεο ηρώων 

κι εγώ να ζω σ’ ένα νησί άνευρων υπηκόων.

 

(Την Κυριακή 3 Μαρτίου 1957, ο Γρηγόρης Αυξεντίου, υπαρχηγός της ΕΟΚΑ, έπεσε μαχόμενος εναντίον των Βρετανών κατακτητών, πολεμώντας για την ελευθερία και την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα).

Σήμερα, ζώντας σε έναν άνευρο κόσμο, οι τύψεις δεν θα έπρεπε να αφήνουν να κοιμόνται όσους πίστεψαν στο αγώνα του.

«Ήτανε μια φορά» το λογοκριμένο τραγούδι του Νίκου Ξυλούρη που ακούστηκε πρώτα στην Κύπρο

 

Το 1973 έγινε τηλεοπτική σειρά για το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας Τηλεοράσεως (ΕΙΡΤ)  το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Οι έμποροι των εθνών» σε σκηνοθέσία των Δημήτρη Ποντίκα και Κώστα Φέρρη.

Ως εισαγωγικό τραγούδι, ο Νίκος Ξυλούρης ερμήνευσε για πρώτη φορά το «Ήτανε μια φορά» σε στίχους του Κώστα Φέρρη και σε μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου.

Η λογοκρισία της εποχής όμως, απαγόρευσε την φωνή του Ξυλούρη ο οποίος τότε θεωρείτο σύμβολο αντίστασης κατά της Χούντας. Η παραγωγή της σειράς, μετά από αυτό, αναγκάστηκα, αφαίρεσε τη φωνή του Κρητικού τραγουδιστή και άφησε ως εισαγωγή μόνο το ορχηστικό κομμάτι.  

Όπως εξιστορεί ο Κώστας Φέρρης, αφαιρέθηκε η φωνή από τη σειρά που παιζόταν στην Ελλάδα, αλλά στο μοναδικό αντίγραφο που στελνόταν για να παιχτεί στην Κύπρο από το ΡΙΚ, έβαζαν ξανά το τραγούδι του Νίκου Ξυλούρη.

Έτσι, το «’Ητανε μια φορά» ακούστηκε [και αγαπήθηκε] πρώτα στην Κύπρο και μετά ήρθε στην Ελλάδα (Κώστας Φέρρης, Πρόσωπα με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, ΕΡΤ, 2023, επεισόδιο 10 Νίκος Ξυλούρης).

 

ΗΤΑΝΕ ΜΙΑ ΦΟΡΑ

Ήτανε μια φορά μάτια μου
Και έναν καιρό
Μια όμορφη κυρά αρχόντισσα
Να σε χαρώ
Μια μικροπαντρεμένη
Κόρη ξανθή
Τον κύρη της προσμένει
Βράδυ πρωί
Ένα Σάββατο βράδυ
Καλέ
Μια Κυριακή
Τον Ήλιο το Φεγγάρι
Καλέ
Παρακαλεί
Ήλιε μου φώτισε τον
Φεγγάρι μου
Πάνε και μίλησε του
Για χάρη μου
Γυρίζει κ' αρμενιζει
Καλέ
Στα πέλαγα
Τους πειρατές θερίζει
Καλέ
Και τους χαλά
Στον Ήλιο στο Φεγγάρι
Και στη Βροχή
Και μένα με αφήνεις
Έρμη και μοναχή
Γαλέρα ρίχτηκε
Μάτια μου
Μες τον βαρειά
Στη μάχη ρίχτηκε
Μάτια μου
Και στον καυγά
Μέσα σε 'να συνάφι
Πειρατικό
Είδα φωτιά να ανάβει
Και φονικό.

Τα 4 ιστορικά δημοψηφίσματα για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα

 

Τα δημοψηφίσματα ήταν οι δυναμικότερες ειρηνικές εκφράσεις του πόθου των Ελλήνων της Κύπρου για ένωση με την Ελλάδα.

Στο βιβλίο με τίτλο «Τα ενωτικά δημοψηφίσματα στην Κύπρο» (Ηλίας Επιφανίου 2022), παρουσιάζονται τα τέσσερα ενωτικά δημοψηφίσματα, εκ των οποίων τα τρία πρώτα είναι άγνωστα στο ευρύ κοινό.

Την επιμέλεια του τόμου είχαν οι Γιώργος Γεωργής, Χρίστος Κ. Κυριακίδης και Χαράλαμπος Γ. Χαραλάμους, ενώ τα κείμενα υπογράφουν 16 συνολικά ιστορικοί.

Το 1864 τα Επτάνησα που ήταν μέχρι τότε προτεκτοράτο της Αγγλίας,  ενσωματώθηκαν στο Ελληνικό Κράτος. Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, το 1878, η Κύπρος πέρασε στα χέρια της Αγγλίας επιτρέποντας στους Κύπριους να κάνουν συνειρμούς που συνέδεαν και την δική τους τύχη με αυτή των Επτανήσων.

Το πρώτο δημοψήφισμα (τόσο αυτό όσο και τα επόμενα δημοψηφίσματα πραγματοποιήθηκαν με συλλογή υπογραφών) υπέρ της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα, έγινε το 1914 με αφορμή τα 50 χρόνια από την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα.

Το δεύτερο δημοψήφισμα για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα πραγματοποιήθηκε το 1921 με την ευκαιρία των εορτασμών των εκατό  χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.

Το τρίτο δημοψήφισμα διεξήχθη το 1930 με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των εκατό χρόνων από την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους.

Το τέταρτο δημοψήφισμα που είναι και το πιο γνωστό, ήταν το μαζικότερο και οργανώθηκε στις 15 Ιανουαρίου το 1950, όταν μετά και τη λήξη του Β Παγκοσμίου Πολέμου, η Μεγάλη Βρετανία έκανε σαφές ότι ουδέποτε θα παραχωρούσε την Κύπρο στην Ελλάδα. Η μη αποδοχή από τους Άγγλους του δημοψηφίσματος του 1950 που ζητούσε αυτοδιάθεση και ένωση με την Ελλάδα, ήταν η αφορμή για την έναρξη, πέντε χρόνια αργότερα του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ.

Στο βιβλίο αυτό οι ιστορικοί συγγραφείς δίνουν λεπτομέρειες για τις συνθήκες, και το τρόπο που πραγματοποιήθηκαν τα δημοψηφίσματα καθώς και τον αντίκτυπο που είχαν στον τύπο της εποχής.  

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Το βιβλίο περιλαμβάνει δεκαέξι κείμενα για τα τέσσερα ενωτικά δημοψηφίσματα που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο το 1914, το 1921, το 1930 και το 1950. Τα δημοψηφίσματα αποτέλεσαν κορυφαία εκδήλωση του φρονήματος των Κυπρίων και του αιτήματος για ενσωμάτωση στον εθνικό κορμό. Ως επίμετρο, υπάρχει και ένα κείμενο για τα δημοψηφίσματα στην Ελλάδα από το 1862 μέχρι το 2015.

Μέσα από τα κείμενα του τόμου ιχνηλατεί ο αναγνώστης την πορεία του ενωτικού κινήματος που κορυφώθηκε με τον ένοπλο αγώνα του 1955-1959. 

Περιεχόμενα

Γιώργος Γεωργής: ΤΑ ΕΝΩΤΙΚΑ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΑ

Κωνσταντίνος Κουράτος: ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ 1914 ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΦΥΛΛΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ 

Μιχάλης Σταυρή: "ΤΟ ΠΡΩΤΟΝ ΣΤΑΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΑΓΩΝΟΣ...": ΠΤΥΧΕΣ ΤΟΥ ΕΝΩΤΙΚΟΥ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ 1914 

Κυριάκος Ιακωβίδης: ΤΟ ΑΙΡΕΤΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ: Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΤΑΛΑΝΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ 1914. Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ 

Χρίστος Κ. Κυριακίδης: ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ 1921 

Παναγιώτης Στεφάνου: ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ 1921 ΣΤΟΝ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΤΥΠΟ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ 

Μαρία Φιλαρέτου: "ΔΙΑΤΡΑΝΟΥΜΕΝ ΤΗΝ ΑΚΛΟΝΗΤΟΝ ΑΞΙΩΣΙΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΘΝΟΥΣ ΟΠΩΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΗ ΤΟΥΤΟ ΕΙΣ ΜΙΑΝ ΕΝΙΑΙΑΝ ΚΑΙ ΑΔΙΑΙΡΕΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ...". ΤΟ ΕΝΩΤΙΚΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ 1930 

Χαράλαμπος Γ. Χαραλάμπους: ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ 1930 ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΤΥΠΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 

Ανδρέας Κάρυος: ΤΟ ΕΝΩΤΙΚΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 1950: ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ 

Κύπρος Γιωργαλλής: ΤΟ ΕΝΩΤΙΚΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ 1950. Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ ΓΙΑ ΔΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ - Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΤΥΧΗ

Μαρία Παντζιαρή: ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ 1950 ΣΤΟΝ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΤΥΠΟ 

Ανδρέας Χριστοφόρου: Η ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΚΕΛ ΣΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ 1950 

Ανδρέας Χριστοφή: Η ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΚΕΛ ΣΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ 1950 ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΝΕΟΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ 

Αλέξης Αλέκου: ΤΟ ΕΝΩΤΙΚΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ 1950 ΩΣ ΣΗΜΕΙΟ ΚΑΜΠΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝΤΙΑΠΟΙΚΙΑΚΟ ΚΙΝΗΜΑ 

Αλίκη Σ. Γεωργίου: Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΠΑΡΑΤΑΞΗΣ ΣΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ 1930 ΚΑΙ 1950: ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗ Ή ΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΣΤΗΝ ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ; 

Χρίστος Κ. Κυριακίδης: ΤΑ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΑΓΓΛΟΚΡΑΤΙΑΣ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΟΜΟΔΟΥΣ 

Αντώνης Κλάψης: ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, 1862-2015 

Κύπρος: προσπάθειες εποικισμού του νησιού μετά την πρώτη οθωμανική κατάκτηση (1570-1571) του Παρασκευά Σαμάρα

 

Ο ιστορικός συγγραφέας Παρασκευάς Σαμάρας παρουσίασε στο πλαίσιο του 45ου Ετήσιου Συνεδρίου της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων, εισήγηση με θέμα «Κύπρος: προσπάθειες εποικισμού του νησιού μετά την πρώτη οθωμανική κατάκτηση (1570-1571).  

Η εισήγηση περιλήφθηκε στο δίτομο συλλογικό βιβλίο με τίτλο «Κύπρος: ιστορία και πολιτισμός» (Κοράλλι, 2022), ενώ  κυκλοφόρησε και αυτόνομα ως ανάτυπο.

Το κείμενο του Κύπριου ιστορικού ξεκινά από την άφιξη των πρώτων Οθωμανών εισβολέων του Λαλά Μουσταφά στο νησί το 1570. Παρουσιάζει τις (ανεπιτυχείς) προσπάθειες των Οθωμανών για εποικισμό του νησιού με φιρμάνια αλλά και με άλλους τρόπους, μέσα από πηγές Ελλήνων και Τούρκων ιστορικών.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι αναφορές στο θερμό κλίμα της Κύπρου και η ελονοσία που θερίζει όλους τους ξένους στρατιώτες, επισκέπτες και εποίκους.

Οι προσπάθειες εποικισμού συνεχίστηκαν μέχρι και την περίοδο της Αγγλοκρατίας  αφού σύμφωνα με βρετανικές πηγές  οι Άγγλοι σχεδίαζαν να εποικίσουν την Κύπρο με Τούρκους και Μαλτέζους τους οποίους θεωρούσαν πιο πιστούς στο Στέμμα.

Καταλήγοντας ο συγγραφέας συμπεραίνει πως η σημερινή παρουσία Τουρκοκυπρίων στο νησί δεν τεκμηριώνεται από μαζικούς εποικισμούς αλλά κυρίως από τον εξισλαμισμό των γηγενών κατοίκων του νησιού.

Τα λόγια και τα χρόνια [το βιβλίο]: τα τραγούδια του Μάνου Ελευθερίου (1963-2013)

Μέσα σε έναν τόμο, ο Μάνος Ελευθερίου συγκέντρωσε, με χρονολογική σειρά όλα τα τραγούδια του που κυκλοφόρησαν μεταξύ των ετών 1963 και 2013. Όλα, φυσικά, όσα κατάφερε να συγκεντρώσει ο μεγάλος στιχουργός, αφού όπως μας πληροφορεί στον πρόλογό του, κάποιοι στίχοι του σίγουρα μελοποιήθηκαν και τραγουδήθηκαν από κάποιους χωρίς αυτό να γίνει αντιληπτό από τον ίδιο ή χωρίς να μπορεί πλέον να τα εντοπίσει. Επίσης, στον τόμο δεν συμπεριλήφθηκαν (απορρίφθηκαν από τον ίδιο) 30 περίπου τραγούδια για τα οποία ο Μάνος Ελευθερίου διερωτάται γιατί κάποιοι μπήκαν στον κόπο να τα μελοποίήσουν.

Στο τέλος κάθε τραγουδιού δίνονται πληροφορίες για τους συντελεστές που βοήθησαν στην ολοκλήρωση του τραγουδιού, τον μουσικοσυνθέτη και τον τραγουδιστή δηλαδή.

Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο το οποίο ο αναγνώστης μπορεί να απολαύσει διαβάζοντας τους ευρηματικούς στίχους του Μάνου Ελευθερίου, μελετώντας την τεχνική του και αν θέλει μπορεί να συνδυάσει και ήχο από τον υπολογιστή του, ακούγοντας το τελικό τραγούδι.

Από το οπισθόφυλλο

1963-2013. Πενήντα χρόνια τραγούδια. Οι στίχοι των τραγουδιών που έγραψε ο ποιητής Μάνος Ελευθερίου, μελοποίησαν σημαντικοί παλαιότεροι και νέοι συνθέτες κι ερμήνευσαν αγαπημένοι τραγουδιστές.

"Το παλικάρι έχει καημό", "Το τρένο φεύγει στις οκτώ", "Άλλος για Χίο τράβηξε", "Τα λόγια και τα χρόνια τα χαμένα", "Κάτω απ' τη μαρκίζα", "Ναύτης βγήκε στη στεριά", "Παραπονεμένα λόγια", "Οι ελεύθεροι κι ωραίοι" κι αμέτρητα άλλα τραγούδια που όπως όλα τα σπουδαία έργα κερδίζουν με τον καιρό τη μεγαλύτερη αναγνώριση, περνώντας στον χώρο της ανωνυμίας των δημιουργών τους, σαν τα δημοτικά και τα λαϊκά τραγούδια.

Γιατί από εκεί, από τα ηρωικά δημοτικά τραγούδια και τ' αθάνατα λαϊκά, έρχεται ως στιχουργός ο Μάνος Ελευθερίου. Ένας άνθρωπος που μας έμαθε να τραγουδάμε τα "Μαλαματένια λόγια", "Του Κάτω Κόσμου τα πουλιά και τα παγόνια", "Ποιος τη ζωή μου, ποιος την κυνηγά", "Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες" και "Στων αγγέλων τα μπουζούκια". Λόγια που τραγουδήσαμε, που τραγουδιούνται και θα τραγουδιούνται.

"Πως το 'φεραν η μοίρα και τα χρόνια να μην ακούσεις έναν ποιητή"

Ελευθερίου, Μάνος. Τα λόγια και τα χρόνια: 1963 – 2013: τα τραγούδια. Αθήνα, Μεταίχμιο, 2013.

Κριτική του βιβλίου «Ο μυστικός σύντροφος του Ρήγα» από τον Λεωνίδα-Βασίλειο Μανιάτη

 

Οι κριτικές είναι καλοδεχούμενες από κάθε αναγνώστη των βιβλίων μου. Ειδικά όμως, όταν αυτή προέρχεται από έναν συνάδελφο συγγραφέα ο οποίος μάλιστα έχει ασχοληθεί και ο ίδιος με την εναλλακτική ιστορία, τότε η κριτική του αποκτά ιδιαίτερη αξία!

Η κριτική του αρχαιολόγου – συγγραφέα Λεωνίδα-Βασίλειου Μανιάτη, για τον «Μυστικό σύντροφο του Ρήγα» όπως αυτή δημοσιεύτηκε στο Goodreads:

Ο «Μυστικός Σύντροφος του Ρήγα» του Ανδρέα Καπανδρέου είναι ένα σύντομο μεν, αλλά πραγματικά συναρπαστικό μυθιστόρημα που συνδυάζει κατά τρόπο αριστοτεχνικό στοιχεία επιστημονικής φαντασίας και εναλλακτικής ιστορίας, μέσω του μηχανισμού του ταξιδιού στον χρόνο.

Το μυθιστόρημα ανοίγει σε μία μάλλον δυστοπική εκδοχή του όχι και τόσο μακρινού μέλλοντος, σε έναν παράλληλο κόσμο, όπου η Οθωμανική Αυτοκρατορία έχει καταφέρει να επιβιώσει, καταπνίγοντας τις εθνικές επαναστάσεις που σημειώθηκαν στα Βαλκάνια του 19ου αιώνα και έχοντας γίνει έκτοτε πολύ πιο σκληρή απέναντι στις εθνικές και θρησκευτικές της μειονότητες απ’ όσο υπήρξε στο ιστορικό της παρελθόν. Ο πρωταγωνιστής, ένας ελληνογενής υπήκοος της Αυτοκρατορίας από την Λευκωσία της Κύπρου που υποχρεούται να υπηρετήσει στον οθωμανικό στρατό, σταδιακά αναμειγνύεται σε έναν πυρήνα αντίστασης Ελλήνων αντιστασιακών κατά της Αυτοκρατορίας που επειδή δεν διαθέτουν τα μέσα για να συγκρουστούν ανοιχτά με τα πανίσχυρα οθωμανικά στρατεύματα, σχεδιάζουν να επιχειρήσουν ένα ταξίδι στον χρόνο, πίσω στην Βιέννη του μακρινού 1790, ένα καθήκον που τελικά πέφτει στους ώμους του πρωταγωνιστή του βιβλίου. Στόχος του σε αυτό του το ταξίδι είναι να εντοπίσει τα χειρόγραφα του μεγάλου οραματιστή Ρήγα Φεραίου και να εμποδίσει την καταστροφή τους, με την ελπίδα ότι η διάδοσή τους θα μπορούσε να εμπνεύσει πολύ περισσότερο κόσμο να συμμετέχει στην επικείμενη Ελληνική Επανάσταση του 1821, με αποτέλεσμα την απελευθέρωση της Ελλάδας και την τελική κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Το βιβλίο κρατά από την αρχή ως το τέλος αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, συνδυάζοντας άφθονη δράση με βαθιά συναισθήματα και πολλή τροφή για σκέψη. Οι ρυθμοί του είναι σε μεγάλο βαθμό κινηματογραφικοί, κάτι που θα έκανε την ιστορία αυτή κατά την γνώμη μου κατάλληλη για πέρασμα στην μικρή ή την μεγάλη οθόνη.

Τέλος, μεγάλο ενδιαφέρον έχει ο τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας χειρίζεται τον μηχανισμό του ταξιδιού στον χρόνο. Τις περισσότερες φορές (στην επιστημονική φαντασία) είναι οι "κακοί" του έργου αυτοί που επιχειρούν ένα ταξίδι στο παρελθόν με σκοπό να καταστρέψουν τους αντιπάλους τους και αντίθετα οι ήρωες του βιβλίου ή της ταινίας τους ακολουθούν στο παρελθόν για να ανατρέψουν τα σχέδιά τους και να αποκαταστήσουν έτσι την ομαλή ροή της Ιστορίας. Εδώ όμως συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο, κάτι που παρατηρείται εξαιρετικά σπάνια στην επιστημονική φαντασία: είναι ο ήρωας του βιβλίου αυτός που αποφασίζει να αναλάβει τον ρόλο του χρονικού πράκτορα/αγωνιστή/τρομοκράτη (ανάλογα με το πώς το βλέπεις) για να ανατρέψει την ισχύουσα κατάσταση στο δικό του παρόν, διατηρώντας όμως παράλληλα την ηθική του ακεραιότητα.

 

Η άγνωστη ζωή του Γεώργιου Βιζυηνού στη Λευκωσία (1868-1972)

 

Ο Γεώργιος Βιζυηνός (λογοτεχνικό όνομα του συγγραφέα Γεώργιου Μιχαήλ Σύρμα) γεννήθηκε το 1849 στην πόλη Βιζύη της Ανατολικής Θράκης (σημερινή Τουρκία).

Σε ηλικία 5 χρονών έμεινε ορφανός από πατέρα και όταν έγινε 10 ετών  οι παππούδες του τον έστειλαν στην Κωνσταντινούπολη σε ένα θείο του για να μάθει την τέχνη της ραπτικής.
Σύντομα όμως απεβίωσε και ο θείος του και ο νεαρός Γεώργιος επέστρεψε στο σχολείο υπό την προστασία του Κύπριου έμπορα  Γιάγκου Γεωργιάδη. Ο Γεωργιάδης πρέπει να τον έφερε σε επαφή με τον αρχιεπίσκοπο Κύπρου Σωφρόνιο Β΄.
Έτσι, τον Ιούλιο του 1868 ο Βιζυηνός ταξίδεψε στην Κύπρο και πιο συγκεκριμένα στη Λευκωσία όπου, ως προστατευόμενος του αρχιεπίσκοπου Κύπρου, φοίτησε για τέσσερα χρόνια στην Ελληνική Σχολή Λευκωσίας. Κατά τη διάρκεια της φοίτησής του στη Λευκωσία, ο Βιζυηνός διέμενε στην Αρχιεπισκοπή και αρίστευσε στα μαθήματα.
Κατά τη διαμονή του στην Αρχιεπισκοπή Κύπρου, ο Βιζυηνός φορούσε ράσα και διετέλεσε ιεροψάλτης, ενώ ο αρχιεπίσκοπος Σωφρόνιος τον προόριζε για ιερέα.  Ο νεαρός Γεώργιος όμως υπέπεσε σε ένα παράπτωμα που του επέφερε τιμωρία και εξ αιτίας αυτού εγκατέλειψε την Κύπρο και το 1872 επανεγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη βγάζοντας τα ράσα. 
Το παράπτωμά του ήταν ότι ερωτεύτηκε παράφορα την νεαρή Ελένη Φυσεντζίδη στην οποία έγραψε κάποια ερωτικά ποιήματα.
Αυτή ήταν μάλλον μια από τις πρώτες προσπάθειες του Γεώργιου Βιζυηνού να γράψει ποίηση. Η πρώτη του ποιητική συλλογή Ποιητικά Πρωτόλεια εκδόθηκε δύο χρόνια αργότερα, το 1873 στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Γεώργιος Βιζυηνός έζησε στη Λευκωσία τέσσερα συνολικά χρόνια, από τα 19 μέχρι τα 23 του. Απεβίωσε το 1896, στο Δρομοκαΐτειο Ψυχιατρείο στην Αθήνα, σε ηλικία 47 ετών.
Ποιητικές συλλογές
Ποιητικά Πρωτόλεια (1873)
Ο Κόδρος (1874)
Βοσπορίδες Αύραι (1876)
Εσπερίδες (1877)
Ατθίδες Αύραι (1883)
Λυρικά
Παιδικαί ποιήσεις
Διηγήματα
Ο Άραψ και η κάμηλος αυτού (1879) - Παιδικό αφήγημα
Το αμάρτημα της μητρός μου (1883)
Μεταξύ Πειραιώς και Νεαπόλεως (1883)
Ποίος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου (1883)
Αι συνέπειαι της παλαιάς ιστορίας (1884)
Το μόνον της ζωής του ταξείδιον (1884)
Πρωτομαγιά (1884)
Ο Τρομάρας (1884) - Παιδικό αφήγημα
Το Σκιάχτρο (1884) - Παιδικό αφήγημα
Ο Κλέπτης (1884) - Παιδικό αφήγημα
Μέσα εις το αμφιθέατρον (1890) - Παιδικό αφήγημα
Πώς οικονομείται ο χρόνος (1890) - Παιδικό αφήγημα
Ο Μοσκώβ-Σελήμ (1895)