Ανδρέας Καπανδρέου's Blog, page 123

Έρωτος αποτελέσματα - Το πρώτο γνωστό βιβλίο της νεοελληνικής λογοτεχνίας

Έρωτος αποτελέσματα : ήτοι ιστορίαι ηθικοερωτικαί με δάφορα εν τω μεταξύ χαρίη και ερωτικά τραγούδια. / Ι.Κ. Βενετία: [τυπογραφείο Γεώργιου Βεντόνη], 1792.
Το βιβλίο «Έρωτος αποτελέσματα» θεωρείται από πολλούς μελετητές ως το πρώτο γνωστό βιβλίο της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Περιλαμβάνει συνολικά τρείς ερωτικές ιστορίες και σε αυτό συμπεριλαμβάνονται 135 Φαναριώτικα τραγούδια. Το βιβλίο θυμίζει λίγο το «Σχολείο Ντελικάτων εραστών» το οποίο μετάφρασε, από τα γαλλικά, και έκδωσε το 1790 ο Ρήγας Φεραίος, επίσης στη Βιέννη.
Το κείμενο πρέπει να είχε μεγάλη επιτυχία μεταξύ των ελλήνων της εποχής αφού επανεκδόθηκε το 1809 (2η εκδ.),  το 1816 (3η εκδ), το 1836 (4ηέκδ).
Το βιβλίο, στην πρώτη του έκδοση του 1792, υπογράφεται με τα αρχικά Ι.Κ. Για τον συγγραφέα του βιβλίου έγιναν διάφορες εικασίες και αυτό χρεώθηκε κατά καιρούς στον Ρήγα Φεραίο και στον Αθανάσιο Ψαλίδα. Νεότερες αρχειακές πληροφορίες, πάντως,  φέρουν ως πιθανότερο συγγραφέα του βιβλίου τον Κύπριο λόγιο Ιωάννη Καρατζά (1767-1798), σύντροφο του Ρήγα ο οποίος εκτελέστηκε μαζί του.Το βιβλίο περιλαμβάνει τις ακόλουθες ιστορίες:Ιστορία πρώτη περιέχουσα τον σφοδρόν έρωτα ενός νέου ΚωνσταντινουπολίτουΙστορία δευτέρα  περιέχουσα τον ελεινόν έρωτα ενός Κερκυραίου Δραγομάνου του της Βενετίας πρέσβεως εν ΚωνσταντινουπώλειΙστορία τρίτη περιέχουσα διάφορα ερωτικά περιστατικά τινός Ζαγοραίου ευγενούς και πρώτον: περί της εν Ρωσσία κώμης Πουλτάβας
 Απόσπασμα από τη δεύτερη ιστορία:
 ΕΚΕΙΝΗ
[Κοκονίτσα Χοροψιμά]Ευγενέστατε Κυρ-Ανδρέα!Η ωραιότης δεν θεωρείται,
μήτε τελείως ποσώς μετρείται
εις ένα μόνον πρόσωπον πλέον
χωρίς να είναι άλλον ωραίον.
Γιατί δεν είναι τσαρές (=τρόπος) να γένει,
μήτε ακούσθη, μήτε συμβαίνει
όλες οι χάρες να μαζωχθούνε
και εις ένα πρόσωπον να δοθούνε:
το κάθε κάλλος έχει κοντά του
και εδικά του χαρίσματά του,
κι η φύσις όλα τα καλλωπίζει,
με προτερήματα τα στολίζει
κι όποιος νομίζει κι αποφασίζει
κι εις ένα μόνον τα διορίζει (=συγκεντρώνει)
όλου του κόσμου την ευμορφίαν,
βέβαια έχει αναισθησίαν!
Αρχή και τέλος των αναισθήτων,
φαίνονται να ΄ναι, και ανοήτων
τα τόσα κάλλη να μη κοιτάζει
και ένα μόνο να εκθειάζει.
Οι άλλοι όμως χρέος δεν έχουν
με τον σκοπόν του μαζί να τρέχουν
γιατί με μάτια παστρικά βλέπουν
τόσα και τόσα κάλλη που τρέχουν.
Για τούτο όλα τα επαινούνε,
ένα και μόνον δεν εννοούνε,
το ουδέν είναι μια ωραιότης
να ζήσει όμως πια η ολότης.ΕΚΕΙΝΟΣ
[Τσελεμπή Ανδρέας]Αξιέραστη ψυχή μου, Χοροψιμά!Τι γνώμη, φως μου, είν΄αυτή,
πεισματική και δυνατή!
Τι άκρα ασπλαχνία,
μεγάλη τυραννία!
Τόση σκληρότητα πολλή
χωρίς ποσώς μεταβολή
πώς να το υποφέρω
τελείως δεν ηξεύρω.
Εγώ δείχνω καρδιακή,
αγάπη υπερβολική,
κι αντίς να αγαπώμαι
μάλιστα [...]Την 4ηέκδοση του βιβλίου του 1836, μπορεί κάποιος να τη διαβάσει ψηφιακά από την «Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Νεοελληνικών Σπουδών – Ανέμη» του Πανεπιστημίου Κρήτης (κάνοντας κλικ εδώ…)

Περί βιβλιοθηκών (διηγήματα)

Περί βιβλιοθηκών / Ιούλιος Βερν; Ανδρέας Εμπειρίκος; Jorge Luis Borges; Umberto Eco; Dorothy L. Sayers; Jacques Roubaud; Georges Perec; Walter  Benjamin; Henri Meschonnic; Ray Bradbury; Εμμανουήλ Ροΐδης; Gerard de Nerval; Δημήτρης Καλοκύρης; Walt Disney. Αθήνα: Άγρα, [199_].
Το βιβλίο αυτό περιέχει κείμενα (διηγήματα ή αποσπάσματα μεγαλύτερων έργων) δεκατεσσάρων συγγραφέων, τα οποία έχουν σαν κοινό σημείο αναφοράς τη βιβλιοθήκη.
Συγκεκριμένα περιλαμβάνει αποσπάσματα από τα ακόλουθα κείμενα:
Ιούλιος Βερν: Η βιβλιοθήκη του «Ναυτίλου»Ανδρέας Εμπειρίκος: Στη βιβλιοθήκη του «Μεγάλου Ανατολικού»JorgeLuis Borges: Η βιβλιοθήκη της Βαβέλ, Ιούνιος 1968, Ο φύλακας των βιβλίωνUmberto Eco: De BibliodecaDorothyL. Sayers: Φόνος στο ΠέντεκοστJacques Roubaud: Η βιβλιοθήκηGeorgesPerec: Μικρές σημειώσεις για την τέχνη και τον τρόπο να τακτοποιούμε τα βιβλία μαςWalter Benjamin: Ανασκευάζω τη βιβλιοθήκη μουHenriMeschonnic: Η ατέρμονη βιβλιοθήκη και τα βιβλία τηςRayBradbury: Φαρενάιτ 451Εμμανουήλ Ροΐδης: Η Εθνική Βιβλιοθήκη εν έτει 1880Gerardde Nerval: Ο ποντικός των ΑθηνώνΔημήτρης Καλοκύρης: Γαλλικά και Φλαμανδικά WaltDisney: Στη βιβλιοθήκη του θείου Σκρούτζ
Από το οπισθόφυλλο:
Το "Περί βιβλιοθηκών" είναι μία βιβλιοφιλική και παιγνιώδης ανθολογία κειμένων για βιβλιοθήκες - δημόσιες ή ιδιωτικές. Αρχίζοντας με τη βιβλιοθήκη του "Ναυτίλου" του πλοιάρχου Νέμο στον Ιούλιο Βερν και τη βιβλιοθήκη του "Μεγάλου Ανατολικού" στον Ανδρέα Εμπειρίκο, προχωράμε στην ατέρμονη βιβλιοθήκη, μεταφορά του σύμπαντος, του Borges. O Umberto Eco σχολιάζει την ιδανική σύγχρονη βιβλιοθήκη. Ο Perec παίζει με την ταξινόμηση των βιβλίων κι ο Jacques Roubaud με τις στρατηγικές που αναπτύσσει η βιβλιοθήκη για να μην παραδώσει τα ποθητά βιβλία στους αναγνώστες. Στην Dorothy Sayers η βιβλιοθήκη γίνεται τόπος οργάνωσης φόνου. Η βιβλιοθήκη ενός βιβλιόφιλου, του Walter Benjamin, ξαναστήνεται όταν βγαίνουν τα βιβλία από τις κούτες μετά από δυο χρόνια. Στη μελλοντική κοινωνία του Ray Bradbury, όπου απαγορεύονται τα βιβλία, οι άνθρωποι αποστηθίζουν τα κείμενα και γίνονται οι ίδιοι βιβλία και η κοινότητα ολόκληρη μια βιβλιοθήκη. Στον Ροΐδη σχολιάζεται καυστικά η δική μας Εθνική Βιβλιοθήκη το 1880. Ο Nerval κάτι αναφέρει, το 1850, για τη νέα πληγή των γαλλικών βιβλιοθηκών, τον "ποντικό των Αθηνών", που ήρθε σε κούτες με βιβλία της Γαλλικής Σχολής της Αθήνας. Και, στη βιβλιοθήκη του θείου Σκρούτζ, ανευρίσκεται ο χαμένος χάρτης ενός νησιού με θησαυρό...
Η βιβλιοθήκη ως ουτοπία, η βιβλιοθήκη ως τόπος ερωτικών συνευρέσεων, η βιβλιοθήκη ως καπνιστήριο, ως τόπος οργάνωσης φόνων, η βιβλιοθήκη ως εχθρός του αναγνώστη, η βιβλιοθήκη που τρελαίνει τον ορθολογιστή ταξιθέτη, η βιβλιοθήκη του βιβλιόφιλου, η βιβλιοθήκη ως μνήμη και ως τόπος ανευρέσεως θησαυρών...

Αναζητώντας τον γιο της μάγισσας - Συνέντευξη του Ανδρέα Καπανδρέου: Ερωτήσεις από φίλους του βιβλίου

Με την ευκαιρία της κυκλοφορίας από τις Εκδόσεις ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ του βιβλίου του Ανδρέα Καπανδρέου, «Ο γιος της μάγισσας» συγκεντρώσαμε online ερωτήσεις από φίλους αναγνώστες του βιβλίου του και τις δώσαμε στον Ανδρέα για να τις απαντήσει ώστε να υπάρχει από την μία και επικοινωνία ανάμεσα στον συγγραφέα και στους αναγνώστες αλλά και να μπορέσει ο κόσμος να τον γνωρίσει καλύτερα.
Τι σου αρέσει να διαβάζεις; Διαβάζεις κάτι αυτό τον καιρό; Αν ναι, τι;Μου αρέσει να διαβάζω διηγήματα, φανταστική λογοτεχνία, τρόμο, ιστορικά μυθιστορήματα αλλά και ότι άλλο πέσει στα χέρια μου και μου κεντρίσει την προσοχή. Αυτέ τις μέρες διαβάζω το βιβλίο «Άγιοι και Δαίμονες» του Γιάννη Καλπούζου. Γράφεις κάτι αυτό τον καιρό; Αν ναι τι;Γράφω κάνοντας διάφορους πειραματισμούς αλλά έχω στα σκαριά κ’ ένα πολύ φιλόδοξο μυθιστόρημα το οποίο όμως δεν ξέρω πως θα εξελιχθεί και γι’ αυτό προς το παρόν δεν μπορώ να πω περισσότερα…
Μερικοί θεωρούν τη λογοτεχνία του φανταστικού ως παραλογοτεχνία. Συμμερίζεσαι αυτή την άποψη;Φυσικά όχι! Η φανταστική λογοτεχνία σε όλο τον κόσμο έχει την θέση που της αρμόζει. Στον ελληνικό χώρο έχουμε τεράστια και πολύ όμορφη παράδοση στη λογοτεχνία του φανταστικού η οποία ξεκινά από τον Όμηρο και καταλήγει μέχρι τις μέρες μας. Όσοι Έλληνες διατυπώνουν αυτή την άποψη, το κάνουν επειδή δεν ασχολήθηκαν ή δεν μπόρεσαν να κατανοήσουν τι είναι η λογοτεχνία του φανταστικού. Η Οδύσσεια και η Ιλιάδα θεωρούνται, από κορυφαίους θεωρητικούς της λογοτεχνίας, ως τα πρώτα δείγματα φανταστικής λογοτεχνίας. Απαξιώνοντας, κάποιος, τη φανταστική λογοτεχνία, απαξιώνει, ταυτόχρονα, έργα πολύ σημαντικών συγγραφέων όπως οι Όμηρος, ο Ευριπίδη, ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής, ο Αίσωπος, αλλά ακόμα και πιο σύγχρονων όπως οι Βουτηράς, Καραγάτσης Βαλαωρίτης κ.α. Κανένας σοβαρός μελετητής στο εξωτερικό δεν διανοείται να κατατάξει τα έργα των Edgar Alan Poe, H.P. Lovecraft, J.R.R Tolkien, Ray Bradbury, Stephen King, Ιούλιου Βερν και τόσων άλλων, τα οποία θεωρούνται φανταστικά, στη παραλογοτεχνία… 
Θεωρείς ότι σου ταιριάζει ο χαρακτηρισμός «συγγραφέας του φανταστικού»;Θεωρώ ότι είμαι ένας συγγραφέας ο οποίος έχει γράψει και φανταστικό. Έχω γράψει όμως και διηγήματα τα οποία δεν έχουν σχέση με τη φανταστική λογοτεχνία. Δεν θεωρώ τον εαυτό μου αποκλειστικά και στρατευμένο «συγγραφέα του φανταστικού».
Κύριε Καπανδρέου πόσα βιβλία και πόσα διηγήματα έχετε γράψει μέχρι τώρα;Μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί δύο βιβλία μου: 1. «Το τρομακτικό μυστικό του Αϊνστάιν» (εκδόσεις Επιφανίου, 2010) και 2. «Ο γιος της Μάγισσας» (Συμπαντικές Διαδρομές, 2012). Σε αυτά τα δύο βιβλία συμπεριλαμβάνονται συνολικά 27 διηγήματα. Εκτός από αυτά, έχω περίπου ακόμα 15 ολοκληρωμένα, αδημοσίευτα, διηγήματα ενώ έχω και μερικά άλλα τα οποία είναι ανολοκλήρωτα ή σε μη ικανοποιητικό επίπεδο ακόμα.

Κάπου διάβασα ότι η γραφή σας θυμίζει αυτήν του Edgar Alan Poe, πιστεύετε ότι ισχύει αυτό;
Έχω διαβάσει αρκετό Πόε και ίσως υποσυνείδητα να με έχει επηρεάσει. Ίσως,  πάλι, ο ισχυρισμός αυτός να οφείλεται στον χαρακτηρισμό «αλλόκοτα» που έδωσα στα διηγήματά μου και ο οποίος έχει χρησιμοποιηθεί και για διηγήματα του Πόε. Οποιαδήποτε σύγκριση, πάντως, με τον τεράστιο αυτό συγγραφέα αποτελεί, κατά την άποψή μου, ιεροσυλία!

Η ιστορία με τον γιο της μάγισσας μέχρι ποιό σημείο είναι πραγματική;
Θα προτιμούσα να μην μου κάνατε αυτή την ερώτηση για να μην χαλάσω την μαγεία που βιώνει ο κάθε αναγνώστης απαντώντας την από μόνος του. Αφού με ρωτάτε, όμως, μάλλον είναι υποχρεωμένος να απαντήσω: Το βιβλίο του Διαβόλου (Codex Gigas) είναι πραγματικό και, εμφανισιακά, είναι όπως ακριβώς όπως το περιγράφω στο διήγημα. Η θεωρία για τον μοναχό που το έγραψε και τη βοήθεια που είχε από τον Διάβολο, βασίζεται σε κάποιο μεσαιωνικό μύθο. Τα υπόλοιπα που αφορούν την μητέρα του μοναχού, τη γέννησή του, τη ζωή, τον έρωτα, τις θεωρίες που αφορούν την εξαφάνισή του και το δέσιμο όλων αυτών μεταξύ τους, είναι η δική μου συνεισφορά στην ιστορία.

Πως σκέφτεστε τις ιστορίες που γράφετε;
Εμπνέομαι τις ιστορίες που γράφω από διάφορα ερεθίσματα που δέχομαι βλέποντας, ακούγοντας και διαβάζοντας για διάφορα πράγματα τα οποία  μου κάνουν εντύπωση.

Ετοιμάζεστε να εκδώσετε κάτι καινούργιο σύντομα;
Γράφω κάτι αυτή τη στιγμή, αλλά δεν ξέρω αν θα εξελιχθεί όπως το θέλω ώστε να  καταλήξει σε έκδοση. Χρειάζεται ακόμα πολύ δουλειά και δεν πιστεύω να είναι έτοιμο πολύ σύντομα…


(Δημοσιεύτηκε στη σελίδα των Συμπαντικών Διαδρομών στο Facebook)

Ο Tzvetan Todorov για τη Λογοτεχνία του Φανταστικού

Υπάρχουν διάφορες θεωρίες σχετικά με το τι είναι η λοφοτεχνία του φανταστικού.

Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες θεωρίες είναι αυτή του φιλόσοφου Tzvetan Todorov, η οποία θεωρείται και ως η σημαντικότερη συνεισφορά του στη θεωρία της λογοτεχνίας.
Ο Todorov ορίζει το φανταστικό ως ένα γεγονός που συμβαίνει στον κόσμο μας και μοιάζει να είναι υπερφυσικό. Για το συγκεκριμένο συμβάν πρέπει να αποφασίσουμε κατά πόσο αυτό ήταν μια ψευδαίσθηση ή αν συνέβηκε στη πραγματικότητα.  (Ο Todorov χρησιμοποιεί ως παράδειγμα τον Alvaro, ένα χαρακτήρα του Jacques Cazotte από το βιβλίο «Le Diable amoureux» [Ο ερωτευμένος Διάβολος] προκειμένου να μας παρουσιάσει ένα φανταστικό γεγονός.  Στη συγκεκριμένη ιστορία ο Alvaro πρέπει να αποφασίσει κατά πόσο η γυναίκα με την οποία είναι ερωτευμένος, είναι πραγματική γυναίκα ή ο ίδιος ο Διάβολος).


Στο φανταστικό παράξενο (ανοίκειο), το γεγονός που συμβαίνει, είναι στη πραγματικότητα κάποιου είδους ψευδαίσθηση. Οι «νόμοι της πραγματικής ζωής» παραμένουν άθικτοι, όπως τους γνωρίζαμε, και επίσης παρουσιάζεται μια λογική εξήγηση για το γεγονός. Το φανταστικό/υπερφυσικό γεγονός, σε αυτή τη περίπτωση μπορεί να ήταν στην πραγματικότητα ένα όνειρο, μια οπτασία, να οφείλεται σε χρήση ναρκωτικών ουσιών, σε τρέλα κτλ.
Αντίθετα, στο φανταστικό θαυμαστό, δεχόμαστε ότι το υπερφυσικό γεγονός συνέβηκε στην πραγματικότητα, οπότε θα πρέπει να αναθεωρήσουμε τους «νόμους της πραγματικής ζωής», που ξέραμε μέχρι σήμερα, προκειμένου να εξηγήσουμε το φαινόμενο. Πραγματικά φανταστικό κείμενο έχουμε μόνο όταν ο εμπλεκόμενος αναγνώστης δεν μπορεί να επιλέξει κατά πόσο αυτό που διαβάζει συνέβηκε ή όχι στη πραγματικότητα.


Το φανταστικό δηλαδή, σύμφωνα με τον Todorov, καλύπτει τον χρόνο της αβεβαιότητας· από τη στιγμή που διαλέγει κανείς τη μια ή την άλλη απάντηση, εγκαταλείπει το φανταστικό, για να μπει σ’ ένα γειτονικό γεγονός, στο παράξενο ή το θαυμαστό. Το φανταστικό είναι ο δισταγμός που δοκιμάζει ένα ον, που δεν γνωρίζει παρά τους φυσικούς νόμους, μπροστά σ’ ένα συμβάν με υπερφυσική εμφάνιση.


Η κατάταξη του Todorov:
1. Αμιγές παράξενο (συμβάντα που μπορούν να εξηγούνται τέλεια με τους νόμους της λογικής, αλλά που είναι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, απίστευτα, αλλόκοτα, συγκλονιστικά, ιδιόρρυθμα, ανησυχητικά, ασυνήθιστα).
2. Φανταστικό παράξενο (συμβάντα που φαίνονται υπερφυσικά μέσα σ’ όλη την ιστορία, αλλά δέχονται στο τέλος μιαν ορθολογική εξήγηση).
3. [Αμιγές φανταστικό] (βρίσκεται μεταξύ φανταστικού παράξενου και φανταστικού θαυμαστού).
4. Φανταστικό θαυμαστό (αφηγήσεις που παρουσιάζονται ως φανταστικές και που τελειώνουν με μια αποδοχή του υπερφυσικού).
5. Αμιγές θαυμαστό (τα υπερφυσικά στοιχεία δεν προκαλούν καμία ιδιαίτερη αντίδραση ούτε στους ήρωες του έργου, ούτε και στον αναγνώστη. Παράδειγμα αμιγώς θαυμαστού, είναι το μαγικό παραμύθι).

Για τον Edgar Alan Poe και το φανταστικό:
Γενικά, στο έργο του Poe δεν βρίσκουμε διηγήσεις φανταστικές, τα τη στενή σημασία, εκτός ίσως από τη «Διήγηση των Τραχέων» [A Tale of the Ragged Mountains] και τον Μαύρο γάτο [The Black Cat]. Οι νουβέλες του προκύπτουν σχεδόν όλες από το παράξενο, και, μερικές, από το θαυμαστό. Ωστόσο, τόσο με τα θέματα, όσο και με τις τεχνικές που επεξεργάστηκε, ο Poe παραμένει πολύ κοντά στους συγγραφείς του φανταστικού.



Ο πυρήνας του φανταστικού... Μέσα σε ένα κόσμο που φυσικά είναι ο δικός μας, ο κόσμος που γνωρίζουμε, χωρίς διαβόλους, συλφίδες, βαμπίρ, συμβαίνει ένα γεγονός που οι νόμοι του οικείου μας κόσμου δεν μπορούν να το εξηγήσουν. Αυτός που αντιλαμβάνεται το γεγονός οφείλει να διαλέξει μια από τις δύο δυνατές λύσεις: είτε πρόκειται για παραπλάνηση των αισθήσεων, για ένα προϊόν της φαντασίας, οπότε οι νόμοι του κόσμου παραμένουν ως έχουν, είτε πάλι το γεγονός συνέβη στα αλήθεια, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της πραγματικότητας, οπότε την πραγματικότητα αυτή τη διέπουν νόμοι άγνωστοι σε εμάς. 

Ένα βιβλίο - εγχειρίδιο και, ταυτόχρονα, μια μαγευτική περιπλάνηση στο χώρο της λογοτεχνίας του φανταστικού με τους ήρωες που νιώθουν συνεχώς και ξεκάθαρα την αντίφαση ανάμεσα στους δύο κόσμους, τον κόσμο του πραγματικού και τον κόσμο του φανταστικού, και εκπλήσσονται μπροστά στα ασυνήθιστα πράγματα που τους περιβάλλουν. (Από το βιβλίο: Εισαγωγή στη φανταστική λογοτεχνία / Τσβετάν Τοντόροφ ; μετάφ. Αριστέα Παρίση.  Αθήνα : Οδυσσέας, 1991).

2017 - Η Ελλάδα υπό νεο-οθωμανική κατοχή

2017 - Η Ελλάδα υπό νεο-οθωμανική κατοχή / Γιώργος Παπαγιαννόπουλος. Αθήνα: Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2009.
Μυθιστόρημα ιστορικής (ή και πολιτικής φαντασίας). Μια φανταστική ιστορία η οποία διαδραματίζεται στο άμεσο μέλλον και συγκεκριμένα στο 2017 όπου η Ελλάδα και η Κύπρος βιώνουν μια νέα οθωμανική κατοχή. Ο συγγραφέας μας  διηγείται ένα εφιαλτικό σενάριο όπου οι λανθασμένοι και καταστροφικοί χειρισμοί της πολιτικής ηγεσίας έφεραν την Ελλάδα σε μια νέο οθωμανική κατοχή. Πυρήνες αντίστασης, ανάμεσά τους και ο ήρωας της ιστορίας, προσπαθούν να οργανωθούν και να αντισταθούν. 
Το βιβλίο κάνει μερικά «φλας μπακ» για να μας διηγηθεί την μάχη του Μυριοκέραλου ( την οποία έδωσαν οι Βυζαντινοί το 1176 εναντίων των Σελτζούκων του Ικονίου), ιστορίες από την Σμύρνη του 1922 και άλλες στιγμές της ελληνικής ιστορίας.
Κορυφαία στιγμή του μυθιστορήματος, το κλείσιμο της ιστορίας όπου σημαντικές μορφές της ελληνικής ιστορίας ετοιμάζονται για την μεγάλη μάχη του έθνους. Εκεί, ανάμεσα στους Άρη Βελουχιώτη, Μανόλη Γλέζο, Νικόλαο Πλαστήρα, Δημήτριο Ψαρρό, Ίωνα Δραγούμη, Πηνελόπη Δέλτα, Κωνσταντίνο Παλαιολόγο και άλλους, βρίσκονται και οι αντιπρόσωποι του έθνους από την Κύπρο:«…Περήφανο τιμητικό άγημα από την Μεγαλόνησο με τους αθάνατους Γρηγόρη Αυξεντίου, Ευαγόρα Παλληκαρίδη, Μιχαλάκη Καραολή, Ανδρέα Δημητρίου, Τάσο Ισαάκ, Σολωμό Σολωμού. Προς τιμήν τους ο ποιητής της Ρωμιοσύνης [Γιάννης Ρίτσος] απάγγελνε κείνη την ώρα στίχους από τον «Αποχαιρετισμό», ποίημα γραμμένο για τον Γρηγόρη Αυξεντίου…»
Από το οπισθόφυλλο:Ελλάδα, έτος 2.017 μ.Χ. Μετά τον πρόσφατο ελληνο-τουρκικό πόλεμο, η Ελλάδα έχει ηττηθεί με αποτέλεσμα ένα τμήμα της να έχει περιέλθει εκ νέου υπό Νέο-οθωμανική κατοχή. Ο υπόλοιπος ελλαδικός και κυπριακός χώρος έχει διχοτομηθεί, με το μεγαλύτερο εδαφικό τμήμα να κυριαρχείται από τις δυνάμεις της υποτέλειας και της συνεργασίας με την Τουρκία. Σε αυτό το περιβάλλον της παρακμής και της κατάπτωσης, οι υπάρχουσες υγιείς δυνάμεις αντιστέκονται προς δύο κατευθύνσεις:- ενάντια τον εισβολέα- ενάντια στην εσωτερική σήψη που εκπορεύεται από τις κυρίαρχες δυνάμεις.Αυτή τη χρονική στιγμή, ο πρωταγωνιστής μας, ο Προκόπης, μέσα από τη δική του ωρίμανση, βρίσκει τον βηματισμό του και οδηγείται στην συνάντηση του με την αυτογνωσία και την Αντίσταση...

Βιβλίο με επιλεγμένα ποιήματα του Βασίλη Μιχαηλίδη

Επιλεγμένα ποιήματα / Βασίλης Μιχαηλίδης; επιμ. Λευτέρης Παπάλεοντίου. Λευκωσία: Μικροφιλολογικά, 2013.
Ο φιλόλογος – ερευνητής Λευτέρης Παπαλεοντίου επιμελήθηκε της έκδοσης «Επιλεγμένα ποιήματα» του Βασίλη Μιχαηλίδη (1849-1917).Ο επιμελητής επέλεξε να δημοσιεύσει  35 από τα ποιήματα του Βασίλη Μιχαηλίδη μερικά από τα οποία είναι γραμμένα στην κυπριακή διάλεκτο, άλλα στην νεοελληνική καθομιλουμένη της εποχής που γράφτηκαν καθώς και κάποια που χρησιμοποιούν και τις δύο διαλέκτους.
Στην πολύ ενδιαφέρουσα και μακροσκελή (62 σελ.) εισαγωγή του ο Λευτέρης Παπαλεοντίου κατατάσσει τα ποιήματά του Β. Μιχαηλίδη σε 3 κατηγορίες: α) Πατριωτικά, β) Ερωτικά και γ) Σατυρικά,  προσπαθώντας να εξηγήσει στον αναγνώστη τις συνθήκες κάτω από τις οποίες τα δημιούργησε ο ποιητής.     Στο τέλος του βιβλίου ο αναγνώστης μπορεί επίσης να διαβάσει τα κεφάλαια:
-          «Πρώτες δημοσιεύσεις – Σημειώσεις» με αναφορές στο πως οι εφημερίδες της εποχής υποδέχτηκαν τις δημοσιεύσεις του Βασίλη Μιχαηλίδη.
-          «Κριτικές για τον Β. Μιχαηλίδη» το οποίο αποτελείται από σημειώματα, μελέτες, μαρτυρίες, επιστολές και ποιήματα από το 1881 μέχρι το 1960.
-          «Χρονολόγιο Β. Μιχαηλίδη» με τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής του ποιητή (1849-1917).
-          «Πηγές – Βιβλιογραφία»
-          «Γλωσσάρι»
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίουΜια νέα έκδοση πρόταση επιλεγμένων ποιημάτων του Βασίλη Μιχαηλίδη επιχειρείται στον τόμο αυτό· για πρώτη φορά αξιοποιούνται εδώ, σε αυτοτελή έκδοση, όχι μόνο οι δύο ποιητικές συλλογές που εξέδωσε ο ποιητής όσο ζούσε, αλλά και οι πρώτες δημοσιεύσεις των ποιημάτων και τα σωζόμενα αυτόγραφά τους, που μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμνε πολλά προβλήματα. Στον τόμο αυτό περιλαμβάνονται τριάντα πέντε ποιήματα του Β. Μιχαηλίδη· είκοσι ιδιωματικά (δηλαδή όλα σχεδόν όσα έγραψε), έντεκα μη ιδιωματικά (γραμμένα στη νεοελληνική «κοινή» της εποχής) και τέσσερα «μικτά».
Ύστερα από έναν σχεδόν αιώνα από τον θάνατό του (1917), είναι καιρός να αναγνωρίσουμε ότι ο Βασίλης Μιχαηλίδης υπήρξε η πιο ισχυρή ποιητική προσωπικότητα που ανέδειξε ποτέ η Κύπρος. Η ποίησή του (και ειδικότερα η ιδιωματική πτυχή της) αντέχει στον χρόνο, αν και δεν είχε ως τώρα την εκδοτική ή την αναγνωστική τύχη που της ταιριάζει. Βέβαια, το μεγάλο στοίχημα είναι να περάσουν τα πιο αξιόλογα ποιήματά του, τα γραμμένα στο κυπριακό ιδίωμα, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και να φτάσουν κυρίως στην Ελλάδα και στον απόδημο ελληνισμό. 

- Διαβάστε επίσης:  Η Χιώτισσα του Βασίλη Μιχαηλίδη (και η μουσική ενορχήστρωση του Λάρκου Λάρκου)

Το βιβλίο "Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή" και οι αντιδράσεις γι' αυτό

Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή / Βασίλης Γκουρογιάννης. Αθήνα: Μεταίχμιο, 2009
Η ιστορία του βιβλίου εστιάζεται σε μία ομάδα παλαιών πολεμιστών του 1974 στην Κύπρο, οι οποίοι έχουν ιδρύσει έναν σύλλογο βετεράνων στην Αθήνα. Οι βετεράνοι πολεμιστές του 1974 οργανώνουν συνέδριο στη Λευκωσία στο οποίο θα μιλήσουν οι ίδιοι για τα γεγονότα του πολέμου, παρουσία ενός νεαρού, σπουδασμένου στην Οξφόρδη ιστορικού. Το θέμα του συνεδρίου είναι: «Τι νομίζουμε ότι συνέβη τότε - Μια παρέμβαση στη σχολική ιστορία». Κυριότερος στόχος των βετεράνων είναι η αναγνώριση της προσφοράς τους από την ιστορία αφού το βιβλίο «Ιστορία της Στ΄ Δημοτικού» νοιώθουν ότι τους αγνοεί εντελώς αφού σύμφωνα με ένα βετεράνο «όλη κι όλη η συμμετοχή της Ελλάδας στην Κύπρο, πραξικόπημα και πόλεμος, όλα μαζί τεσσερισήμισι γραμμές. Εμάς που πολεμήσαμε εκεί μας αγνοεί τελείως, σαν να πήγαμε πενθήμερη εκδρομή». Οι βετεράνοι διεκδικούν μιάμιση γραμμή ακόμα στο σχολικό βιβλίο της ιστορίας. Μιάμιση γραμμή η οποία να προσθέτει ότι «Η ΕΛΔΥΚ (Ελληνική Δύναμη Κύπρου) έσωσε την πολεμική τιμή της Ελλάδας».Στο μυθιστόρημα του ο Βασίλης Γκουρογιάννης  περιγράφει τις ιστορίες ανθρώπων που πολέμησαν γενναία, αλλά τελικά προδόθηκαν. Ιστορίες ανθρώπων που είδαν, και έζησαν φρικτά εγκλήματα πολέμου και που τελικά κατέληξαν να είναι οι καλύτεροι πελάτες των ψυχιάτρων. Οι περισσότεροι, ξεχασμένοι από την Ελληνική πολιτεία, αλλά ακόμα και κάποιοι από αυτούς που ανάπηροι πλέον πήραν κάποια σύνταξη, εξευτελίζονται αφού το Ελληνικό κράτος για να δικαιολογήσει τη σύνταξη τους, τους κατατάσσει στους βετεράνους του 1940 αρνούμενη ένα πραγματικό πόλεμο στον οποίο το ίδιο συμμετείχε το 1974!
Το βιβλίο ξεσήκωσε μεγάλες αντιδράσεις, ειδικά από παλαίμαχους πολεμιστές της ΕΛΔΥΚ οι οποίοι θεώρησαν το βιβλίο ως προσβολή για αυτούς και τους νεκρούς συμπολεμιστές τους.Αντικειμενικά, πρόκειται για ένα πολύ καλό βιβλίο το οποίο επαναφέρει το θέμα της (όποιας) συμμετοχής της Ελλάδας στον πόλεμο του 1974 και της αντιμετώπισης που έτυχαν οι στρατιώτες που έλαβαν μέρος και οι οικογένειές του. Αυτό από μόνο του είναι πολύ σημαντικό! Κάποιες ιστορικές ανακρίβειες από το συγγραφέα συγχωρούνται αν αναλογιστούμε ότι έχουμε να κάνουμε με μυθιστόρημα και όχι με ιστορικό βιβλίο. Εν κατακλείδι, διαβάζοντας το βιβλίο, θεωρώ παρατραβηγμένες τις ακραίες αντιδράσεις και τα επεισόδια που διαδραματίστηκαν σε παρουσίαση του βιβλίου.

Από το οπισθόφυλλο:

[...] Το παλιό λεωφορείο, ένα Βόλβο εικοσαετίας, με αεροπορικό βόμβο και ξερούς τριγμούς, ξεκίνησε για μια σύντομη περιήγηση στην παλαιά Λευκωσία και αποκεί θα κατευθυνόταν προς το ξενοδοχείο Nicosia. Στην ατμόσφαιρά του πλανιόταν η αίσθηση ότι εγκατέλειπαν πίσω στη Μακεδονίτισσα τους νεκρούς συμπολεμιστές, ηττημένοι από το πάθος για μια παγωμένη μπίρα. Έτσι κι αλλιώς, δεν μπορούσαν να τους παρηγορήσουν. Δεν γνωρίζουν αν οι νεκροί χρειάζονται παρηγοριές. Αυτό που έγινε πριν από λίγο ήταν μια βιαστική συνάντηση έπειτα από τριάντα τόσα χρόνια παλαιών φίλων, οι οποίοι δεν είχαν τίποτε πλέον να πουν πέρα από τα τυπικά και ανυπομονούσαν να χωρίσουν με εύσχημο τρόπο. Εξάλλου οι νεκροί ήταν ήδη ενήλικες: ήταν τριάντα τριών ετών νεκροί. Είχαν πια προσαρμοστεί να είναι νεκροί, ενώ ως ζωντανοί βίωσαν μόλις είκοσι πέντε χρόνια, και προφανώς τα είχαν λησμονήσει. [...]

Με πρωταγωνιστές μια ομάδα βετεράνων του πολέμου στην Κύπρο το 1974, κατά την εισβολή του Αττίλα, οι οποίοι επιστρέφουν στα πεδία των μαχών τριάντα τόσα χρόνια μετά, ο Βασίλης Γκουρογιάννης στήνει ένα υπαρξιακό μυθιστόρημα για τον αγνοημένο αυτό πόλεμο αλλά και για κάθε πόλεμο. Μεγάλο μέρος του μυθοπλαστικού υλικού του βιβλίου είναι βασισμένο σε μαρτυρίες Ελλήνων και Τούρκων βετεράνων που έλαβαν μέρος στα γεγονότα.

"Το τρομακτικό μυστικό του Αϊνστάιν" στο ιστολόγιο "ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ... ΑΛΛΑ ΠΟΛΛΑ"

Το τρομακτικό μυστικό του Αϊνστάιν …
Ο λόγος για ένα βιβλίο διηγημάτων, τα περισσότερα από τα οποία είναι κάπως αλλόκοτα.Ο συγγραφέας του βιβλίου, Ανδρέας Καπανδρέου (ή Ανδρέας Κ. Ανδρέου) παρουσιάζει με εξαιρετικό τρόπο 12  πολύ πρωτότυπα διηγήματα.  Παρά το γεγονός ότι οι ιστορίες αυτές δεν έχουν σχέση μεταξύ τους, απορροφούν τόσο πολύ το ενδιαφέρον του αναγνώστη και εξάπτουν την περιέργειά του, που ανυπομονεί για το επόμενο.Μερικοί από τους τίτλους καθώς και μια μικρή περιγραφή (είτε δική μου είτε από το οπισθόφυλλο του βιβλίου) παρουσιάζονται παρακάτω : ·         Το τρομακτικό μυστικό του Αϊνστάιν
Οι σκισμένες σελίδες ενός παλιού ημερολογίου φέρνουν στο φως ένα τρομακτικό μυστικό πρωταγωνιστές του οποίου είναι ο Άλμπερτ Αϊνστάιν και το Πολεμικό Ναυτικό !!! ·         Το δωμάτιο με τους καθρέφτες
Τα όνειρα μπορεί να γίνουν πραγματικότητα; Υπάρχει αλήθεια στα λόγια μιας  ”μάγισσας”  για το μέλλον και τη ζωή κάποιου; Οι απαντήσεις δίνονται στο δωμάτιο με τους καθρέφτες …·         Θανάσιμο όνειρο
Τα θέλω του υποσυνείδητου μας αντικατοπτρίζονται στα όνειρά μας; … ή μήπως όλα είναι παιχνίδια του μυαλού;·         Ο Δίας στο Facebook
Πώς είναι δυνατόν μια φωτογραφία στο Facebook να σχετίζεται με το Δία και να εμπλέκει με την απίστευτη ομοιότητά της ένα Γερμανό ροκ σταρ και ένα πεντάχρονο αγοράκι; ·         Σχολική Εκδρομή
Το περίεργο δέσιμο ενός κοριτσιού με το δάσκαλό της, την οδηγούν σε μια μεταθανάτια συγκινητική εμπειρία.·         Η γυναίκα που έπεσε από ψηλά
Τι είναι ικανή να κάνει μια γυναίκα για να γλιτώσει από έναν καβγά  …  με άλλη γυναίκα !!! ·         Μέχρι που θα πάει αυτή η βαλίτσα;
Οι κωμικοτραγικές περιπέτειες μιας βαλίτσας και του ιδιοκτήτη της, που κατέληξαν να γίνουν βραβευμένο μυθιστόρημα.
Όλα ήταν υπέροχα, αλλά το “Τρομακτικό μυστικό του Αϊνστάιν” με εντυπωσίασε, το “Δωμάτιο με τους καθρέφτες” με συγκλόνισε κυριολεκτικά και η “Σχολική Εκδρομή”με συγκίνησε πάρα πολύ.Το φινάλε δε ήταν εξίσου καλό γιατί το διήγημα με τίτλο “Μέχρι που θα πάει αυτή η βαλίτσα;” με έκανε να γελάσω και η γεύση που μου έμεινε από αυτό το βιβλίο ήταν πολύ γλυκιά … σας το συστήνω ανεπιφύλακτα !!! 

Επιμέλεια – Παρουσίαση :  Ρεβέκα Θεοδωροπούλου – M.Sc. ΜαθηματικόςΠηγή: http://mathsandothers.wordpress.com

Ο Μάκης Πανώριος για την Ελληνική Φανταστική Λογοτεχνία

[…] [Στη σύγχρονη Ελλάδα] η φανταστική λογοτεχνία, κατηγορούμενη απ’ τους παρωπιδικούς εστέτ, μελετητές, κριτικούς και λογοτέχνες, έμεινε έξω του νυμφώνος, σαν παραλογοτεχνία. Όλοι οι ξένοι μελετητές, ωστόσο, έχουν φυσικά διαφορετική γνώμη, αλλ’ αυτό είναι μια άλλη ιστορία. […] Η επίσημη λογοτεχνία [στην Ελλάδα] με τους φανταχτερούς εκπροσώπους της δε θα καταδεχτεί ν’ ασχοληθεί με το φανταστικό. Είναι ζήτημα κι αν το γνωρίζει. Απ’ το ύψος του εστετισμού της, της περιφρονητικής υπεροψίας της και της στενόθωρης ηθογραφικής στάνης μέσα στην οποία επιμένει να στριφογυρίζει, θεωρεί τον Βέρν «παιδικό συγγραφέα» και τον Πόε μοναδική περίπτωση, συγγραφέα με δαιμονική φαντασία, αλλά όχι παράδειγμα προς μίμηση. Το φανταστικό θεωρείται πάντα παραφιλολογία, ακόμα και σήμερα, και το μεγάλο, σπουδαίο κομμάτι της, η Επιστημονική Φαντασία, αρνητική, κι απ’ ορισμένους υστερικούς, φασιστική.
[…] Με τον όρο Φανταστική Λογοτεχνία προσδιορίζουμε ένα συγκεκριμένο είδος γραπτού λόγου. Όπως και κάθε άλλο είδος λογοτεχνίας, με όλα τα παρακλάδια του, το ίδιο και η φανταστική δεν είναι παρά η αντανάκλαση της κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας που τη γέννησε. […] Η Επιστημονική Φαντασία είναι παρακλάδι της Φανταστικής Λογοτεχνίας η οποία έφτασε σχεδόν στο σημείο να την εκτοπίσει
[…] Οι Έλληνες είχαν όλες τις προϋποθέσεις να’ χουν την ωραιότερη φανταστική λογοτεχνία του κόσμου πλάι στη πραγματική τους.
[…] Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια του Ομήρου παραμένουν δύο τέλεια έμμετρα φανταστικά μυθιστορήματα στα οποία οι σύγχρονες  έννοιες του φανταστικού, σύγκρουση-αντίφαση, εισβολή ανορθολογικού στο ορθολογικό, υπάρχουν αποστομωτικά σε μια σπάνια συμμετρία και αρμονία.
[…] Ανάλογα στοιχεία-σύμβολα θα συναντήσουμε και στους τρείς μεγάλους τραγικούς ποιητές, Αισχύλο, Σοφοκλή, Ευριπίδη. Υπεράνθρωπα πλάσματα, αλλόκοσμα και μυστηριώδη τέρατα, ιπτάμενα άρματα, φαντάσματα, νεκροί που επιστρέφουν, εξωτικοί τόποι, μάγισσες που πετούν στον ουρανό καβάλα σε φτερωτούς δράκοντες, μαγικά αντικείμενα παρελαύνουν απ΄ τα μνημειώδη έργα τους δίνοντας έτσι μιαν άλλη διάσταση στην ποιητική φαντασία.
[…] Αλλά και η Αττική Κωμωδία με τον κορυφαίο εκπρόσωπό της Αριστοφάνη προσφέρει πλήθος στοιχεία. Γιγάντια σκαθάρια ταξιδεύουν στον ουρανό, ιπτάμενες πολιτείες αιωρούνται ανάμεσα στα σύννεφα, πλάσματα του νερού και του αέρα κάνουν την εμφάνισή τους, ζώα που μιλούν, ξωτικά, Σάτυροι, Σιληνοί, ταξίδια στο διάστημα και στον Άδη κι άλλα πολλά φανταστικά και γοητευτικά και ονειρεμένα.
[…] Το πρώτο ίσως εντυπωσιακό σχεδίασμα ουτοπικής πολιτείας είναι η φανταστική Πολιτεία, του Πλάτωνα. […] Αλλά η σημασία της φανταστικής πλατωνικής Πολιτείας δεν περιορίζεται μόνο στο ότι είναι το πρώτο αξεπέραστο πρότυπο. Είναι πιο πλατιά. Μέσα στην απέραντη τοιχογραφία της υπάρχουν πλήθος άλλα στοιχεία και σύμβολα, όπως ο λυκάνθρωπός, το μαγικό δαχτυλίδι, ο αόρατος άνθρωπος. Στον Πλάτωνα, επίσης, οφείλουμε το πρώτο σχήμα της Ατλαντίδας.
[…] Αλλά και στον Ηρόδοτο, επίσης, θα συναντήσουμε το φανταστικό στοιχείο. Στις περίφημες Μούσες του παρελαύνουν ολόκληροι φανταστικοί κόσμοι, όντα υλικά και άυλα, ακόμα και φανταστικά φυτά-ζώα. Ο μανδραγόρας, το ζωντανό φυτό, κάπου εδώ στους κήπους του Ηρόδοτου φυτρώνει· κι ο γρύπας, το μυθικό πτηνό, που είχε κεφάλι αετού και σώμα λιονταριού με μεμβρανώδη φτερά, φτερουγίζει στους ουρανούς του Ηρόδοτου.
[…] Ο χαριτωμένος Αίσωπος δίνει λαλιά στα ζώα και ανθρώπινες συνήθειες.
[…] Αλλά και αργότερα, στα Αλεξανδρινά χρόνια, οι συγγραφείς θα στολίσουν τα έργα τους με πάμπολλα φανταστικά στοιχεία. Τα Αργοναυτικά του Απολλώνιου του Ρόδιου είναι το καλύτερο παράδειγμα για να το διαπιστώσει κανείς.
[…] Στη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας υπήρχαν πλήθος φανταστικά μυθιστορήματα, πράγμα που δείχνει την αγάπη κοινού και συγγραφέων για το είδος· χάθηκαν όμως μαζί με τόσα άλλα πολύτιμα συγγράμματα από τις συνεχείς πυρκαγιές. Την ύπαρξη ωστόσο αυτών των κειμένων μας τη βεβαιώνει κατηγορηματικά ο Φώτιος στη Μυριόβιβλό του.
[…] Ο Λουκιανός είναι ο τελευταίος μεγάλος του αρχαίου φανταστικού και ο πρώτος της νέας εποχής.
[…] Το φανταστικό στοιχείο υπάρχει άφθονο και στη θρησκευτική και στη κοσμική λογοτεχνία. Χαρακτηριστικό δείγμα το Έπος του Διγενή. Ο ήρωας Ακρίτας διακρίνεται για τη σχεδόν υπερφυσική του δύναμη, για την πάλη του με θεριά και αμαζόνες και για το περίφημο κονταροκτύπημά του με το χάρο στα μαρμαρένια αλώνια.
[…] Στη Φυλλάδα του Μεγαλέξαντρου, η εκπληκτική προσωπικότητα του Μακεδόνα στρατηλάτη που ξεφέυγει απ’ το συνηθισμένο ανθρώπινο μέτρο, γίνεται αφορμή για φανταστικές διαστάσεις. Ο ήρωας θα συναντήσει δράκους, υπερφυσικά πλάσματα σε στεριά και θάλασσα, θα κατέβει πριν απ’ τον Πικάρ στο βυθό των ωκεανών, θα ταξιδέψει στο διάστημα, θα αντιμετωπίσει φανταστικά τέρατα και θα φτάσει μέχρι τα Νησιά των Μακάρων.
[…] Εντελώς περιστασιακά θα συναντήσεις εδώ κι εκεί ένα υποτυπώδες φανταστικό στοιχείο. Κάποιο ανάερο  φάντασμα στο Βαλαωρίτη, μια διαβολική εμφάνιση ή η επιστροφή ενός νεκρού στο Σολωμό.
[…] Εκεί όμως που το φανταστικό ζει πραγματικά και δηλώνει την αρχαία ελληνική καταγωγή του, είναι στο δημοτικό τραγούδι και ειδικά στις Παραλογές του.
[…] Ο Καραγάτσης γράφει, βέβαια, το Χαμένο Νησί και το διήγημα επιστημονικής φαντασίας, Ένας Χαμένος Κόσμος, προσπαθώντας να «ελληνοποιήσει» το μύθο της βυθισμένης Ατλαντίδας, αλλά το κάνει σαν συμβολή στην παιδική λογοτεχνία.


(Από τον πρόλογο του βιβλίου: Το Ελληνικό φανταστικό διήγημα / Μάκης Πανώριος. Αθήνα: Αίολος, 1987)

Οι Άγιοι και οι Δαίμονες του Γιάννη Καλπούζου

Άγιοι και δαίμονες εις ταν Πόλην / Γιάννης Καλπούζος, Αθήνα: Μεταίχμιο, 2011.
Είχα το συγκεκριμένο βιβλίο στη βιβλιοθήκη μου για περίπου δύο χρόνια. Το είχα πάρει από μια παρουσίαση του συγγραφέα στο βιβλιοπωλείο Rivergateστη Λευκωσία, όπου και είχα γνωρίσει τον Γιάννη Καλπούζο. Το μεγάλο μέγεθος του βιβλίου (748 σελίδες), το εξώφυλλό το οποίο δεν με προδιέθετε θετικά καθώς και οι πολλές τούρκικές και άλλες άγνωστες λέξεις που χρησιμοποίησε ο συγγραφέας (με αποτέλεσμα να χρειάζονται παραπομπές και γλωσσάρι για να διαβαστεί) με έκαναν να αναβάλλω την ανάγνωσή του.
Τελικά, ήρθε η σειρά του! Το διάβασα και συνειδητοποίησα γιατί ο Γιάννης Καλπούζος είναι τόσο δημοφιλής και γιατί τα βιβλία του καταγράφουν τόσο μεγάλες πωλήσεις. Το «Άγιοι και Δαίμονες» είναι ένα πολύ καλά δουλεμένο βιβλίο για το οποίο ο συγγραφέας φαίνεται ότι έκανε μεγάλη έρευνα. Το ιστορικό αυτό μυθιστόρημα παρουσιάζει μέσα από την πλοκή του την σκληρή ζωή της περιόδου που περιγράφει (19ος αιώνας) στην Κωνσταντινούπολη αλλά και σε άλλες περιοχές όπου ταξιδεύει ο ήρωας. Μέσα από τη διήγηση του Καλπούζου μαθαίνουμε για την αντιμετώπιση που είχαν οι υπόδουλοι έλληνες (και οι υπόλοιπες μειονότητες της Πόλης) από τους τούρκους, τη θέση της γυναίκας, πως βίωναν οι άνθρωποι εκείνης της εποχής τον έρωτα και τις δυσκολίες της ζωής. Η σύνδεσή της ιστορίας με την Ελληνική Επανάσταση και με πραγματικά πρόσωπα και γεγονότα την κάνει εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και ελκυστική.Οι χαρακτήρες του Καλπούζου είναι πολύ καλά κτισμένοι και οι περιγραφές του είναι τόσο ζωντανές που σε κάνουν να τις βιώνεις μαζί με τους ήρωες. Η εξιστόρηση των γεγονότων είναι ισορροπημένη και όσο αποστασιοποιημένα μπορεί να δοθεί από έναν Έλληνα, αφού δεν παραλείπει να καταγράψει τα λάθη και τα εγκλήματα και τις δικής μας πλευράς.
Ο Γιάννης Καλπούζος μέσα από την εξιστόρηση του αναδεικνύει και άγνωστες (για τους περισσότερους) πτυχές της ελληνικής ιστορίας. Μια από αυτές είναι και η συμμετοχή των κυπρίων στον αγώνα του 1821 για την οποία αναφέρει, βάζοντας τον ήρωα του να περιγράφει στο ημερολόγιο του την μάχη στο Μανιάκι όπου πολέμησε πλάι στον Παπαφλέσσα: «Κοντά μου ήταν και ο Βασίλης, Κύπριος στην καταγωγή του. Εθελοντής, όπως και άλλοι που ήρθαν κατά πρώτον με καπετάνιο τον Χατζη-Χρήστο Βούλγαρη με ολόκληρη φάλαγγα από κείνο το μακρινό νησί και πολέμησαν για την πατρίδα. Όπως ήρθαν πολλοί και από τα Ιόνια νησιά κι άλλους αλαργινούς τόπους. Από τους αγνότερους αγωνιστές. Κι ούτε είδα γραμμένο ως τα σήμερα τίποτε για τους Κύπριους».
Από το οπισθόφυλλο:Μυθοπλασία και πραγματικότητα συνυφαίνονται στο υφαντό της Πόλης από το 1808 ως το 1831. Καθημερινή ζωή, έρωτες, δυνατές φιλίες, πλούτη, φτώχεια, οραματιστές, συμμορίες των δρόμων, χασικλήδες, δερβίσηδες, γενίτσαροι· αρνησίθρησκοι, κρυπτοχριστιανοί, δεισιδαιμονίες, ερωτικά ξόρκια, χαμένα όνειρα, οι γυναίκες στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού· πυρκαγιές, παζάρια, βεγγέρες, καπηλειά των 1000 τ.μ., η τρομερή φυλακή του Μπάνιον, το μπουντρούμι και η αστυνομία του Πατριαρχείου· κοινά σχολεία, η Μεγάλη του Γένους Σχολή, ερωμένες Πατριαρχών, λεσβίες, αρώματα, λάσπες, βασανιστήρια, πανούκλα· προεπαναστατική περίοδος, Φαναριώτες, συνωμοσίες, μυστικές εταιρείες, προδότες, μισαλλοδοξία, οι σφαγές στην Πόλη το 1821· Ρωμιοί, Οθωμανοί, Αρμένιοι, Φράγκοι, Εβραίοι. Κι ακόμα Πόντος, Χίος, Δραγατσάνι, Μανιάκι, Αλεξάνδρεια.

Πόθος, φόβος, όχλος, άγιοι και δαίμονες.Ένα επικό μυθιστόρημα που καθηλώνει τον αναγνώστη με την περιπετειώδη ζωή των ηρώων του, την ατμόσφαιρά του, τη χειμαρρώδη γλώσσα του, το συναίσθημα, τον στοχασμό, τις αστείες καταστάσεις και την ολοζώντανη αναπαράσταση της εποχής εκείνης.