Ανδρέας Καπανδρέου's Blog, page 119

Η ανακάλυψη του «ηθόμετρου» και "Η νοσταλγία του τίποτα" (μυθιστόρημα του Διαμαντή Φλωράκη)

Η νοσταλγία του τίποτα / Διαμαντής Φλωράκης. Αθήνα: Δωδώνη, 2005.
Ο Διαμαντής Φλωράκης στο βιβλίο αυτό μας παρουσιάζει ακόμα ένα φανταστικό μυθιστόρημα με φιλοσοφικές προεκτάσεις. 
Παρόλο που αρχικά ο αναγνώστης πιστεύει ότι θα διαβάσει μια γκανγκστερική ιστορία (ο ήρωας του μυθιστορήματος, ο Γοργίας, είναι ένας πληρωμένος δολοφόνος που αναλαμβάνει ακόμα μια αποστολή) τελικά καταλήγει να διαβάζει ένα στοχαστικό κείμενο το οποίο αγγίζει θέματα όπως η ηθική, η ζωή, ο θάνατος, η ύπαρξη του Θεού κ.α.
Η ανακάλυψη του «ηθόμετρου», ενός εργαλείου που μπορεί να μετρήσει με ακρίβεια την ηθική του κάθε ανθρώπου, θα ρίξει κυβερνήσεις και θα φέρει τα πάνω κάτω στον κόσμο και στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων…
Από το οπισθόφυλλο:Όταν η Αδελφότητα της Μεγάλης Ουτοπίας κάνει πάνω στη σκακιέρα την κίνηση του «Ηθόμετρου», προκαλώντας ηθικό στριπτίζ , ανατροπή των κοινωνικών δομών, της εξουσίας και στοιχίζει τους ανθρώπους κατά ηθικό ύψος, τότε το "παιχνίδι" δείχνει να παίζεται μεταξύ της αδελφότητας και της Εξουσίας.
Όταν στη συνέχεια η Αδελφότητα κάνει τη δεύτερη κίνηση, αποδεικνύοντας την ύπαρξη του Θεού, τότε η παρτίδα δείχνει να παίζεται μεταξύ της αδελφότητας και του Ανθρώπου.
Στη συνέχεια, όταν το συναίσθημα της ενοχής φέρνει τη «Νοσταλγία του Τίποτα», η παρτίδα μοιάζει να παίζεται μεταξύ της Αδελφότητας και του Θεού.
Τέλος, όταν η Ύλη απαιτεί από την Ιδέα τη δικαίωσή της, το παιχνίδι φαίνεται να παίζεται μεταξύ του Θεού και του Εαυτού Του.
Πώς τελειώνει αυτό το υπαρξιακό θρίλερ;
*Το συγκεκριμένο βιβλίο εντάσσεται στη σειρά «Υπαρξιακή Αναρχία» / «Εσχατολογική Ουτοπία». Έχει εκδοθεί το 1987 (εκδόσεις Κάκτος), το 1997 (εκδόσεις Άπειρον), το 2005 (εκδόσεις Δωδώνη) και το 2013 (σε e-book από το Smashwords)

Σειρά «Υπαρξιακή Αναρχία» / «Εσχατολογική Ουτοπία» του Διαμαντή Φλωράκη:Επιστροφή στο Μέλλον – 1973Τα Πονοτρόνια και οι Αναρχικοί του Απολύτου – 1975Εισβολή στο Αύριο – 1978Θέα από τα Χτισμένα Παράθυρα - 1981Στα Ίχνη του Ανύπαρκτου - 1985Η Νοσταλγία του Τίποτα – 1987Ο Καιάδας – 1987Η Έσχατη Αναρχία – 1988Ο Εχθρός - 1989Το Σύνδρομο του Χάους – 1992Η Μαύρη Τρύπα μιας Νουβέλας που κατάπιε το Σύμπαν του Αισθητού - 2009 
-Διαβάστε επίσης: "Επιστροφή στο μέλλον" με οδηγό τον Διαμαντή Φλωράκη

Η κατάθεση που μας άφησε ο Γλαύκος Κληρίδης

Η κατάθεση μου / Γλαύκος Κληρίδης. Λευκωσία: Αλήθεια, 1988-1991 (4 τόμ.)
Γλαύκος Κληρίδης (1919-2013): Έλληνας Κύπριος πολιτικός.
Ιδρυτής του κοινοβουλευτικού κόμματος Δημοκρατικός Συναγερμός (ΔΗ.ΣΥ.).Διετέλεσε εκπρώσοπος της Ελληνοκυπριακής κοινότητας, βουλευτής, πρόεδρος της Βουλής, υπουργός και πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κατά τη δεκαετία 1993-2003. Υπήρξε ο κυριότερος εκφραστής της λεγόμενης «ρεαλιστικής σχολής σκέψης» για το Κυπριακό. 

[Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η δράση του κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Ενώ ήταν φοιτητής νομικής στην Αγγλία, κατατάχτηκε εθελοντής στην Βρετανική Βασιλική Αεροπορία (RAF). Το αεροπλάνο του κατατρίφθηκε πάνω από την Γερμανία αλλά ο ίδιος επέζησε πέφτοντας με αλεξίπτωτο και αιχμαλωτίστηκε για τρία χρόνια, παρά τις απόπειρες που έκανε για να αποδράσει].
Όσο και να διαφωνεί κάποιος με τον πολιτικό Γλαύκο Κληρίδη, αξίζει να διαβάσει τις δικές του θέσεις και την οπτική γωνία από την οποία ο ίδιος βίωσε κάποια πράγματα.
Οι τέσσερεις τόμοι:Τ.1 (1988): Σύντομη ανασκόπηση της ιστορίας της Κύπρου από την αρχαιότητα μέχρι τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ και τις ελληνοτουρκικές ταραχές το 1964.Τ.2 (1989): Καλύπτει την χρονική περίοδο από το 1964 μέχρι και τη δολοφονία του κύπριου υπουργού εσωτερικών Πολύκαρπου Γιωρκάτζη το 1970.Τ.3 (1990): Περιγράφει τα γεγονότα από το 1970 μέχρι το πραξικόπημα του 1974.
Τ.4 (1991): Καλύπτει την περίοδο από την τουρκική εισβολή του 1974 μέχρι τον θάνατο του πρώτου προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, αρχιεπισκόπου Μακαρίου του Γ, τον Αύγουστο του 1977.
Από το βιβλίο:
Αυτόπτης μάρτυρας και πρωταγωνιστής των γεγονότων, ο Γλαύκος Κληρίδης, με το έργο του «Η κατάθεσή μου», παρουσιάζει το ζοφερό πολιτικό τοπίο και τα σκοτεινά παρασκήνια της πρόσφατης και τραγικής ιστορίας της Κύπρου. 

Με ψυχραιμία και υψηλή πολιτική ευθύνη, ο Γλαύκος Κληρίδης ανατέμνει το Κυπριακό, αποδίδει τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, μιλάει ανοικτά κι έξω από τα δόντια για τη γυμνή αλήθεια, για τα γεγονότα όπως ακριβώς έγιναν. Στηριγμένος στα έγγραφα του τεράστιου προσωπικού του αρχείου, ξεσκεπάζει κίνητρα, προθέσεις και μυστικά σχέδια, αποκαλύπτει τους παίκτες και τις κινήσεις τους στη γεωπολιτική σκακιέρα του Κυπριακού. 
«Η κατάθεσή μου» του Γλαύκου Κληρίδη είναι ένα έργο που κάθε πολίτης οφείλει να διαβάσει, για να μπορεί να ξεχωρίζει την πραγματικότητα από την προπαγάνδα, για γεγονότα που σφράγισαν και σφραγίζουν την ίδια του τη μοίρα. 

*Ο Γλαύκος Κληρίδης έχει επίσης γράψει το βιβλίο «Ντοκουμέντα μιας Εποχής 1993 – 2003»

Το ιστορικό μυθιστόρημα της Jane Alison για τον Οβίδιο [The love artist]

Εγώ, ο Οβίδιος: ars amatoria [μετάφραση από τα αγγλικά του: "The love artist"] / Jane Alison ; μετ. Τιτίνα Σπερελάκη. Αθήνα: Ενάλιος, 2003.
Η αμερικανίδα συγγραφέας Jane Alison έγραψε αυτό το ιστορικό μυθιστόρημα για τη ζωή του μεγάλου Ρωμαίου ποιητή Οβίδιου [Ovidius] ο οποίος έζησε μεταξύ των ετών  43 π.Χ. – 18 μ.Χ.Βασισμένη στις ιστορικές πηγές, η Alison, προσπαθεί να γεμίσει τα ιστορικά κενά με τη δική της φαντασία φτιάχνοντας ένα όμορφο μυθιστόρημα.Η συγγραφέας μέσα από το βιβλίο της συμπληρώνει το παζλ της ζωής του Οβίδιου, απαντώντας σε ερωτήματα για τα οποία δεν έχουν απαντήσεις οι ιστορικοί: Γιατί ο Οβίδιος, ο πιο δημοφιλής συγγραφέας της εποχής του εξορίζεται από τον αυτοκράτορα Αύγουστο στις παρυφές της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, στη Μαύρη Θάλασσα; Τι απέγινε το διάσιμο έργο του Οβίδιου «Μήδια»; Γιατί μόνο δύο γραμμές διασώθηκαν από το συγκεκριμένο έργο;  Τι ρόλο έχει διαδραματίσει ο έρωτας σε όλη αυτή την ιστορία;- Η λατινική φράση Ars amatoria την οποία η ελληνική έκδοση έχει υιοθετήσει σαν υπότιτλό, μεταφράζεται ως: «The art of love» = «Η τέχνη του έρωτα» και αποτελεί τον τίτλο ενός από τα πιο γνωστά έργα του Οβίδιου.

Από το οπισθόφυλλο:
Τώρα δίνεται το σύνθημα, τα άλογα μαστιγώνονται και η άμαξα κατεβαίνει με τραντάγματα τον σκοτεινό δρόμο, μ' έναν κρανοφόρο στρατιώτη καθισμένο δεξιά κι έναν αριστερά και τον Οβίδιο, τον εξόριστο, ανάμεσά τους. Φλόγες ξεπηδούν από τα μάτια και τα στόματα πέτρινων φαναριών και ο μπλε νυχτερινός αέρας στροβιλίζεται γύρω τους σαν νερό. Ο Παλατίνος λόφος με τις ωραίες επαύλεις, επιπλέει αριστερά του, ο Καπιτωλίνος με τους λαμπρούς ναούς στα δεξιά του· το δικό του σπίτι χάνεται πίσω μακριά. Τα κρύα χέρια του είναι σφιγμένα πάνω στο σακίδιό του και ατενίζει, με μάτια υγρά, όμοια σαν τα μάτια των φαναριών, εκείνη την ακατάληπτη ακόμα λέξη. "Εξορία." "Το πρόβλημα είναι", λέει -και ταράζεται από την ίδια του τη φωνή που βγαίνει αλλοιωμένη από το λαρύγγι του- "το πρόβλημα είναι πως δεν έκανα απολύτως τίποτε". Ο στρατιώτης γυρίζει και την κοιτάζει παραξενεμένος και ένα φως από την αντανάκλαση της πόλης ασημίζει την περικεφαλαία του. "Δεν έκανα απολύτως τίποτε. Νόμιζα ότι ο Αύγουστος με είχε πιστέψει". Η φωνή του Οβίδιου μοιάζει να σβήνει. "Λάθος μου", λέει, συγκεντρώνοντας με προσπάθεια τις σκέψεις του, "ήταν λάθος. Δεν ήξερα τι έκανε η Ιουλία. Πώς να ξέρω;"
Ένα αισθησιακό ιστορικό μυθιστόρημα που φέρνει σε πρώτο πλάνο τη Ρώμη του Οβίδιου, πανίσχυρη, υπέροχη, ερωτική και απόλυτα διεφθαρμένη.



Δύο στίχοι του Οβίδιου που περιλαμβάνονται και στο βιβλίο:
«Δύο παραπτώματα με κατέστρεψαν: ένα ποίημα κι ένα σφάλμα»(Οβίδιος, Άσματα θλιβερά, 2.207)
«Σου έδωσα τη ζωή σου.Τώρα αναρωτιέσαι – θα την πάρω πίσω;»(Οβίδιος, Μήδεια, διασωθέν απόσπασμα)



* Ο ΕΞΟΡΙΣΤΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ 
Ovidius poeta in terra Pontica exulat. Epistulas Romam scriptitat. Epistulae plenae querelarum sunt. Romam desiderat et fortunam adversam deplorat. Narrat de incolis barbaris et de terra gelida. Poetam curae et miseriae excruciant. Epistulis contra iniuriam repugnat. Musa est unica amica poetae. 
Μετάφραση: Ο ποιητής Οβίδιος είναι εξόριστος στη χώρα του Εύξεινου Πόντου. Γράφει συχνά επιστολές στη Ρώμη. Οι επιστολές είναι γεμάτες παράπονα. Επιθυμεί τη Ρώμη και θρηνεί την αντίξοη τύχη. Διηγείται για τους βάρβαρους κατοίκους και την παγωμένη γη. Οι έγνοιες και οι δυστυχίες βασανίζουν τον ποιητή. Με επιστολές μάχεται ενάντια στην αδικία. Η Μούσα είναι η μοναδική φίλη του ποιητή. 

Οι μοναχικές ψυχές της Αγγέλας Καϊμακλιώτη (συλλογή διηγημάτων)

Οι ψυχές βαδίζουν μόνες / Αγγέλα Καϊμακλώτη. Λάρνακα: Εκδόσεις Πήλιο, 2011
Το βιβλίο «Οι ψυχές βαδίζουν μόνες» είναι ένα βιβλίο που περιλαμβάνει δέκα μικρές ιστορίες. Όλες οι ιστορίες έχουν σαν ήρωες τους καθημερινούς ανθρώπους οι οποίοι έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: βιώνουν, ο καθένας με τον δικό του τρόπο, την μοναξιά!
Στην «Παράνομη στάθμευση» μια κλήση για παράνομη στάθμευση θυμίζει στην ηρωίδα την παράνομη στάθμευση που έκανε πριν χρόνια ένας άντρας στη ζωή της. Στο διήγημα «Τα γενέθλια», ζούμε τα γενέθλια ενός μοναχικού 85άρη.Στο «Κάτι φθινοπωρινό» μαθαίνουμε για τις σχέσεις ενός άντρα με τους γονείς του.Στην «Οπτική γωνία» ένας υπουργός ατενίζει από ένα κεντρικό ξενοδοχείο την ζωή του από μια άλλη οπτική γωνία.Στο «Ο ιστός της αράχνης» ένας άντρας πιάνεται αιχμάλωτος στα δίκτυα μιας αδίστακτης γυναίκας.Στο «Μια φορά υπάρχουμε» ένας μοναχικός άντρας χάνεται στον κόσμο του ιντερνέτ.«Η λάμψη» μας παρουσιάζει τον φθόνο που προκαλεί στον ήρωα η επιτυχία κάποιου άλλου.Στα «Χριστούγεννα της δασκάλας», μια δασκάλα ετοιμάζει την Χριστουγεννιάτικη γιορτή του σχολείου.Στο διήγημα «Η αγαπημένη», η αγαπημένη του ήρωα αποδεικνύεται ουτοπία όταν τον χρησιμοποιεί για να τον εμπλέξει σε μια οικονομική πυραμίδα.«Οι ψυχές βαδίζουν μόνες» μας περιγράφει την ιστορία ενός παντρεμένου που αποφασίζει να πάρει την μεγάλη απόφαση: να χωρίσει τη γυναίκα του για χάρη ενός παράνομου έρωτα. Στην πορεία όμως όλα ανατρέπονται…
    Από το οπισθόφυλλο – απόσπασμα από το διήγημα «Οι ψυχές βαδίζουν μόνες»
A ν έχεις την τόλμη και την ευλογία να κοιτάξεις βαθιά πίσω από την ίριδα, εκεί που κατοικεί η ψυχή, αν ευλογηθείς να μεταλάβεις τη δίψα του αγαπημένου άλλου, αν ευτυχήσεις να του δώσεις βροχή και θάλασσα και να τον ξεδιψάσεις, τότε έγινες κομμάτι της καρδιάς του. Ευλογία! Αυτή η γυναίκα τα είχε πετύχει όλα! Βροχή και θάλασσα, γλύκα κι αρμύρα! Την είχε συνεχώς στο μυαλό του, στη φαντασία του, στα όνειρά του. Του είχε γίνει έμμονη ιδέα, μια γλυκιά απουσία-παρουσία, ένας ήλιος που τον ζέσταινε, τον γλύκαινε, τον κρατούσε ζωντανό και του έδινε δύναμη να συνεχίσει ν’ αγωνίζεται. Ήταν μόνος και βάδιζε σ’ ένα δρόμο ανηφορικό κι εκείνη ήταν η αδελφή ψυχή που θα βάδιζε στο εξής μαζί του.

Ο ψιθυριστής του Γιώργου Γιώτσα (ιστορίες τρόμου)

Εκείνος που ψιθυρίζει πάνω από τα βουνά και άλλες ιστορίες / Γιώργος Γιώτσας. Αθήνα: Momentum, 2012
Στο πρώτο του βιβλίο ο Γιώργος Γιώτσας μας παρουσιάζει μια συλλογή από δέκα διηγήματα σκληρού ελληνικού τρόμου.
Τα διηγήματα διαδραματίζονται στην Ελλάδα και πρωταγωνιστές τους είναι καθημερινοί, απλοί, άνθρωποι οι οποίοι όμως μπλέκονται χωρίς τη θέλησή τους σε τρομακτικά μεταφυσικά γρανάζια.


Στο βιβλίο μπορείτε να διαβάσετε ιστορίες για σατανικά κόλπα, για μια γριά μάγισσα, για κοσμογονικές καταστροφές, για σκοτεινούς δαίμονες, τέρατα, ανθρωποφαγίες, αλλόκοτα πλάσματα, μυστικές πύλες και άλλα τρομακτικά θέματα.  
Ξεχώρισα τα διηγήματα «Ο συλλέκτης», «Το σκιάχτρο» και «Η σερενάτα της μαύρης γάτας».
Υπάρχουν όντα και δυνάμεις που, αν είσαι τυχερός, ο δρόμος σου δεν θα διασταυρωθεί ποτέ μαζί τους. Διαφορετικά, ίσως γίνεις εσύ ο ήρωας μιας ιστορίας τρόμου...
Δέκα ιστορίες τρόμου και φαντασίας στη σύγχρονη, ελληνική πραγματικότητα. Δέκα ιστορίες για τους κόσμους κάτω από τον κόσμο μας.

Οι περιπέτειες και η λογοκρισία των βιβλίων του Νίκου Καζαντζάκη

Καζαντζάκης, Νίκος. Ασκητική, 1945 (λογοκρίθηκε το 1930, πριν ακόμα ολοκληρωθεί και εκδοθεί).«Ευτύς ως γεννηθούμε, αρχίζει κι η επιστροφή. Ταυτόχρονα το ξεκίνημα κι ο γυρισμός. Κάθε στιγμή πεθαίνουμε. Γι' αυτό πολλοί διαλάλησαν: Σκοπός της ζωής είναι ο θάνατος. Μα κι ευτύς ως γεννηθούμε, αρχίζει κι η προσπάθεια να
δημιουργήσουμε, να συνθέσουμε, να κάνουμε την ύλη ζωή. Κάθε στιγμή
γεννιούμαστε. Γι' αυτό πολλοί διαλάλησαν: Σκοπός της εφήμερης ζωής είναι η
αθανασία.
"Να πεθαίνεις κάθε μέρα.
Να γεννιέσαι κάθε μέρα.
Ν' αρνιέσαι ο,τι έχεις κάθε μέρα.
Η ανώτατη αρετή δεν είναι να 'σαι ελεύθερος παρά να μάχεσαι για την ελευθερία"»Το 1930 οι δικαστικές αρχές της Αθήνας άσκησαν δίωξη εναντίον του Νίκου Καζαντζάκη με την κατηγορία του αθεϊσμού, εξαιτίας των αποσπασμάτων της  «Ασκητικής». Η ημερομηνία της δίκης ορίστηκε στις 10 Ιουνίου 1930 αλλά δεν έγινε ποτέ. Ο Καζαντζάκης ολοκλήρωσε  την «Ασκητική» το 1944. Σαν βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1945 στην Αθήνα.
Καζαντζάκης, Νίκος. Ο Καπετάν Μιχάλης, 1953.
«Όταν άρχισα τώρα στα γεράματα να γράφω τον Καπετάν Μιχάλη, ο κρυφός μου σκοπός ήταν τούτος: να σώσω, ντύνοντας το με λέξεις, το όραμα του κόσμου όπως τον δημιούργησαν τα παιδικά μου μάτια. Κι όταν λεω τ' όραμα του κόσμου, θέλω να πω το όραμα της Κρήτης. Δεν ξέρω τι γίνουνταν, την εποχή εκείνη στα άλλα παιδιά της λευτερωμένης Ελλάδας, μα τα παιδιά της Κρήτης ανάπνεαν έναν αέρα τραγικό στα ηρωικά και μαρτυρικά χρόνια του Καπετάν Μιχάλη, όταν οι Τούρκοι πατούσαν ακόμα τα χώματα μας και συνάμα άρχιζαν ν' ακούγονται να ζυγώνουν τα αιματωμένα φτερά της Ελευτερίας. Στην κρίσιμη αυτή μεταβατική στιγμή, τη γεμάτη πυρετό κι ελπίδες, τα παιδιά της Κρήτης γίνουνταν γρήγορα άντρες. Οι ανύπνωτες έγνοιες των μεγάλων γύρα τους για την πατρίδα, για τη λευτεριά, για το Θεό που προστατεύει τους χριστιανούς, για το Θεό που σηκώνει το σπαθί του να διώξει τους Τούρκους, κατασκέπαζαν τις συνηθισμένες χαρές και στεναχώριες του παιδιού. Από πολύ νωρίς, ζώντας την έτοιμη κάθε στιγμή να ξεσπάσει σύγκρουση, είχαμε ψυχανεμιστεί πως στον κόσμο τούτον δυο μεγάλες δυνάμες παλεύουν: ο Χριστιανός κι ο Τούρκος, το Καλό και το Κακό, η Ελευτερία κι η Τυραννία και πως η ζωή δεν είναι παιχνίδι, είναι αγώνας. Κι ακόμα τούτο: πως θα έρθει μέρα που θα Πρέπει να μπούμε κι εμείς στον αγώνα. Το 'χαμε πάρει απόφαση από πολύ μικροί πως ήταν γραφτό μας, αφού γεννηθήκαμε Κρητικοί, το Πρέπει αυτό να κυβερνάει τη ζωή μας.».Το 1953 εκδόθηκε το μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη «Ο Καπετάν Μιχάλης». Στον «Καπετάν Μιχάλη», ο Καζαντζάκης διηγείται την ερωτική σκηνή μεταξύ ενός χριστιανού και μιας μουσουλμάνας. Στη σκηνή αυτή παρουσιάζεται ένας διάλογος των δύο μέσα από τον οποίο αμφισβητείται το ζήτημα της τριαδικότητας του θεού. Αυτό έγινε αφορμή να εξεταστεί το βιβλίο από την Ιερά Σύνοδο και να γίνει  λόγος για πιθανό αφορισμό του συγγραφέα. Τελικά η Ιερά Σύνοδος με έγγραφό της ζήτησε από την τότε κυβέρνηση την απαγόρευση των βιβλίων του Καζαντζάκη. Συγκεκριμένα για τον «Καπετάν Μιχάλη» το κατηγορητήριο έλεγε:      «Διά του μυθιστορήματος "Καπετάν Μιχάλης" διασύρεται η Εκκλησία, διαπομπεύονται οι ιεροί αυτής θεσμοί και καθυβρίζεται το τριαδικόν του Θεού».(Βλέπε ολόκληρο το κατηγορητήριο της Εκκλησίας καθώς και την απάντηση του Καζαντζάκη, πιο κάτω, στην αναφορά για τον «Τελευταίο πειρασμό»).
Καζαντζάκης, Νίκος. Ο Χριστός ξανασταυρώνεται, 1954.
«Στη Λυκόβρυση, ένα ελληνικό χωριό της Ανατολής, υπάρχει το έθιμο να γίνεται η αναπαράσταση των Παθών κάθε επτά χρόνια. Ο παπα-Γρηγόρης με τους προεστούς επιλέγουν τα πρόσωπα που θα λάβουν μέρος: το Χριστό θα υποδυθεί ο Μανολιός, ένας απλός βοσκός, τον Ιωάννη, ο Μιχελής, ο γιος του άρχοντα Πατριαρχέα, τον Ιούδα, ο Παναγιώταρος, τη Μαγδαληνή, η χήρα Κατερίνα. Αργά το απόγευμα, καταφθάνουν πρόσφυγες από ένα άλλο χωριό, καταδιωγμένοι από τους Τούρκους. Ζητούν βοήθεια, αλλά ο παπα-Γρηγόρης τους διώχνει, λέγοντας ότι φέρνουν μαζί τους επιδημία χολέρας. Οι πρόσφυγες, με επικεφαλής τον παπα-Φώτη, καταφεύγουν στο άγριο βουνό της Σαρακήνας. Τους βοηθούν μόνον ο Μανολιός, ο Μιχελής, η Κατερίνα, ο Γιαννακός και ο Κωνσταντής (οι δύο τελευταίοι επρόκειτο να υποδυθούν τους αποστόλους Πέτρο και Ιάκωβο).
Μετά από την επιλογή του στο ρόλο του Χριστού, ο Μανολιός αλλάζει μέρα με τη μέρα. Χωρίζει την αρραβωνιαστικιά του και αποφασίζει να φτάσει σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πνευματική, ψυχική και σωματική αγνότητα, με οδηγό τον παπα-Φώτη. Μάλιστα, στο πανηγύρι του προφήτη Ηλία υπερασπίζεται τους πρόσφυγες και μιλά για την αξία της αγάπης και του ελέους, προκαλώντας την αντίδραση των συγχωριανών του και την οργή του παπα-Γρηγόρη. Στο μεταξύ πεθαίνει ο Πατριαρχέας και ο Μιχελής αποφασίζει να μοιράσει την περιουσία του στους πρόσφυγες. Όταν εκείνοι έρχονται στη Λυκόβρυση να παραλάβουν τα κτήματα, ο παπα-Γρηγόρης κηρύσσει το Μιχελή ανισόρροπο και ξεσηκώνει τους ντόπιους. Μετά το βίαιο θάνατο του αδελφού του στη σύγκρουση που ακολουθεί, ο παπα-Γρηγόρης υποδεικνύει στον αγά το Μανολιό ως υπαίτιο όλων των συμφορών. Πετυχαίνει την καταδίκη του και την παράδοσή του στους εξαγριωμένους χωρικούς».
Καζαντζάκης, Νίκος. Ο τελευταίος πειρασμός, 1955 (λογοκρίθηκε από την Εκκλησία το 1953, πριν ακόμα κυκλοφορήσει στα ελληνικά).«Η δυαδική υπόσταση του Χριστού στάθηκε για μένα πάντα βαθύ, ανεξερεύνητο μυστήριο. Η λαχτάρα, η τόσο ανθρώπινη, η τόσο υπεράνθρωπη, να φτάσει ο άνθρωπος ως το θεό - ή πιο σωστά: να επιστρέψει ο άνθρωπος στο Θεό και να ταυτιστεί μαζί του. Η νοσταλγία αυτή, η τόσο μυστική και συνάμα τόσο πραγματική, άνοιγε μέσα μου πληγές και πληγές μεγάλες. Από τη νεότητα μου η πρωταρχική μου αγωνία, από όπου πήγαζαν όλες οι χαρές και όλες μου οι πίκρες, ήταν τούτη: η ακατάπαυτη, ανήλεη πάλη ανάμεσα στο πνεύμα και στη σάρκα. Μέσα παμπάλαιες ανθρώπινες και προανθρώπινες φωτερές δυνάμες του Θεού κι ψυχή μου ήταν η παλαίστρα που οι δύο τούτοι στρατοί χτυπιούνταν κι έσμιγαν. Αγωνία μεγάλη, αγαπούσα το σώμα μου και δεν ήθελα να χαθεί, αγαπούσα την ψυχή μου και δεν ήθελα να ξεπέσει μαχόμουν να φιλιώσω τις δύο αυτές αντίδρομες κοσμογονικές δυνάμες, να νιώσουν πως δεν είναι οχτροί, είναι συνεργάτες και να χαρούν, να χαρώ κι εγώ μαζί τους, την αρμονία»Ο Νίκος Καζαντζάκης έγραψε το 1952 το μυθιστόρημα «Ο τελευταίος πειρασμός» το οποίο κυκλοφόρησε πρώτα μεταφρασμένο στη Νορβηγία (1951 και 1952), την Σουηδία (1952) και την Γερμανία (1952). Ο Καζαντζάκης κατηγορήθηκε το 1953 από την Ελληνική Εκκλησία  ως ιερόσυλος, για το βιβλίο του «Ο τελευταίος πειρασμός» πριν ακόμα το βιβλίο κυκλοφορήσει στην Ελλάδα.  Στην Ελλάδα «Ο τελευταίος πειρασμός» εκδόθηκε για πρώτη φορά από τις εκδόσεις Δίφρος το 1955. Από το 1954 πάντως η Ιερά Σύνοδος με έγγραφό της ζητούσε από την κυβέρνηση την απαγόρευση όλων των βιβλίων του Καζαντζάκη και ειδικότερα των βιβλίων «Καπετάν Μιχάλης», «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» και «Τελευταίος πειρασμός» .
Ολόκληρο το κατηγορητήριο που απηύθυνε η Εκκλησία της Ελλάδος στο Νίκο Καζαντζάκη  ήταν το εξής:
«1. Διά του μυθιστορήματος "Καπετάν Μιχάλης" διασύρεται η Εκκλησία, διαπομπεύονται οι ιεροί αυτής θεσμοί και καθυβρίζεται το τριαδικόν του Θεού.
2. Το μυθιστόρημα "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται", εκτός του παραδόξου και ασεβούς τίτλου του, περιέχει διάθεσιν ασεβούς χρησιμοποιήσεως ιστορικών αληθειών του Ευαγγελίου. Εξ άλλου, διά του βιβλίου τούτου γίνεται διδασκαλία σοσιαλιστικών και κομμουνιστικών θεωριών και περιυβρίζονται οι ποιμένες της Εκκλησίας.
3. Ο εκδοθείς εις Γερμανίαν "Τελευταίος πειρασμός" θεωρείται βιβλίον σκανδαλώδες και επικίνδυνον διά κάθε Χριστιανόν και, ως εκ τούτου, επιβάλλεται όπως -πάση θυσία- αποφευχθεί η εις την Ελληνικήν μετάφρασίς του. Ειδικώτερον, αναφέρεται, ότι διά του "Τελευταίου πειρασμού" υβρίζεται το Θεανδρικό πρόσωπο του Χριστού, ότι επιδιώκεται να καταρριφθεί η θεότης Αυτού, ως και η χριστιανική ηθική. Τονίζεται, εξ άλλου, ότι με μεγάλην φαντασιοκοπίαν και αχαλίνωτον αυθαιρεσίαν, παραποιείται εις αυτό, η διδαχή του Ευαγγελίου, και ό,τι είναι γραμμένο βάσει των θεωριών του Φρόυντ και του ιστορικού  υλισμού. Όλα τα εκδοθέντα έργα του Καζαντζάκη είναι του αυτού ασεβέστατου και αντεθνικού περιεχομένου με τα ανωτέρω βιβλία».

Ο ίδιος ο Καζαντζάκης, απαντώντας στις κατηγορίες της Εκκλησίας, έγραψε σε επιστολή του:   «Μου δώσατε μια κατάρα, Άγιοι Πατέρες, σας δίνω μια ευχή: Σας εύχομαι να 'ναι η συνείδησή σας τόσο καθαρή όσο η δική μου και να 'στε τόσο ηθικοί και θρήσκοι όσο είμαι εγώ».
Τελικά η Εκκλησία της Ελλάδος δεν προχώρησε στον αφορισμό του Νίκου Καζαντζάκη, καθώς ήταν αντίθετος σε κάτι τέτοιο ο οικουμενικός πατριάρχης Αθηναγόρας ο οποίος ποτέ δεν υπέγραψε τον αφορισμό του.
Το Βατικανό, επίσης, ενέγραψε τον «Τελευταίο πειρασμό» (1954 και 1955) στον πίνακα των απαγορευμένων βιβλίων  (Index librorum prohibitorum)Η λογοκρισία της χούντας της 21ης Απριλίου 1967, άγγιξε και τα βιβλία του Νίκου Καζαντζάκη. Συγκεκριμένα η χούντα με την προληπτική λογοκρισία που ασκούσε απαγόρευε βιβλία τα οποία είχαν αναφορές στον στρατό, τον φασισμό, σε επαναστάσεις και λαϊκό ξεσηκωμό, τον κουμμουνισμό, την πορνογραφία, την ομοφυλοφιλία, ή όταν αναφέρονταν εναντίων του έθνους, της Εκκλησίας και της κυβέρνησης.Εξάλλου, και τα μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αμερικής καταδίκασαν το βιβλίο «Τελευταίος πειρασμός» ως άσεμνο και αθεϊστικό – παρόλο ότι παραδέχτηκαν πως δεν διάβασαν το βιβλίο αλλά βάσισαν την καταδίκη τους σε άρθρα περιοδικών. Ο Νίκος Καζαντζάκης πέθανε το χειμώνα του 1957. Η σορός του μεταφέρθηκε στο Ηράκλειο. Η κηδεία έγινε μετά από μεγάλη λειτουργία στον Ναό του Αγίου Μηνά, παρουσία του Αρχιεπισκόπου Κρήτης Ευγενίου και 17 ακόμη ιερέων. Ο αρχιεπίσκοπος, όμως, Κρήτης, απαγόρευσε στους ιερείς να πάρουν μέρος στην ταφή του Καζαντζάκη, που έγινε στην Τάπια Μαρτινέγκο, πάνω στα Βενετσάνικα τείχη της πόλης. Φήμες θέλουν κάποιο άγνωστο ιερέα να ολοκληρώνει αυτοβούλως την νεκρώσιμη λειτουργία (Σταματιάδου, 2010).
Στον τάφο του Καζαντζάκη χαράχθηκε η επιγραφή:             «Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, είμαι ελεύθερος».
*Τα περισσότερα από τα βιβλία του Νίκου Καζαντζάκη, βρίσκονται σήμερα στις βιβλιοθήκες και τα βιβλιοπωλεία της χώρας ενώ έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο.



Καζαντζάκης, Νίκος. 2005. Ασκητική. Αθήνα: Καζαντζάκη. Καζαντζάκης, Νίκος. 2007. Ο Καπετάν Μιχάλης. Αθήνα: Καζαντζάκη. Καζαντζάκης, Νίκος. 2007. Ο Χριστός ξαναστρώνεται. Αθήνα: Καζαντζάκη. Καζαντζάκης, Νίκος. Ο τελευταίος πειρασμός. Αθήνα: Καζαντζάκη, 2008 Ελευθεροτυπία , 7 Οκτωβρίου 2007, « Καζαντζάκης Πενήντα Χρόνια Μετά: Ο αφορισμός που δεν έγινε Βλέπε υποσημείωση αρ. 1 Asimakoulas, Dimitris. Brecht in dark times: Translations of his works under the Greek junta (1967–1974). Target, v. 17, 2005, pp. 93-110. Woodhouse, 1979 σ. 35 και Asimakoulas, 2005.   Asimakoulas, 2005 : 97 http://www.kirjasto.sci.fi/kazantza.htm Sarkouhi, Faraj. Iran: censorship the rule not the exception. Radio free Europe, radio liberty, 23-06-2009 http://www.rferl.org/content/article/1079193.html

Ένα ποίημα για τους ποιητές από τον Ηλία Πετρόπουλο

Στην πατρίδα μουχειροκροτούν τον Ποιητή μόνον όταν αυτοκτονήσει.
[Mon payscouronne un Poeteuniquement guand il se suicide].


[από την δίγλωσση ποιητική συλλογή του Ηλία Πετρόπουλου «Μετά» (Νεφέλη, 2004)]

*Διαβάστε επίσης:  Ο αναρχικός συγγραφέας του περιθωρίου και της υποκουλτούρας, Ηλίας Πετρόπουλος

Η μικρασιατική εκστρατεία στον κυπριακό τύπο

             Η μικρασιατική εκστρατεία στον κυπριακό τύπο: η μαρτυρία του "Νέου έθνους": Νοέμβριος 1918 - Σεπτέμβριος 1922 / Χρήστος Αλεξάνδρου. Αθήνα: Ιωλκός, 2013.
Ο ιστορικός - ερευνητής Χρήστος Αλεξάνδρου παρουσιάζει μέσα από τα φύλλα της κυπριακής εφημερίδας «Νέον Έθνος» την ιστορία της μικρασιατικής εκστρατείας   από τον Νοέμβριο του 1918 μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 1922.  Η συμβολή του συγγραφέα, ο οποίος εργάστηκε μελετώντας το πρωτογενές υλικό της εν λόγω εφημερίδας, έγκειται στο γεγονός ότι μας δίνει τα ιστορικά γεγονότα μέσα από μια κυπριακή ματιά.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο τρόπος που η φιλοβασιλική η εφημερίδα «Νέον Έθνος»,  (η οποία κυκλοφόρησε από το 1893 έως το 1934) αντιμετώπισε τα γεγονότα αλλά και τον ίδιο τον Ελευθέριο Βενιζέλο.Μέσα από το βιβλίο αναδεικνύεται και ο πόθος των Ελλήνων της Κύπρου οι οποίοι πίστεψαν ότι οι αρχικές στρατιωτικές επιτυχίες της Ελλάδας θα βοηθούσαν και τους ίδιους να ενωθούν με την Ελλάδα.   Από το οπισθόφυλλο :

Η συμβολή του Τύπου στη μελέτη διαφόρων όψεων της νεότερης Ιστορίας αποτελεί αναμφίβολα μια σημαντική ερευνητική παράμετρο. Μια εφημερίδα ή ένα περιοδικό δε χρησιμεύει τόσο στο να εξακριβωθούν επακριβώς μεγάλα γεγονότα όσο το να φωτιστεί ο αντίκτυπός τους στην κοινωνία, να αποκαλυφθούν λανθάνουσες ιδεολογικές τάσεις και γενικότερα το δημόσιο αίσθημα.

Αυτό κυρίως επιχειρείται και στο βιβλίο του μελετητή Χρήστου Αλεξάνδρου. Το "Νέον Έθνος", μια φιλοβασιλικού προσανατολισμού εφημερίδα στην κατεχόμενη από τους Βρετανούς Κύπρο, με έντονο το πνεύμα του μεγαλοϊδεατισμού καταγράφει βήμα προς βήμα τη Μικρασιατική Εκστρατεία καθώς και τις ενδοελληνικές εξελίξεις.

Η μελέτη των σελίδων της επεφύλαξε διάφορα συμπεράσματα, αναμενόμενα και μη. Ταυτόχρονα αποκάλυψε την ένταση των επιδράσεων που τα γεγονότα είχαν στην Κύπρο, αφού οι Έλληνες του νησιού έκριναν την όλη συγκυρία ως πολύ ευνοϊκή για την Ένωσή τους με την Ελλάδα και επεδίωξαν να σπρώξουν τις εξελίξεις προς αυτή την κατεύθυνση.

Η αφιέρωση του βιβλίου μου στην Πηνελόπη Δέλτα

Το δεύτερο μου βιβλίο με τίτλο «Ο γιος της μάγισσας: αλλόκοτες ιστορίες» (Συμπαντικές Διαδρομές, 2012) είναι αφιερωμένο στην αγαπημένη μου παιδική συγγραφέα, 


«Στην Πηνελόπη Δέλτα που μ' εμαθε να αγαπώ τη λογοτεχνία και την Ελλάδα»
όπως γράφω στην αρχή του βιβλίου.
Το βιβλίο αντί επιλόγου τελειώνει με ένα διήγημα που έχει τίτλο "Σιωπή" και αποτελεί φόρο τιμής στη ζωή και το έργο της Πηνελόπης Δέλτα (1874-1941).

Το τελευταίο διήγημα του βιβλίου:



(Αντί επιλόγου) ΣιωπήΤο φάρμακο τής έφερε ένα δυνατό πόνο στο στομάχι, αλλά ταυτόχρονα και μια γλυκιά ζαλάδα, μια ευφορία…Ο Μάγκαςτην πλησίασε και άρχισε να γαυγίζει ζωηρά, τρέχοντας προς την έξοδο, δείχνοντάς της με αυτό τον τρόπο ότι ήθελε βόλτα. Τον χάιδεψε τρυφερά στο κεφάλι και άνοιξε την πόρτα. Ο σκύλος όρμησε έξω χαρούμενος και αυτή τον ακολούθησε. Στα στενά δρομάκια της ελληνικής συνοικίας της Αλεξάνδρειας,  τα παιδιά χαλούσαν τον κόσμο με τις φωνές τους. Ανάμεσά τους ήταν και ο Αντώνης, ο ζαβολιάρης μικρός της αδερφός, ο Τρελαντώνης, όπως τον φώναζε. Μόλις ο Μάγκας αναγνώρισε τον μικρό, έτρεξε ξωπίσω του και χάθηκαν μαζί στα στενά.  Δύο νέοι με παράξενες ενδυμασίες την πλησίασαν τρέχοντας. Ήταν ο Αλέξιος και η Θέκλα. Έτρεχαν κυνηγημένοι να γλυτώσουν από τους Βούλγαρους! Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου, η Μακεδονία κινδύνευε και οι δύο νέοι πολεμούσαν γι’ αυτήν. Έκανε ό,τι θα έκανε στη θέση της κάθε Ελληνίδα. Τους έβαλε στο σπίτι και τούς έκρυψε στη σοφίτα μέχρι να περάσει ο κίνδυνος. Πριν φύγουν για τη Βασιλεύουσα, η Θέκλα τής χάρισε ένα δακτυλίδι. Παρατήρησε τον βυζαντινό σταυρό που ήταν χαραγμένος στο εσωτερικό του και  με συγκίνηση αναγνώρισε τα αρχικά που ήταν γραμμένα σε αυτό: ε ο α α π π = «εις οιωνός άριστος˙ αμύνεσθαι περί πάτρης» = μια προφητεία είναι η καλύτερη απ’ όλες, να αμύνεσαι για την πατρίδασου…Την ξύπνησε ένας εκκωφαντικός θόρυβος. Ήταν οι ερπύστριες των γερμανικών τανκ, που εισέβαλλαν στην Αθήνα, την ίδια στιγμή που αυτή βρισκόταν ανήμπορη να αντιδράσει, καθηλωμένη στο αναπηρικό καροτσάκι. Γύρισε το κεφάλι και κοίταξε την Ακρόπολη από το ανοιχτό παράθυρο. Ήταν 27 Απριλίου 1941. Η ναζιστική σημαία ανέμιζε περήφανα στον ιερό βράχο.Ένιωσε ξανά μεγάλο πόνο, σαν μαχαιριά, στην καρδιά αυτή τη φορά. Σήκωσε με κόπο το ποτήρι και ήπιε και την τελευταία γουλιά από το δηλητήριο. Την ώρα που αυτή έπεφτε σε κώμα, ο Κωνσταντίνος Κουκκίδης έπεφτε απ’ την Ακρόπολη, έχοντας στην αγκαλιά του την ελληνική σημαία, που μόλις είχε υποστείλει, αρνούμενος να την παραδώσει στους Γερμανούς.Ξαφνικά βρέθηκε μέσα στο βάλτο. Ο Τέλλος Άγρας και ο Καπετάν Νικηφόρος την μετέφεραν με τη σχεδία τους. Έφτασε η ώρα να ανακαλύψει και αυτή τα μυστικά του βάλτου της απέναντι όχθης.Από μακριά είδε να πλησιάζει μια γνώριμη φιγούρα. Ναι, ήταν εκείνος! Ο Ίδας την έσφιξε στην αγκαλιά του, τόσο δυνατά που δεν μπορούσε άλλο να αναπνεύσει…Έζησε μια ζωή σαν παραμύθι. Ένα παραμύθι χωρίς όνομα… Το τέλος της ήρθε σαν λύτρωση από την σωματική αναπηρία των τελευταίων χρόνων και από την σκλαβιά που μόλις άρχιζε για τους Έλληνες... Στον τάφο της, στον κήπο του σπιτιού της, έγραψαν:ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΔΕΛΤΑ (1874-1941)ΣΙΩΠΗ


Ίδας = Ψευδώνυμο του Ίωνα Δραγούμη

American Psycho: η περίπτωση του βιβλίου του Bret Easton Ellis

American psycho / Bret Easton Ellis. London: Picador, 1991.
To 1991, στη Μεγάλη Βρετανία, ο εκδοτικός οίκος Picador αποφάσισε να εκδώσει το βιβλίο του Brett Easton Ellis με τίτλο «American Psycho». Η ιστορία είναι γραμμένη σε πρώτο πρόσωπο και σε αυτήν ο ήρωας, ένας τραπεζίτης της Wall Street, διηγείται τη ζωή του η οποία αναλώνεται σε αγοραπωλησίες μετοχών και στον βασανισμό γυναικών μέχρι θανάτου.
Αναφορικά με αυτό το βιβλίο ο πνευματικός κόσμος της Μεγάλης Βρετανίας μοιράστηκε σε δύο στρατόπεδα: σε αυτούς που υποστήριζαν ότι το βιβλίο θα έπρεπε να αποσυρθεί επειδή ήταν, όπως υποστήριζαν, «σαδιστικό, πορνογραφικό και υποτιμητικό για τις γυναίκες», και σε αυτούς που υποστήριζαν ότι το American Psycho ήταν ένα «σοβαρό λογοτεχνικό έργο», άλλο ένα βιβλίο τρόμου.
Το βιβλίο, το δίχασε τη βρετανική κοινή γνώμη το 1991, και γράφτηκαν γι’ αυτό πολλά άρθρα, τόσο υπέρ όσο και κατά. Πάντως, η εκστρατεία εναντίον αυτού του βιβλίου και η όλη δημοσιότητα που του δόθηκε, το βοήθησε να αυξήσει σημαντικά τις πωλήσεις του.

Ο ίδιος ο συγγραφέας παραδέχτηκε σε μια συνέντευξή του (στο γαλλικό περιοδικό «Inrockuptibles») ότι οι σκηνές βίας στο μυθιστόρημά του τρόμαζαν ακόμη και τον ίδιο τότε που τις αποτύπωνε στο χαρτί. «Το να γράφω σκηνές τόσο σκληρές, τόσο ρεαλιστικές,σχεδόν υπερρεαλιστικές, με τάραζε γιατί στην πραγματικότητα διέπραττα όλους αυτούς τους φόνους υπό το πρίσμα της φαντασίας μου». 
(Βασισμένο σε απόσπασμα του: Λογοκρισία και απαγορεύσεις βιβλίων / Ανδρέα Κ. Ανδρέου. Σύγχρονη Βιβλιοθήκη & Υπηρεσίες Πληροφόρησης. τχ.16, Σεπ.-Οκτ. 2002 σ.34-40). 
*Το βιβλίο εκδόθηκε και στα ελληνικά το 1992 από τις εκδόσεις Σέλας (σε μετάφραση Χρίστου Τόμπορα).
Η ελληνική έκδοση έχει τίτλο «Αμερικανική ψύχωση».

Απο το οπισθόφυλο της ελληνικής έκδοσης:

Οι χαρακτήρες του Έλλις είναι παθητικοί καταναλωτές, βυθισμένοι στην άγνοια και την ηθική χρεωκοπία. Είναι μέρη ενός συστήματος προορισμένου ν' αναπαράγει έναν αυτοκαταστροφικό υλισμό και του οποίου η μόνη γλώσσα είναι τα διαφημιστικά σλόγκαν των περιοδικών μόδας και στυλ. Ο Πάτρικ Μπέιτμαν, ο ψυχοπαθής γιάπι ήρωάς του, είναι προϊόν αυτού ακριβώς του συστήματος. " Ένα μυθιστόρημα που, με την ωμότητα των περιγραφών του, πετυχαίνει να δώσει τη συνεκτική και συνεπή εικόνα μιας κοινωνίας ληθαργικά εθισμένης στο κενό, και γι' αυτό το λόγο επιβάλλεται ν' αξιολογηθεί με τα υψηλότερα κριτήρια" John Walsh, The Sunday Times.